Бағдарламасы мұҒалімге арналғАН



Pdf көрінісі
бет41/298
Дата15.11.2023
өлшемі11,77 Mb.
#123757
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   298
Қорытынды
• Қазіргі уақытта дарынды және таланттыларды жалғыз аспектілік аясында (мысалы, 
жоғары IQ) қарастырудан бас тартып, көп аспектілік пайдасына қарай ауысу үрдісі 
қалыптасуда, ол баланың көптеген ерекше қабілеттерін қарастыруды көздейді.
• Баланың бойында белгілі бір қабілеттер мен қасиеттердің бар екенін көрсететін мәдени 
құндылықтар дарындылық пен таланттың кез келген тұжырымдамасының маңызды 
бөлшегі болып табылады.
• рәсімдерді анықтау кезінде және бағдарламаның мазмұны мультимәдени перспектива-
ларды тең дәрежеде ескеруге тиіс.
Әлеуметтік, эмоционалдық және ынталандыру факторлары дарындылық пен таланттың 
маңызды аспектілері деп қарастырылады.
• Оқуға қызығушылық және тілдік дағды сияқты мінез-құлық сипаттамалары, сондай-ақ 
абстрактілі ойлау дағдылары, білімнің жоғары деңгейі, білімге құштарлық пен ынта 
дарынды және талантты оқушыларды табуда өте пайдалы болмақ.
• Әлеуетті анықтау және оның тиімділігін көрсету анағұрлым маңызды.
• Қабілеттілік әлеуетін іске асыруда оқушыларға құзырлы көмек көрсету үшін 
мұғалімдерге бай әрі көп аспектілі тәжірибе қажет.
Мұғалімдер үшін маңызы
Мұғалімдер дарынды және талантты балаларды қалай анықтайды?
Оқушылардың оқу үлгерімі артқан сайын, олардың академиялық жетістіктері ресми 
тіркеліп, баланың таланттарын көрсететін портфолиоға қосылуы мүмкін. Оқыту және оқу 
тәжірибесінде белгілі бір жастағы балалардан көріне бермейтін ойлаудың барынша толысқан 
түрі кездеседі, немесе күнделікті оқу жағдайында қолданылмайтын, әдетте оқудан тыс 
кездері көрініс табатын, назар аударуды талап ететін оқушының зияткерлік дарыны, жоғары 
әлеуметтік дағдылары мен көшбасшылық қасиеттері кездеседі. Оқушының дарындылық және 
таланттылық ауқымын анықтауға көмектесу үшін баланың мінез-құлқының сипаттамалары 


42
енгізілген бақылау үлгілері жасалды, мысалы: «
өте әсершіл, өз пікірін білдіреді
» немесе 
«
өзіндік әзілі бар
».
Орта мектептің оқушысы бір нақты пән бойынша айрықша дарындылық көрсетіп, басқа 
пәндер бойынша көзге түспеуі мүмкін. арнайы пәндер бойынша қабілеттері мықты болу 
мүмкін. Британияның география қауымдастығы «күрделі үдерістерді түсіну, физикалық және 
адамдық ортаның арасындағы өзара байланыс» сияқты мамандандырылған ерекше пәндік 
салаларды да, сондай-ақ сенімді қарым-қатынасқа түсу, шығармашылық және ойлаудағы 
бірегейлік, басқа адамдармен қарым-қатынас орната білу сияқты қасиеттерді қамтитын 
бақылау парағын құрастырды. 
Фриман (1998) төменде көрсетілген, ғылыми негізделген критерийлерді дарынды және 
талантты балаларды анықтауда оңтайлы қолдануға болады деп санайды:
• олардың есте сақтау қабілеттері өте жоғары; олар ақпаратты біліп қана қоймай, оны 
пайдалана алады;
• олар оқу үдерісінің қалай жүретінін басқалардан гөрі жақсы біліп, өздерінің оқуын рет-
тей алады;
• олар жоспарлауға көп уақыт жұмсауы мүмкін, бірақ жоспарды тез жүзеге асырады;
• олар ақпаратты толықтырып, олардың қайшылықтарын анықтап, мәніне тезірек жетеді;
• олар оқуда және проблемаларды шешуде балама шешімдерді көріп, қабылдай алады;
• басқаларға қарағанда олардың тәртібі жақсы;
• қызығушылығын арттыру үшін олар күрделі ойындар мен тапсырмаларға ұмтылады;
• ерте жасынан бастап ерекше қабілеттерін ұзақ уақытқа шоғырландыра алады;
• олар ерте жасынан сөйлей, оқи және жаза бастайды (Freeman, 1998).
Мұғалімдер өз сыныптарындағы дарынды және талантты балаларды анықтай алмауы 
мүмкін болғандықтан, оларға жоғарыда аталған белгілерді анықтау үшін оқу барысында 
оқушыларды мұқият бақылау қажет болады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   298




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет