Бағдарламасы «Қазақстан халқы Ассамблеясы қоғамдағы тұрақтылық пен келісімнің сенімді, берік іргетасына айналды»
«Қазақ халқының этногенезіне моңғол шапқыншылығы түбегейлі өзгерістер әкелді»
жүктеу/скачать 2,08 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жауап опциясы
| 10. «Қазақ халқының этногенезіне моңғол шапқыншылығы түбегейлі өзгерістер әкелді».
Сіз бұл пікірмен қаншалықты келісесіз? Өз жауабыңызды негіздеу үшін бірнеше дәлелдер келтіріңіз. Жауабы: Моңғол жаулап алулары өндіргіш күштердің жойылуымен, адамдардың жаппай жойылуымен қатар жүрді. Қалалар мен ауылдар, сарайлар мен мешіттер қирады, суару жүйелері жойылды, өңделген алқаптар тасталды. Мыңдаған қолөнершілер құлдыққа алынды. Халық аштыққа ұшырады. Бұрынғыға қарағанда қатаң пайдалану формалары орнатылды. Жаңа этникалық компонент қосылды— Моңғол рулары мен Қазақстан аумағына көшкен тайпалар-жалайлар, конграттар, маңғыттар, барластар, байриндер және т.б. моңғол феодалдарының жайылымдарды басып алуы жергілікті халықтыңесыстырылуына, қоныс аударуына әкелді. Феодалдық соғыстар мен қақтығыстар, ұлыстардың саяси бөлінуі түркі рулары мен тайпаларын ұнтақтау, ажырату, қоныс аудару процесін күшейтті. Моңғолдардың Қазақстан аумағын жаулап алуы жергілікті түркі халқының антропологиялық типіндегі моңғолоидтық белгілердің күшеюіне әкелді, бірақ моңғол этникалық топтарының өздері олардың салыстырмалы түрде аздығына және кең аумақтарда шашырауына байланысты біртіндеп сіңіп, басым түркі ортасына сіңіп кетті. Жалпы моңғол жаулап алуы Қазақстан аумағындағы этникалық процестердің Барысына үлкен әсер етті. Бұл өңірдегі этностардың даму барысын сапалы өзгерткен, жаңа этноәлеуметтік қауымдастықтардың құрылуына жол ашқан аса маңызды саяси фактор болды. Жауап опциясы Шынында да, 13 ғасырдағы моңғол шапқыншылығы қазақ халқының этногенезіне айтарлықтай әсер етті. Міне, осы тұжырымға қатысты бірнеше дәлелдер: Тіл. Қазақ тілінің қалыптасуы, басқа түркі тілдері сияқты, моңғол тілінің ықпалында болды. Кейбір сөздер мен грамматика моңғолдардан алынған. Осыған байланысты қазақ тілінің көптеген сөздері моңғол тілімен ортақ түбірге ие. Өмір салты. Қазіргі Қазақстан аумағында өмір сүрген қазақтар көшпелі тайпалар болды. Моңғолдардың билігі кезінде көшпелі өмір салты күрделене түсті, өйткені моңғолдар басқару мен ұйымдастырудың жаңа формаларын енгізді. Мысалы, моңғолдарда қатаң иерархия болды, оны ішінара қазақтар қабылдады. Дін. Моңғолдар өздерімен бірге қазақ мәдениетінде өз орнын тапқан буддизм мен шаманизмді алып келді. Мысалы, шаманизм-көшпелі тайпалардың табиғат рухтары мен күштеріне көптен бері жүгіну тәсілі. Қазақтардың мәдениетіне терең енген, ол әлі күнге дейін өңірлік салт- дәстүрлерде бар. Шекараларды өзгерту. Моңғолдар көшпелі тайпалар өмір сүрген аумақтың шекарасын өзгертті және қазақтарды басқа түркі халықтарынан бөлді. Қазақборт-қазақтар тұратын аумақ. Бұл аумақты моңғол хандары алдын-ала белгілеп, моңғол шапқыншылығынан кейін қазақтар мен басқа халықтар арасындағы шекара болды. Осылайша, моңғол шапқыншылығы қазақ халқының мәдениетіне, тіліне және өмір салтына айтарлықтай әсер етті және бұл қазақтардың этногенезінде түбегейлі өзгерістерге әкелді деп айтуға болады. жүктеу/скачать 2,08 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|