Ү ғы м д а р д ы ң қоры ты нды сы

ӘЛЕУМЕТТЕНУ
107
Назар
аударыңыз
ЖАҺАНДЫҚ КӨЗҚАРАС
Жапония мен АҚШ-
тағы мектепке дейінгі
әлеуметтену
Қ
үндылықтары мен дәстүрлері әр 
ітүрлі әрбір мәдениет өз ұрпақтарын 
да түрліше әлеуметтендіреді. Мысалы, 
жапон және Америка балабақшаларын 
салыстырайық (Small, 2001:129-132).
Жапон мәдениетінің басты құн- 
дылығы - ортақ мақсатты кездейтін, 
біртүтас, біртекті үлтқа тән сана. Осы- 
ны ескере отырып, Жапония балабақ- 
шалары мемлекетке багынады. үқсас 
мүмкіндіктерге ие бола отырып, жыл- 
дар бойы өзгермеген бірыңғай оқу бағ- 
дарламаларын қолданады. Осылайша, 
мемлекет балалардың бәрі бірдей қун- 
дылықтарға ие болуын және олардың 
барлығы оңтайлы әлеуметтеніп, кейін- 
гі өмірінде табысқа жету үшін қажет 
ресурстарға тең дәрежеде қол жеткіэе 
алуын қамтамасыэ етеді.
Керісінше, америкалық мәдениет 
жеке түлғалардың штат алдындағы 
жеке қүқы қтары н бағалайды және
штаттың үкіметке қатысты қүқықтары н 
сақтайды. Нәтижесінде, жас балаларды 
оқытудағы үлкен айырмашылықтар ес- 
керіліп, тіпті балаларын өз бетімен оқы- 
туды таңдаған ата-аналарға субсидия 
беріледі.
Жапон мәдениетінің тағы бір бас­
ты қүндылығы - ынты мақтасты ққа 
және жеке адамның жетістігіне Кара­
ганда топты қ жетістіктерге ерекше 
назар аударады. Ересек жапондардың 
өз жүмыс топтарының жеңісін мақтан 
түтуы және кішіпейілдікпен өз жетістік- 
гері мен үлестерін елеусіз қалдыруы үй 
реншікті нәрсеге айналған. Сол сияқты, 
Жапониядағы үлтты қ мектепке дейінгі 
білім беру бағдарламалары жеке же- 
тістіктерге қарағанда бірлесіп жүмыс 
жасауға ынталандырады. Тәрбиешілер 
балалармен «топтық сана» қалыптас- 
тыруды көздеп сзйлеседі. Тәрбиешілер 
балалардың топты қ санасын қалыптас 
тыратын ойындарды, әндерді және бас­
ка әрекеттерді қолдану арқылы бірлесе 
жүмы с істеуге үйретеді. Балаларды әр- 
қашан өз іс әрекеттерінің басқаларға
қалай эсер ететінін естен шығармауға 
баулиды. Тәрбиешілер балалардың те- 
pic қы лықтары меь қателерін бетіне 
баспай, топқа, яғни қолайлы мінез-қү 
лыкортасы на қайта бейімдейді. Қүрама 
Штаттарда, керісінше, балабақшалар 
әу бастэн-ак бүлдіршіндердің санасына 
өз қабілеті мен мүмкіндіктерінің арқа- 
сында ж е тістікке жете алатынын сіңіріп, 
жеке жетістіктерімен мақтануға ынта­
ландырады. Тәрбиешілер балаларды 
табысқа жеткенде мақтау арқылы, ал 
теріс қылықтары үшін түзету жүмыс- 
тарын ж үр гізу не жазалау арқылы 
ж етістіктерге жетелейді. Топта қиын- 
д ы қ тудыратын балалардың бзр екені 
әны қталған жағдайда оларды тез арада 
топтан оқшаулау туралы шешім қабыл- 
дайды. Оларды топта қалдыруға тырыс- 
пайды, себебі оқшаулау жаксы шешім 
деп есептеледі.
Қорыта келгенде, Америка және 
жапон балабақшаларындағы әлеумет- 
тену осы екі елдің мәдени қүндылық 
тарын көрсете отырып, оны нығайтуды 
көздейді.
деу мен ағаш өңдеу құралдарын пайдалануды үйрену үшін арна- 
йы курстарда оқуға мәжбүр болды. Қазір ұлдар аспаздық курстар- 
да оқи алады, ал қыздар ағаш ұстасы болып істей береді. Алайда 
жастардың үй шаруашылығындағы жұмыстары, қосалқы жұмыс 
орындары мен еріктілер тобындағы жұмыстары әлі де болса дәстүр- 
лі бағыт бойынша бөлініп келеді. Ұлдар үй шаруасына кейде септі- 
гін тигізсе де көбінесе тамақ пісіру, үй жинау және бауырларына 
қарау сияқты жұмыстар қыздардан талап етіледі (Lee, Schneider, &
Waite, 2003). Егер ұл бала үй шаруасына араласса көгал қырқу не- 
месе машина жуу сияқты «жігіттің» жүмыстарын жасауы мүмкін.
Сол сияқты қыздар, көбінесе киім дүкендерінде, ал ұлдар техника 
дүкендерінде жұмыс істейді. Осылайша, қыздар мен ұлдар отбасы- 
лық өмірге және ересек адамдар ретінде болашақ жұмыс орында- 
рына дайындалады.

жүктеу/скачать 30,13 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: