Бағдарламасы бойынша жарық көрді Әлтаев А. Наркескен: айтыстар. Астана: Фолиант, 2014. 288 б

64
Заманның қиындығын жеңіп шығар
Рух пен иман берсін қазағыма.
Сұңқардай самғап ұшып алап, белден,
Тектілер биігінде қанат керген.
Хан Кененің соғысын Компартия
Қарақшылық қимылға балап келген.
«Қанаушы» деп жазғырып хандарымды,
Өздері қалың елді қанап келген.
Сананы бұғаулаған қызыл империя
Ұлтымның төл тарихын талақ көрген.
Тәуелсіз азат күнде ел табысты
Ағыбай, Наурызбайдай қанатты ермен.
Ұлтын сүйген ұландар өсе берсін
Рухты қазақ деген талантты елден. 
Хан Кене өлерінде ән салыпты,
Сөзіне барша қырғыз тамсаныпты.
Тәуелсіздік жолында күрескенін
Толғанып, жырмен айтып жар салыпты.
Жүрегінің түгі бар арыстаным
Ажалды да өлеңмен қарсы алыпты.

65
АМАНЖОЛ ӘЛТАЙ МЕН 
МАРЖАН ЕСЖАНОВА
Махамбет Өтемісұлының 200 жылдығына 
арналған айтыс. 
Алматы. 2003 жыл
Аманжол:
Тұмарлы тұлпарым ең кермедегi,
Ал, көсiл, шабытымның кер дөненi.
Алпыс екi тамырды исiндiрсiн
Бүгiнгi ақындардың нәрлi өлеңi.
Түйiлiп топқа түскен дүлдүлдерге
Аруағы Махамбеттiң дем бередi.
Жарқылдап алдарыңа қайта шықтым,
Халқымның ақ жүрегiн тербегелi.
Қазағым, ұлт емессiң қаның сұйық,
Сондықтан жаныңнан да арың биiк.
Азаттықтың жолында ер Махамбет
Күрескен бодандықпен жанын қиып.
Ұлт рухын оятқан ат үстiнде,
Кiсiнеген күреңнiң жалын түйiп.
Белiмдi бекем буып мен де келдiм,
Болсын деп басымдағы бағым биiк.
Өлеңнiң құралайын өргiзейiн,
Қырқадан құлағандай қалың киiк.
Айтыспен ауыз ашқан мұсылманға
Жырымның ұсынамын балын құйып.
Жетсем деп азаттыққа дара күткен,
Патшаға жүре алмадың қаналып сен.
5­302

66
Бұл күнде Исатайдай ерлер қайда
Iнiнi соңына ертер ағалықпен?
Алтыбақан ала ауыз болмасын деп,
Күрестiң ел iшiнде алалықпен.
Әлi де талай ұрпақ санасына
Махамбет сәуле шашар даналықпен.
Ер салып ұлы өнердiң тарланына,
«Ақжол!» деп қадам бастым арманыма.
Өмiрдiң мен бастаған өнер жолы
Шығарар деп сенемiн заңғарыма.
Жайғасқан Фатимадай маң­маң басып,
Шымкенттiң сәлем бердiм Маржанына.
Адамға ғадiл жарлық Хақтан шығар,
Бойымдағы тектiлiк Сақтан шығар.
Ұрпағы еске алғанда, Махамбеттiң
Аруағы тебiренiп жатқан шығар.
Ақтабан, Тарлан болып қайта туған
Байбөрiнiң баласы шапқан шұбар.
Халық деген – күн сүйген Хан Тәңiрi,
Ал ақын – басындағы жапқан шынар.
Ұлытау тiлеу тiлеп тұрады екен,
Қанатын көкке қарай қаққанда ұлар.
Маржан­ау, оңтүстiктiң нар қызы едiң,
Өлеңмен кеудесiне таққан тұмар.
Наркескен Махамбеттей асыл ұлды
Өзiңдей алып ана тапқан шығар.
Маржан:
Жақсы өлең, түнде ұйқымды ұрлап едiң,
Кеудеме айдын көлдей тұнған едiң.
Бас иiп Махамбеттiң аруағына,
Әдейi аттың басын бұрған едiм.
Үкiлi үмiтпенен мен де келдiм,
Армысың, Алатаудай тұлғалы елiм!
Бақыттың басымызға жеткендiгi – 
Аспаннан бiзге нұрын сепкен күнi.

67
Махамбет, Исатайдың барлығы ғой
Дүбiрлi осы айтыстың өткендiгi.
Тiлеймiн ұзақтығын сапарыңның,
Бұл күнде алды болдың қатарыңның.
Дүбiрлi осы айтысты жасап жатқан
Мың жаса. партиясы «Отанымның!»
Ақынның сөзiн ендi тоспаңыздар,
Ағайын, ақиқаттан қашпаңыздар.
Сөзiне Аманжолдың ерiп кетiп,
Бiр сағат бұрын ауыз ашпаңыздар.
Жаңадан бiр қыз ендi отауына,
Қосылған ақындардың қатарына.
Сен менi Фатимаға теңеп кеттiң,
Риза боп Қаншайымның атағына.
Маржандай бiр шаңырақтың бәйбiшесiн
Теңеме Жәңгiр ханның тоқалына.
Аманжол:
Жақсы ақын ел сенiмін ақтай бiлер,
Бәйгеге жүйрік атын баптай бiлер.
Кешегi Сүйiнбайлар дәстүрiмен
«Аллалап» алға қадам аттай бiлер.
Құрмадай Аманжолдың дәмдi жырын
Бiр сағат «тіл астында» сақтай бiлер.
Маржан қыз, келбетiңiз нар анадай,
Сөзiмдi айтқаным жоқ шамаламай.
Төрт­бес тiлдi меңгерген Фатиманы,
Шамасы, отырсың­ау бағаламай.
Тарихта таңдап сүйген тоқалдардан
Бағалы ұлдар туған баданадай.
Атамыз алты сұлу алса­дағы,
Барлығын тең ұстаған алаламай.
Жiгiт ем жырдан мүсiн соға бiлген,
Сондықтан тiл қатпаймын олақ үнмен.

68
Бабалар таңдап сүйген топ аққулар
Тiзбектелiп айдынға қона бiлген.
Аяулы Домалақтай асыл қыздың
Бағасын Бәйдiбектей дана бiлген.
Ақылды, парасатты, ардақты қыз
Ордаға өз ырысын ала кiрген.
Домалақтай анамыз тоқал түгiл,
Елiмiздiң анасы бола бiлген.
Айдай сұлу арулар мархабатты
Ақылмен бағындырған шартарапты.
Ормандай орта жүзге ұран болған
Бiлерсiң асыл ана Қарқабатты.
Ұмайдың үлгiсiндей сол анамыз
Еңселi ердiң жүгiн арқалапты.
Қазыбек, Алшынбай мен Мәдилердей
Артынан ұрпақ өнген нар талапты.
Осынау дүниеде түйiнi өктем,
Аналар бұл пәниде биiк өткен.
Қабырғадан жасалған Хауа ананың
Менiң Адам атама сыйы жеткен.
Ұлы Абай Әйгерiмiн тоқал демей,
Өмiрлiк ғашығым деп сүйiп өткен!
Қазақтың қыздарының ары мықты,
Тамырында тулаған қаны құтты.
Арыстандай ерлердiң ошақ оты
Тек арудың қолымен жағылыпты.
Еңселi ел бастаған Есеней де
Ұлпанның ақылына бағыныпты.
Сондықтан да тоқал деп жiктемейiк,
Қазақтың қыздарының бәрi мықты.
Маржан:
Жоқ едi қиыс кетер бұзықтығың,
Шықтың­ау тоқалдарды тiзiп бүгiн.

69
Аманжол бiр құрдасым болғаннан соң,
Ағайын, жасайыншы қызық бүгiн.
Аманжол, ел мен жұртты неге алдайсың,
Мен сұрақ берсем, жауап бере алмайсың.
Керiлген Ақмаралдай бәйбiшең бар,
Мен қазiр айтсам соны сене алмайсың.
Тектiнiң бәрi тоқал болып жатса,
Аманжол, бiр тоқалды неге алмайсың?
Аманжол:
Бақыты ер жiгiттiң баста емес пе,
Түркiнiң шежiресi таста емес пе?!
Даналықтың белгiсi қарияда,
Қайсарлықтың белгiсi жаста емес пе?!
Уақыт өз билiгiн жүгiзедi,
Мойныңды бұрсаң­дағы босқа елеске.
«Бiр тоқал неге алмайсың?» деп айтасың,
Абайлардың заманы басқа емес пе?!
Арулар ана болған алыптарға,
Анадан асқан шуақ, жарық бар ма?
Бауырына баспаса аққу­ана,
Көгiлдiр көк аспанда қалықтар ма?
Осынау дөңгеленген дүниеде
Қазақтай қыз сыйлаған халық бар ма?
Анасыз аспанымыз күнсiз едi,
Арусыз Жер­Ана да гүлсiз едi.
Адамзат, бас имеуге хақымыз жоқ,
Бар адамның анасы бiр қыз едi.
Алтын таққа отырған Томирис те
Билiк құрған елiмнiң дүр қызы едi.
Қос батыр – Әлия мен Мәншүктер де
Шығыстың қатар жанған жұлдызы едi.
Осындай ару қыздар қазақтағы
Қыздардың мықтылығын бiлгiзедi.

70
Артында асылдардың соқпақ қалған,
Арнасын асау толқын тоқтатпаған.
Ортамызда отырған Шәмшә апамыз
Заринадай қыздарды жоқтатпаған.
Маржан:
Ақынның кездескенде еренiне,
Өткеннiң көз салайын дерегiне.
Аманжол, аналарды айтып өттi,
Тарихтың бойлағандай тереңiне.
«Тоқалды ертең алам» демегесiн,
Құрдас­ау, сұлу сөздiң керегi не?
Ақындар бiрiн­бiрi шыңдамай ма,
Сұлулық көздiң жасын ұрламай ма.
Зiлзала болып өттi Жамбылымда,
Бардың ба, ал осыны бiр деп ойла.
Таңғалмай Жәңгiр ханның тоқалына,
Ақындар осындайды жырламай ма?
Сен өзi көкпар тартып көрiп пе едiң,
Шапқылап жiгiттердей қырдан ойға?
Түрiң бар жел тимеген, күн тимеген,
Сұлулық, айтшы, кәне, тұр ма бойда?
Ақ саусақ боп дәл бұлай отырмас ең,
Қыш құйып, кесек тартсаң Луговойда.
Аманжол:
Iшiне Аманжолдың үңiлiңiз,
Маржан қыз, сәл кiшкене бүгiлiңiз.
Өмiр деген тұрады үмiттерден,
Сондықтан ақиқатқа жүгiнiңiз.
Бұралтып алып келсең мен алайын,
Бар болса сұлу қайын сiңiлiңiз.
Құлақ түр перзентiңе, қасқа ғалам,
Жүректе сырларым көп бастамаған.
Шашубай, Қайыптардың жалғасы едiм
Артына арзан өлең тастамаған.

71
Қаратау тiтiркенiп теңселгенде,
Амандығын тiлеген аспан­анам.
Зiлзала болған кезде Луговойда
Мол көмек жөнелткенбiз Астанадан.
Кей кезде ақиқаттан алыстадың,
Дегенмен бiраз жерге қарыштадың.
Есiңде ме жалынды он сегiзде
Өзiңмен бойдақ болып танысқаным?!
Ол кезде сылаңдаған сен де қызсың,
Есiмде сахнада жарысқаным.
Мұнар, мұнар, мұнар күн, мұнарда күн,
Ақынның алыстатқан құлан бағын.
Тағдырлы қазағымның қамын ойлап,
Белгiлi қолға найза, ту алғаның.
Күлтегiн, Едiлдердiң дәстүрi едi
Қылышты қызыл қанға суарғаның.
Исi түркi жұртының айбары едiң,
Айға қарап керiлген құба арланым!
Жетiмнiң көзiндегi жасты көрiп,
Ереуiл атқа ер салмай тұра алмадың.
Марғаулардың намысын оятсам деп,
Қазақққа «Жұмыр қылыш» күй арнадың.
Ықыластай сатқындар бүгiн де бар,
Батырдың аңдып жүрген құлар жағын.
Алаштың көсемдерi атылғанда,
Қызғыш құсты еске алып қуарғанмын.
Одан соң сексен алты ызғарында
Шегiрдiң тағы көрдiм шұбар жағын.
Талай мәрте ботаңды өлтiрсе де,
Бозiнген, аруана ұлтым, суалмадың.
Тар ноқтаны шешсе деп көп боздадың,
Еркiндiкке жеткенше уанбадың.
Елбасы нұрлы жолы ұзақ болсын,
Бабаның орындаған ұлы арманын.
Хан Кене, Махамбеттер арқасы ғой
Азаттық алып бүгiн қуанғаным.

72
Маржан:
Әкелдi он сегiзге елiм мені,
Анамыз таппаған­ау тегiн менi.
Жiгiттiң он бес жылға шегiнгенi,
Ағайын, деп ойлаймын жеңiлгенi.
Шықты ғой тоқалдың да бiр керегi,
Ойыңа осыны алып жүрсең едi.
«Бар болса қайын сiңiлiң, бер», – деп айтты,
Сөз салып жүрегiме жыр себедi.
Атақты алты алаштың Аманжолы
«Қыз таппай қалды» десе, кiм сенедi?
Бiздердей замандаспен сырласасың,
Әзiлдеп болашаққа бiр басасың.
Көтерген құрдасының көңiлiн көкке
Алаштың Аманжолы мың жасасын!
Жақсы ғой сырласатын ағаң болса,
Қазағым, биiк едi бағаң сонша.
Бiз кейде мықтыларды көре алмаймыз
Өз тегiн тани алмас жамандарша.
Балтаны Құлагерге сiлтей салып,
Жүремiз жүрегi жоқ адамдарша.
Абайды сабағаның естен кетпес,
Жылдар менен өтсе де заман қанша.
Әз басын Махамбеттiң бiздер кестiк,
Ағайын, ақиқат қой, амал қанша?
Бірлік жыр, арқау болсын әнiмiзге,
Мұндай күн туа берсін әлi бiзге.
Тектiсiн тым алыстан танитұғын
Тiлеймiн қырағылық бәрiңiзге.
Аманжол:
Арқамда ұлы өнердiң құтты жүгi,
Шығыстан ару күннiң шықты нұры.
Бетiме жел тимесе, күн тимесе,
Үйiмдегi жарымның мықтылығы.

73
Көрiң жақын тұрса да төрiңнен де,
Не жетсiн шындықты айтып өрiлгенге?!
Ерлерiм безiнбесiн елiмнен де,
Қызғыш құс безiнбесiн көлiмнен де.
Исатайдай ер қайда қабақ шытпас,
Қабырғасы бiртiндеп сөгiлгенде?
Түркi рухы тапталды хан Кене мен
Кейкiнiң ғазиз басы бөлiнгенде.
Махамбеттей ерлердiң алтын басы
Олжа бола бере ме көрiнгенге?
Болғанда түркi жұрты тегiм менің,
Қаймығып қарыс жерге шегiнбедiм.
Патшаның көп әскерi келмегенде,
Тарланым, өз күшiңе сенiмдi едiң.
Шен берiп, старшын ғып сайласа да,
Билiкке құмар болып семiрмедiң.
Бiлемiн қалың елдiң қайғы­мұңы
Күйзелтiп қабырғаңды кемiргенiн.
Шонжардың зәре­құтын алған талай
Тақымдап көк бестiнi тебiнгенiң.
Ақын түгiл, Алашқа қайғы әкелдi
Қимылы Ықыластай елiрменiң.
Әз басың иығыңнан бөлiнгенде,
«Қазақ» деп қимылдапты­ау ерiндерiң.
Тәуелсiздiк ем болып жазбағанда,
Шемен боп қатып қалған шерiм менiң.
Махамбет намыс үшiн жаққан отты
Өшiрмей, боздақ Қайрат, сен үрледiң.
Ақын тойын тойлады бүкiл әлем,
Империя мойындады жеңiлгенiн.
Асылдың басы түгіл, бiр тал шашын
Дұшпанға бере көрме, елiм менің!
Хан, сұлтан басынғанда қырсығулы,
Халқыңа қорған болдың күрсiнулi.
Қасыңдағы серiгiң ер Исатай
Қылышын өзiңменен бiр суырды.

74
Исатайдан айырылып шерленгенде,
Деп едiң «бiздiң елдi қырсық ұрды».
Бәйтерек ерлерiмдi құлатқанмен,
Қара жер қайта өсiрдi бүршiгiңдi.
Мұнарлы қара бұлтты сырып тастап,
Бүгiн қайта бастады күн шығуды.
Дәуiрде бiр туатын Махамбетiн
Азат күнде тұтады ұлтым үлгi.
Маржан:
Дәстүрiм жасай берсiн көнермей­ақ,
Ұлы айтыс мың жасайды дегендей­ақ.
Әйелiн үйiндегi мақтады ғой,
Мен қазiр тоқал әкеп берердей­ақ.
Айтысты аяқтауға таяулымын,
Жүзiңнен көрмейiншi қаяулы мұң.
Ерлiгiн бабалардың жалғастырар
Көп болсын Аманжолдай аяулы ұлың.

75
АМАНЖОЛ ӘЛТАЙ МЕН 
КӘРИМА ОРАЛОВА
Мәскеу қаласында өткен айтыс. 2004 жыл
Аманжол:
Армысың, арда қазақ, ұлтым­анам,
«Ақжол!» деп сыр сандықтың құлпын алам.
Тәуелсіз көк байрағын желбіреткен
Қалың ел, Қазақстан жұртым аман.
Туған ел, туған жерді ойға алғанда,
Әр қазақ қабырғасы сырқыраған.
Көзіңе ата­жұртың елестесін,
Даусымды естігенде шұрқыраған.
Сәлем ғып сағынышты жыр әкелдім
Даланың жусанындай бұрқыраған.
Сөзіме құлақ салып пейіліңмен,
Қандастарым, қарайсың мейіріммен.
Ақындарым келді деп аңқылдаған,
Ағайын, айналайын пейіліңнен.
Мәскеулік бауырларды көрген кезде
Бүйрегім бүлкілдейді­ау бүйірімнен.
Сарыарқа, Алтай, Атырау, Жетісу, Сырдың
Қабыл ал ақ сәлемін сүйінумен. 
Ұлытау, Қаратау мен Көкше, Баян,
Бір сәлем Алатаудай биігімнен.
Мауқыңызды басқалы келіп тұрмыз,
Алыстау жүргеніңде үйіріңнен.
Түркінің рухы бар үніңде өктем,
Даланың перзенті едім жырын төккен.

76
Отыз алтыншы жылы Жамбыл бастап,
Москваның төрінде дүбірлеткен.
Солардың артындағы ұрпағы едік,
Алпыз сегіз жыл салып бүгін жеткен.
Тұрмасын азат күнде сана қашып,
Тағдыры қос халықтың маған ашық.
Өмірдің бұралаңы болғанымен,
Кек сақтаған жоқ едік табаласып.
Қазақ, Ресей – ежелден көрші елміз,
Жүрейік құдалардай араласып.
Інің емес, тел тұрған құрдасың бұл,
Мәскеу, саған кеп тұрмыз дара басып.
Ұлы едім арғымағын тұмарлаған,
Қызды ауылға жеткенше құмарланам.
Алғаш рет Мәскеуге келгенімде,
Болдың­ау сахнада сыңар маған.
Ал ендеше бастайын айтысуды,
Қыран құс қызыл көрсе тұра алмаған.
Жүзінен нұр, тілінен жыр төгілген.
Кәрима, есенбісің, сылаңдаған.
Тізгінін босатайын күреңімнің.
Жүрісін сен де үдет үлегіңнің.
Ақ көрпеде отырған хан қызындай
Ажары неткен ашық реңіңнің?!
Бүршігін жаңа жарған қыз­қайыңдай
Ақтығы көз тартады­ау білегіңнің.
Жанарымыз түйісіп кеткен сайын
Лүпілі жиілейді­ау жүрегімнің.
Ерніңді дірілдетіп сөз басташы,
Қып­қызыл күмбезіндей Кремльдің.
Кәрима:
Амандасу – сөз басы,
Алқалы топ, армысың.
Айтыс деп келген ағайын,
Ұғатын сөздің жарғысын.

77
Ақындар шықты алдыңа,
Тұрғызып сөзбен тау­мүсін.
Москвалық бауырлас,
Ел­жұртым, есен­саумысың?!
Қызы едік, ағайын,
Қызыр қонған текті елдің.
Москваның төрінде
Айтуды мұны бақ көрдім.
Оңтүстіктің елінен
Жолдауды сәлем сәт көрдім.
Түркістаннан киелі
Сіздерге сәлем ап келдім.
Айтыс деген, ағайын,
Бабадан қалған мұрағат.
Біржан – Сара айтысы –
Ұрпаққа жеткен аманат.
Сүйінбай менен Құлмамбет
Сөз қалдырған саралап.
Москваны жырлаған
Жамбылдан қалған дара бақ.
Сарқыты болып солардың,
Жас ақындар алдында
Көрсетсін өнер жаңалап.
Тәуелсіз ел боп, тасымыз
Жатыр өрге домалап.
Екі елдің бұл бірлігі,
Бұған да еттік қанағат.
Отбасыңызды, ағайын,
Қызыр жүрсін жағалап.
Төл өнерін қазақтың
Келіпсіздер бағалап.
Ықыласыңызға разымыз,
Айтыс деп келген жамағат.
Ал, Аманжол, армысың,
Дәмін көп татқан жеңістің.

78
Айтысамын деп сенімен,
Пойызбенен селкілдеп,
Жол жүріп келдім мен үш күн.
Аспандап маған қарамай,
Самолетпен сен ұштың.
Менен бұрын кеп алып.
Көшербаев ағаңмен
Білмеймін нені келістің.
Шыныңды айтшы, Мәскеуде
Менімен қалай көрістің?!
Бір ақын керек болған ғой
Керуеніне көктің де.
Шекарадан, Аманжол, 
Әуелетіп өттің бе?
Ұшақпен ұштың сен өзің,
Мені тастап кеттің де.
Жарылыс деген бұл елдің
Білесің барын дерттің де.
Самолетің жарылмай,
Аман­есен жеттің бе?
Аманжол:
Халықпен сабақтасқан мұрат бағы,
Түркінің оғланы едім қыраттағы.
Ақын қызбен айтысқа шыққан кезде
Қылыштай жарқылдайын қынаптағы.
Ұлбике, Сараларға қонған өнер,
Кәрима, бір басыңа тұрақтады.
Дауысың неткен ғажап керім еді,
Періштенің үніндей жұмақтағы?!
Байқасаң, Мәскеудегі ағайын бек,
Ақын боп кәдесіне жарайын тек.
Әдейі ұшақпенен бұрын келдім,
Кәрима, сені күтіп алайын деп.
Қыз бен жігіт жолығысса, сыр шығады,
Аспанға айдан бұрын күн шығды.

79
Өзіңмен отарбамен бірге келсем,
Күлімдеп қарсы алдыңнан кім шығады?!
Кәрима, хан қызындай бағалы едің,
Қазығұрт етегінің маралы едің.
Мен болсам маңдайымнан еппен өпкен
Арқаның мамырдағы самалы едім.
«Самолетің жарылса не етер ең?» – деп,
Таптың­ау назданудың маған ебін.
Шымкент қызы тоқыған көк кілемді
Бүктеп ап аэропортқа барар едім.
Самұрық самолетке жайғасып ап,
Сұңқардай самғап қанат қағар едім.
Ұшақты жанкештілер жарам десе,
Тәуекел деп секіре салар едім.
Кілемшеге жақсылап жайғасып ап,
Төменге жұлдыздайын ағар едім.
Қызыл алаңға кілеммен қалқып қонып,
Бәрібір сені күтіп алар едім.
Кәрима, жадырашы, түнермегін,
Өлеңнің ұсынайын гүл өрнегін.
Москва өзенінде серуендетсем,
Маң­маң басып қайыққа мінер ме едің?
Останкино басына алып шықсам,
Биіктен тілеуіңді тілер ме едің?
Кешке қарай Мәскеудің көшесінде
Менімен қол ұстасып жүрер ме едің?
Осы айтқанның барлығын орындасам,
Өкпе­назды ұмытып, күлер ме едің?
«Аманжол, мырза жігіт екенсің» деп,
Қалқатай, қадірімді білер ме едің?
Кәрима: 
Ұлытаудың ұланы,
Аманжол ақын дара ед.
Жаңаарқадай отаның
Еркелетер әлі бала деп.

80
Қарағандыда, Аманжол,
Қатайған сенің қанатың,
Білімің алған саналы ед.
Ал қазір Астанадасың,
Қызметің де бағалы ед.
Енді келіп сен мені
Отырсың­ау, Аманджол,
Мәскеуден күтіп алам деп.
Елші болып осы елге
Кетпесеңіз жарар ед.
Сөзге қостың, Аманжол,
Қазақы әдет­ғұрыпты.
Оңтүстіктің кілемін,
Қыр­сырын жақсы ұғыпты.
Ал қытайлық кілемге
Көңілі боп тұр күдікті.
Кілеміне мінсең қытайдың,
Көтере алмас мені деп,
Ақтай алмайды деп үмітті.
Самолеті жарылса,
Қазақы қол кілемге
Сапалы деп мініпті.
Сол кілемге мінсе егер,
Өлмейтінін біліпті.
Білмейтіні жердің астында
Көргем жоқ сендей жігітті.
Сеніміме өзімнің
Сай болармын, Аманжол.
Қыдыртамын деймісің,
Ойланармын, Аманжол.
Мәскеудің кешін келіп тұр 
Пайдаланғың, Аманжол.
Қазақстанда қыдыртсаң,
Қайда қалдың, Аманжол?

81
Домбыра қолға алған соң,
Сөйлер сөзге өткірсің.
Жиырма бірінші ғасырға
Аманжол енді бет бұрсын.
Ұшағым кетсе жарылып,
Кілеммен ұшам деп тұрсың.
Қиялданып сен өзің,
Қай ғасырдан кеп тұрсың?
Аманжол:
Кәрима, шын сөзіңе бағынамын,
Көп көрмесем өзіңді сағынамын.
Толқынды Москваның өзенінде
Есілдің толқыны боп ағыламын.
Шымкенттің көк кілемі тұрған кезде
Қытайдың кілемшесін не қыламын?
Тәуелсіз ел ақыны біздей болсын,
Жақсы сөз артта қалар іздей болсын.
Айтысты Москваға алып келген,
Қырымбек, елші болса сіздей болсын.
Қайтпасын Қазақстан бек күшінен,
Жақсылар өрге басар текті ісімен.
Онсыз да әлемдегі барлық ақын
Бейбітшілік елшісі деп түсінем.
Сұлудың құзіреті жанар ма екен,
Көңілің айтқаныма толар ма екен?!
Киелі Қазығұрттың аққу құсы
Мәскеудің төріне кеп қонар ма екен?!
Қазақтың бар даласын аралатсам,
Мәскеуде қыдырғандай болар ма екен?!
Кәрима:
Арқасында айтыстың
Мәскеудің көрдік арайын.
Қуанып жатқан қазақтың
Және де көрдік маңайын.
6­302

82
Қыдыртам деген Аманжол,
Сөзіңді қабыл алайын.
Көрсін деп айтқан ниетін
Досым деп қабыл алайын.
Останкиноңа қарайын,
Мұнараңа да барайын.
Күнде келіп жатқам жоқ,
Бір қыдырып қалайын.
Ықыласыңа разымыз,
Мәскеудегі ағайын.
Москваның өзінде
Он мыңдай қазақ бар екен.
Қырымбектей ағамыз
Соларға бұл күн пана екен.
Ақсақалдардың басшысы,
Қайдар аға өзі іскер,
Өзі ұйымшыл жан екен.
Орталығы жастардың,
Атауы оның «Сана» екен.
Омардай ағам жазушы,
Он алты баланың әкесі,
Көп ішінде дара екен.
Тоғыз бала алған асырап,
Пейілі кең жан екен.
Ал Тұрсынай апамыз
Ақ жаулықты ана екен.
Жәнібектей ағамыз
Қоғамында «Қазақ тілінің»
Шын жанашыр жан екен.
Абылайханның тағы бар
Қауымдастығында қазақтың,
Жүк көтерер нары екен.
Мәскеудегі қазақтар,
Ауызбіршілік сіздерге
Атадан қалған заң екен.
Сүттей ұйып отырған,
Бір Алла өзі жар екен.

83
Алыста жүрсе қазағым,
Күнін кешпей қарғаның,
Көк байрақтағы белгідей,
Қыран құстай самғағын.
Ауылдан алыс кетсе де,
Ата дәстүрді жалғадың.
Отбасыңызда, ағайын,
Арайлап атсын таңдарың.
Оразаның айында 
Нұры жаусын Алланың.
Сәкеннен қалған кешегі
Сұлулықты сақтаған.
Біржан салдан да кешегі
Серілікті де ап қалған.
Осы келбетін айнытпай,
Үйіңіздегі жарыңыз 
Ақмарал қалай баптаған?!
Сізді көрсем, Аманжол,
Көркіңізге көз тоймай,
Жас баладай шаттанам.
Эрмитажда тұратын
Ескерткіш пе деп қалам.
Ақылыңа бірақ көркің сай,
Аталы сөзге тоқтаған.
Қазақтағы өзіңдей
Жігіттерменен мақтанам.

жүктеу/скачать 1,28 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: