Адамдар келіспеушіліктерін әртүрлі жолмен шешеді. Кейбіреулер әлеует- ті қақтығыстарды кері итеріп немесе оларды тіпті, болдырмауға тырыса отырып шешуге ұмтылады. Қарсыластық пен мәселелерді шешудің орнына адамдар сыр- тқа байсалды болып көрініп, өз ашу-ыза мен реніштерін тежеп отырады. Мұндай көзқарас тұрақты жеке күйзелістерге әкеліп, бұл аурудың немес жалпы әлсіреудің себебі болуы мүмкін. Егер келіспеушіліктерді жою мүмкін болмаса, нәтижесінде неғұрлым қарқынды қақтығыстардың мүмкіндігі артады. Мәселелер өз беттерімен сирек шешіледі.
Қақтығыс күш пен билік сұрақтарын тартуы мүмкін. Ересектер балалармен мәселелерді шешу үшін қауіп пен жазаларға жүгінуі мүмкін. Кәсіподақтар ереуіл- дер жасауы мүмкін, ал әкімшілік жұмыскерлерді жұмыстан босатумен жауап бере алады. Бұл мысалдар басқа адамдарға бар күшін бақылау, қорқыту және күштеп
таңу шешімдерін пайдалану үшін қолданылады. Мұндай нәтижелер күштеп таңу, болшақ қақтығыстарға негіз болады.
Қақтығыс, сондай-ақ өзін-өзі жақсы көруден болуы мүмкін. Мәселе шешімдерін іздеу оппоненттің пікірін ескерместен, өзімшіл ретінде жүреді. Қақтығыс «жеңіп алды/жеңілді» жағдайына айналады, бұл жерде біреудің есебінен бір адам «ұта- ды». Осындай «шешімнің» біржақтылығы теңгерімсіздікті арттырады және басқа да қақтығыстарға әкеліп соғады. «Жеңілгендер» ескермейді, қарсылық білдіреді және «жеңгендерден» кегін алады.
Тиімді келіссөздер – екіжақты үдеріс, ол екі тарапты да шешімдерді іздеуде белсенділікке ынталандырады. Ол сондай-ақ адамдарға бір-бірін жақсы білу, өза- ра қарым-қатынасты дамыту жолын береді. Келіссөздер «беру» және «алу» ара- сындағы балансты орнатуға көмектеседі. Келіссөздер арқылы әрбіреуі «жеңген- дерге» айналады.
Барлығы қалай ұта алады?
Тиімді келіссөздер кілті анық қарым-қатынас болып табылады. Қарым-қатынас үш негізгі дағдыларды қамтиды: сөйлеу білу, тыңдай білу, түсіне білу. Сіз бір дағды- ны басқасынан бөлек жұмыс істете алмайсыз, мысалы, сіз сөйлеу мен тыңдау іскер- лігінсіз, жақсы түсінуге қол жеткізе алмайсыз. Адамдар келіспеушіліктер мен түсін- беушіліктер көздерін нақты анықтап және талқылаған кезде келіссөздер неғұрлым тиімді болып табылады.