Бағдарламасы пән бойынша«Оңалтудағы мейіргер ісі»
жүктеу/скачать 76,72 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ЖАРАЙДЫ МА AT 3.00
- 65-69 Қанағаттанарлық
- 1.10.1. Негізгі әдебиеттер
- 1.10.2. қосымша әдебиеттер
1.10. Логистика Дәрістер, презентациялар, муляждар, муляждар, интерактивті тақта, үлестірмелі материалдар, анатомиялық атлас, макеттер, бейне оқулық. 1.10.1. Негізгі әдебиеттер 1. Епифанов В.А. «Емдік дене шынықтыру және массаж» 2016 ж 2. Обуховец Т.П., Склярова Т.А., Чернова О.В. Мейірбике ісінің негіздері. Ростов қ.: Феникс, 2005 ж 1.10.2. қосымша әдебиеттер1. Епифанов В.А.«Емдік дене шынықтыру және массаж».2016 2.Обуховец Т.П., Склярова Т.А., Чернова О.В. «Мейірбике ісі негіздері».2005ж 1.10.3. Интернет ресурстары RCHR MH веб-сайты. ГЛОССАРИЯЛАР АБСЦЕС – жұмсақ тіндердің іріңге толы қуыстың пайда болуымен және қоршаған тіндерден пиогенді қабықпен шектелген іріңді қабынуы. АВТОКЛАВ – бумен зарарсыздандыруға арналған құрылғы. АГОНИЯ – өліп бара жатқан мемлекет. АГРЕССИВТІ – қорқытатын мінез-құлық. АДАПТАЦИЯ – жағдайларға бейімделу. Акромегалия - соматотропты гормонның әсерінен дене бөліктерінің ұлғаюы. Акроцианоз – саусақ ұшының, құлақ қалқасының, мұрын ұшының цианозы. ҚҰРАМДЫҚ ФАКТОР – тамақтанумен байланысты. АЛЛЕРГИЯЛЫҚ РЕАКЦИЯ – организмнің аллергендер әсеріне ерекше (жоғары) сезімталдығы. Амбулаториялық-емханалық емхана – дәрігерлік амбулаторияға және үй жағдайында келген науқастарға көмек көрсетуге арналған медициналық мекеме. Анасарка - тамшы, бүкіл дененің ісінуі. АНАФИЛАКЦИЯ – аллергенді ағзаға қайта-қайта енгізгенде пайда болатын аллергиялық реакцияның көрінісі. АНАФИЛАКТИЯЛЫҚ ШОК – тыныс алудың қиындауы мен қан қысымының күрт төмендеуімен көрінетін, сананың жоғалуы мүмкін аллергиялық реакцияның қорқынышты көрінісі. АНЕВРИЗМ - тамыр қабырғасының немесе жүректің кеңеюі, шығуы. АНЕМИЯ – анемия, қандағы эритроциттер мен гемоглобин санының азаюы. Анкилоздар – буынның қозғалмауы. Анорексия - тамақтанудан бас тарту. АНТАГОНИЗМ – қарсылық. АНТАГОНИЗМ – дәрілік заттардың қарама-қарсы әрекеті. АНТИАГГРЕГАНТТАР – қанның ұюын болдырмайтын дәрілер. АНТИБИОТИКТЕР – микроорганизмдер түзетін және әртүрлі микробтардың өсуі мен көбеюін тежеу немесе өлтіру қабілеті бар органикалық заттар. Антисептиктер – жарадағы инфекциямен күресуге бағытталған шаралар кешені. АНТРОПОМЕТРИЯ – адам ағзасының параметрлерін өлшеу. АНУРИЯ – зәр шығарудың болмауы. Апноэ - тыныс алудың болмауы. АРИТМИЯ – жүрек ырғағының бұзылуы. ҚАН ҚЫСЫМЫ – систола және диастола кезіндегі қанның артерия қабырғаларына қысымы. АРТРИТ – буынның қабынуы. Остеоартрит - буынның дегенеративті қабынуы. АСЕПТИКА – жараға инфекцияның енуін болдырмауға бағытталған шаралар кешені. АСПИРАЦИЯ – ингаляция арқылы бөгде заттың енуі. АСТМА – тұншығу. АСФИКСИЯ – оттегінің жетіспеушілігінен тыныс алудың тоқтауы. АСЦИТ - іш қуысындағы сұйықтық. АТАКСИЯ – қозғалыстың бұзылуы. БАКТЕРИОСКОПИЯ — бактерияларды микроскоппен зерттеу. ҚАУІПСІЗ АУРУХАНАЛЫҚ ОРТА – пациентке де, медицина қызметкеріне де олардың барлық өмірлік қажеттіліктерін тиімді қанағаттандыруға мүмкіндік беретін барынша жайлы және қауіпсіз жағдайларды қамтамасыз ететін орта. БИОЛОГИЯЛЫҚ ӨЛІМ – ағзаның барлық мүшелері мен жүйелерінің жұмысының тоқтауы. БИОМЕХАНИКА – тірі жүйелердегі механикалық қозғалыс заңдылықтарын зерттейтін ғылым. БИОПСИЯ – адам өміріндегі ұлпаларды зерттеу. АУРУ – адамның физиологиялық, психологиялық және рухани жағдайының ауруға әкеліп соғуы. АУРУХАНА – көмек көрсетуге арналған денсаулық сақтау мекемесі БРАДИКАРДИЯ – жүрек соғу жиілігінің бәсеңдеуі. BRADIPNOEA – тыныс алу қозғалысы жиілігінің төмендеуі. БРОНХОГРАФИЯ – контрастты затты қолдану арқылы бронхтарды рентгендік зерттеу. БРОНХОСКОПИЯ – бронхтарды бронхоскоппен тексеру (бронхтың ішкі бетін зерттеу). ВАСКУЛИТ – тамыр қабырғасының қабынуы. ВЕЛОСИПЕД ЭРГОМЕТРИЯСЫ – жүрек-қан тамырлар жүйесінің қызметін зерттейтін ғылым. ВЕНИПУНКЦИЯ – қан алу немесе сұйықтықты құю үшін тері арқылы венаға инені енгізу. ВЕНЕСЕКЦИЯ – ине немесе катетер енгізу үшін тамырды тілікпен ашу. ВЕРБАЛДЫҚ КОММУНИКАЦИЯ – сөйлеу арқылы қарым-қатынас. ВИТАМИНДЕР – қалыпты зат алмасуы мен организмнің тіршілік әрекеті үшін аз мөлшерде қажет әртүрлі химиялық табиғаты төмен молекулалық органикалық қосылыстар. АИТВ – адамның иммун тапшылығы вирусы. АУРУХАНАЛЫҚ ИНФЕКЦИЯ – емделушінің медициналық мекемеге медициналық көмекке жүгінуінің нәтижесінде зардап шегетін кез келген клиникалық танылатын жұқпалы ауру немесе медициналық қызметкердің кәсіби қызметі нәтижесіндегі жұқпалы ауруы. СУ – ТӘНДІЛІК БАЛАНС – тәулік ішінде ішілген сұйықтық мөлшерін сыртқа шығарылатын зәр мөлшерімен салыстыру. ҚАБЫЛДАУ – бақылау. МЕДИЦИНАЛЫҚ ДИАГНОЗ – нақты ауруды немесе патологиялық процесті анықтау. ДӘРІЛІКТІҢ ЕҢ ЖОҒАРҒЫ БІР ДОЛАСЫ – дәрілік заттың бір уақыттағы рұқсат етілген дозасы. ГАНГРЕНА – тіндердің некрозы. Гастростомия - өңешті функционалдық алып тастау немесе жасанды тамақтандыру үшін жасалған асқазан фистуласы. ГЕМАТОМА – тері астынан қан кету. ГЕМАТУРИЯ – зәрдегі қан. ГЕМОБЛАСТОЗ – қанның қатерлі ісігі. ГЕМОРРАГИЯ – қан кету. ГЕМофилия – қанның ұйымауы. ГЕПАТОСПЛЕНОМЕГАЛИЯ – бауыр мен көкбауырдың ұлғаюы. ГЕРИЯТРИЯ – егде жастағы және қарт адамдардағы аурулар туралы ғылым. ГЕРОНТОЛОГИЯ – қартаю туралы ғылым. Гидроторакс – кеуде қуысындағы сұйықтық. ГИПЕРГЛИЦЕМИЯ – қандағы глюкозаның жоғары деңгейі. ГИПЕРСТЕНУРИЯ – зәрдің меншікті салмағының жоғарылауы. ГИПЕРТЕНИЯ – қан қысымының жоғарылауы ГИПЕРТЕРМИЯ – дене температурасының жоғарылауы. ГИПЕРТРОФИЯ – ұлпа массасының ұлғаюы, өсуі. ГИПОГЛИЦЕМИЯ – қандағы қанттың төмендеуі. ГИПОДИНАМИЯ – қозғалыс белсенділігінің төмендеуі. ГИПОТЕНИЯ – қан қысымын төмендету. ГИПОТИРОЗ – қалқанша безінің тироксин өндірісінің төмендеуі. БҰЛшық ГИПОТРОФИЯСЫ – дұрыс тамақтанбау нәтижесінде бұлшықет талшықтарының бірте-бірте жұқаруы, зақымдануы және олардың жиырылу қабілетінің төмендеуі. ГИРУДОТЕРАПИЯ – сүлгілермен емдеу. ГЛОССАРИЙ – түсініксіз сөздердің сөздігі. ГЛЮКОЗУРИЯ – зәрдегі қант. ГОМЕОПАТИЯ – лайкты емдеу. АУРУХАНА – әскери қызметкерлер мен Екінші дүниежүзілік соғысқа қатысушыларды емдеуге арналған денсаулық сақтау мекемесі. АУРУХАНАЛЫҚ ЖАСАУ – емделуге немесе тереңдетілген медициналық тексеруге мұқтаж адамдарды стационарға орналастыру. Госпитализм – науқаста госпитализация нәтижесінде пайда болған жағдай. ДЕЗИНФЕКЦИЯ – жәндіктерді, жұқпалы аурулар қоздырғыштарын жою. ДЕЗИНФЕКЦИЯ – күтім заттарындағы және қоршаған ортадағы микроорганизмдерді жою. ДЕОНТОЛОГИЯ - балға арналған моральдық міндеттер мен мінез-құлық ережелерін қарастыратын этика бөлімі. науқасқа қатысты жұмысшы. ДЕРАТИЗАЦИЯ – жұқпалы аурулардың қоздырғыштарын, кеміргіштерді жою. ДЕФОРМАЦИЯ – пішіннің өзгеруі. ДИАРРЕЯ – диарея. ДИАРРЕЯ – нәжістің жиілігі мен сипатының жоғарылауы. ДИВЕРТИКУЛЬ – қабырғаның шығыңқы болуы, қабырғадағы қалта. ДИЗАРТРИЯ — сөйлеудің бұзылуы. ДИЗУРИЯ – зәр шығарудың бұзылуы. ДЕГЕНТАМИНАЦИЯ – микроорганизмдерді бейтараптандыру және қорғау мақсатында жою немесе жою процесі. DIET – күнделікті тамақтану ДИЕТТЕРАПИЯ – емдік мақсатта тамақтануды қолдану. ДИЛАЦИЯ – тамыр қабырғасының созылуы, кеңеюі. ДИСБАКТЕРИОЗ – ағзадағы патогенді емес бактериялардың теңгерімсіздігі. ДИСКИНЕЗИЯ – қозғалыстың бұзылуы. ДИСПЕНСЕР – белгілі бір нақты аурулары бар науқастарды қамтамасыз етуге арналған медициналық мекеме ДИСПАНСЕРИЗАЦИЯ – науқасты динамикалық бақылау. ДИСПЕПСИЯ – дұрыс тамақтанбау. ДИСФАГИЯ – жұтыну актісін бұзу. ДИСФУНКЦИЯ – дисфункция. ДИУРЕЗ – зәрдің тәуліктік мөлшері. ДИУРЕТ – белгілі бір уақытта бөлінетін зәр мөлшері. ҚЫЗМЕТТЕР – жақсы істерге м/с бағыттайтын, жеке қасиеттерді анықтайтын мінез-құлық қасиеттері. ҚОСЫМША СУРОО – зертханалық және аспаптық зерттеулердің мәліметтері. ҚОСЫМША АЛМАСТЫРУ – белгілі бір жұмысты орындауға кететін энергияның құны. ДРЕНАЦИЯ – жараларды (дене қуыстарын) дренаждау, олардан сұйық бөліністерді – іріңді, түтіктер арқылы эффузияны кетіру әдісі. РУХАНИ ӘСЕР – қоршаған ортаның рухани құндылықтардың қалыптасуына әсері. ӘЙЕЛДЕР КОНСУЛЬТАЦИЯСЫ – жүкті әйелдер мен гинекологиялық науқастардың алдын алу және бақылауға арналған медициналық мекеме. ТӘУЕЛДІ МЕЙРІПКЕРЛІК АРАЛАСУ – емделушінің мәселелерін шешуді қамтамасыз ете алатын мейірбике мамандарының ұсынысы бойынша тағайындалған немесе жазылғандай әрекет ету. ІШ ҚАТУ – нәжістің ішекте 48 сағаттан артық сақталуы. САЛАУАТТЫ ӨМІР САЛТЫ – адамның өз қажеттіліктерін қанағаттандырудың тиімді жолы, қоршаған ортамен үйлесімділікке жету жолы. ДЕНСАУЛЫҚ – науқастың қоршаған ортамен үйлесімді әрекеттесуі, науқастың өзгермелі орта жағдайларына бейімделу дәрежесін көрсетеді. ДЕНСАУЛЫҚ – бейімделу арқылы қол жеткізілетін тұлғаның қоршаған ортамен динамикалық үйлесімділігі. ZDRAVPUNKT – кәсіпорындағы немесе мекемедегі денсаулық сақтау мекемесінің алғашқы медициналық көмек көрсетуге арналған бөлімшесі. ЗОНДАУ – зондты асқазанға немесе он екі елі ішекке енгізу. ИЗОСТЕНУРИЯ – зәрдің меншікті салмағының монотондылығы, Зимницкий сынамасының әрбір бөлігінде бірдей үлес салмағы. ICTERICITY – терінің сарғаюы. ИЛЕОСТОМА – шажырқайдың сыртқы фистуласы. Иммунотапшылық – әртүрлі инфекциялар мен онкологиялық ауруларға бейімділіктің жоғарылауы нәтижесінде адамның иммундық жүйесі ағзаны қорғай алмайтын жағдай. ИНВАЗИВТІЛІК – микроорганизмнің макроорганизмнің тіндері мен мүшелеріне еніп, оларда таралу қабілеті. ИНВАЗИЯ – микроорганизмдердің макроорганизмнің тіндері мен мүшелеріне ену процесі. ДӘРІЛЕРДІ ЕНГІЗУДІҢ ИНГАЛЯЦИЯЛЫҚ ӘДІСІ – жоғарғы тыныс жолдары арқылы енгізу. ИНКУБАЦИЯ – жасырын кезең. ИНКУБАЦИЯЛЫҚ КЕЗЕҢ – қоздырғыш енген сәттен бастап уақыт аралығы ЕМЕС НАУқас – жазылмайтын науқас. ИНСПИРАТОРЛЫ ентігу – тыныс алудың қиындауы бар ентігу. ИНТОКСИКАЦИЯ – токсиндермен улану. ИНФАРКЦИЯ – жүрек бұлшықетінің некрозы. ИНФЕКЦИЯ – микроорганизмдердің кейіннен олардың өзара әрекеттесуінің күрделі кешенінің дамуымен макроорганизмге енуі және көбеюі. ИНФЕКЦИЯЛЫҚ БАҚЫЛАУ – ауруханаішілік инфекцияның пайда болуы мен таралуын болдырмауға бағытталған ұйымдастырушылық, санитарлық-профилактикалық және эпидемияға қарсы шаралар кешені. ИНФЕКЦИЯ / ИНФЕКЦИЯЛЫҚ ПРОЦЕС/ – сыртқы және ішкі ортаның белгілі бір жағдайында қоздырғыш пен макроорганизмнің өзара әрекеттесуінің күрделі процесі, соның ішінде патологиялық қорғаныс-бейімделу және компенсаторлық реакциялардың дамуы. ИНФИЛЬТРАТ – инъекция орнында пайда болатын пломба. ИНФИЛЬТРАЦИЯ – сіңдіру ИНФЕКЦИЯ – әртүрлі заттарда және сыртқы орта объектілерінде патогенді микроорганизмдердің болуы. ИНЪЕКЦИЯ – дәрілік заттарды инъекция, парентеральді енгізу. ИРРАДИАЦИЯ – басқа аймақтағы ауырсынудың шағылысуы. ИРРИГОСКОПИЯ – контрастты затты қолдану арқылы ішекті рентгендік зерттеу. ИШЕМИЯ – қанмен қамтамасыз етудің бұзылуы. ИСХУРИЯ – зәр шығарудың болмауы. ТАҒАМ КАЛОРИЯЛАРЫ – тамақтың энергетикалық көрсеткіші. КАНЦЕРОФОБИЯ – қатерлі ісіктен қорқу. КАТЕГОРИЯ – ортақ белгілері бойынша біріккен құбылыстар тобы. Кахексия - шаршау. ӨМІР САПАСЫ – нақты және күтілетін өмір арасындағы сәйкестік немесе сәйкессіздіктің субъективті сезімі. ЖӨТЕЛ – бронхтар мен жоғарғы тыныс жолдарынан қақырықты және бөгде заттарды шығаруға бағытталған қорғаныс рефлекторлық әрекеті. КИЛОДЖОУЛ – энергия құндылығының бірлігі. Клизма - емдік немесе диагностикалық мақсатта тоқ ішектің төменгі сегментіне сұйықтық енгізу. КЛИНИКАЛЫҚ ӨЛІМ – көз қарашығының жарыққа реакциясының болмауымен, тыныс алудың, ұйқы артериясында пульстің, сананың болмауымен сипатталатын жағдай. 5-6 минут жалғасады. КОЛЛАПС – қан қысымының күрт төмендеуінен пайда болатын жедел тамыр жеткіліксіздігі КОЛОНОСКОПИЯ – аспап арқылы ішектің ішкі бетін зерттеу. Колоностомия - тоқ ішектің фистуласы, нәжісті кетіру үшін жасалған. КОМА - барлық тітіркендіргіштерге жауаптың болмауымен сананың болмауы. КОММУНИКАЦИЯ – науқастың жеке және жас ерекшеліктерін ескере отырып, онымен қарым-қатынас орнату мүмкіндігі. ҚҰЗЫРЕТТІЛІК – техникалық тапсырма, құқықтар. КОМФОРТ – адамның өз қажеттіліктерін дербес қанағаттандыратын жағдайы. ТАС - тас. ЖОБАЛАУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ – оқу процесінің дамуын жобалау мүмкіндігі, осы немесе басқа материалды қалай, қандай көлемде көрсету керек. ЛАСТАУ – себу. КОНЦЕПЦИЯ – кез келген көзқарасты жеткізудің негізгі идеясы. ТЕМПЕРАТУРАНЫҢ КРИТИКАЛЫҚ ТӨМЕНДЕУІ – температураның күрт төмендеуі /сағатына 1 градусқа/. гемоптизис - жөтел кезінде қан немесе қанды қақырықты бөлу. МӘДЕНИЕТ – даму деңгейі, үлгілерге сәйкестік дәрежесі. ЛАПАРОСКОПИЯ – құрылғының көмегімен құрсақ қуысын тексеру. ЛАПАРОЦЕНТЕЗ – емдік немесе диагностикалық мақсатта іштің алдыңғы қабырғасының пункциясы. ЖАСЫРЫН – жасырын кезең. ТЕРАПИЯЛЫҚ ТАМАҚТАНУ – науқастың қоректік заттарға физиологиялық қажеттілігін қамтамасыз ететін және аурудың патологиялық механизмдеріне әсер ететін тамақтану. ЕМДЕУ-ПРОФИЛДИКАЛЫҚ МЕКЕМЕЛЕР (ЭЕМ) – халыққа медициналық көмек көрсетуге арналған ұйымдар. ЕМДЕУ-ҚОРҒАУ РЕЖИМІ – науқас пен медицина персоналының барынша физикалық және психикалық жайлылығын қамтамасыз етуге бағытталған профилактикалық және емдік шаралар кешені. ЛИПОДИСТРОФИЯ – тері астындағы майдың жұқаруы, тері астына жиі инъекция жасау нәтижесінде. ЛИТИКАЛЫҚ ТЕМПЕРАТУРА ТӨМЕНДЕУ – біртіндеп төмендеуі. ҚЫЗМАҚ – инфекциялық қоздырғыштың әсеріне организмнің жалпы бейімделу реакциясы, бұл көбінесе жылу жиналуымен және дене температурасының жоғарылауымен терморегуляцияның өзгеруі. ЖЕКЕ ГИГИЕНАСЫ – адам өмірі мен қызметінің гигиеналық режимін сақтау арқылы оның денсаулығын сақтау және нығайту мәселелерін зерттейтін гигиена саласы. LOCALIZATION – орналасу. МАКРОЭЛЕМЕНТТЕР – организмде жоғары концентрацияда болатын минералдар. МАЛИНИЗАЦИЯ – қатерлі ісік. Мацерация – эпидермистің зақымдануы. МЕЙДІПКЕР – қоршаған ортаның өзгермелі жағдайларына бейімделуге бағытталған, тәжірибемен айналысуға құқығы бар маман. оның әмбебап қажеттіліктерін қанағаттандыратын орта. МЕДИЦИНАЛЫҚ-САНИТАРЛЫҚ БӨЛІМ – ірі кәсіпорындар мен ұйымдардың жұмысшылары мен қызметкерлеріне медициналық көмек көрсетуге арналған денсаулық сақтау мекемелерінің кешені. МЕЛЕНА - шайырлы нәжіс. МЕТАБОЛИЗМ – зат алмасу. МЕТЕОРИЗМ – іштің кебуі. МЕТЕОРИЗМ – ішекте патологиялық газ түзілуі, күрт кебулерді тудырады. МИКРОЭЛЕМЕНТТЕР – организм ұлпаларында өте аз мөлшерде болатын минералдар. МОДЕЛЬ – бірдеңе жасалуы тиіс үлгі. Қақырық – жөтел кезінде тыныс алу жолдарының шырышты қабатынан бөлінетін патологиялық құпия. Моральдық борыш – белгілі бір сәтте қалыптасқан белгілі бір жағдайға қатысты нақты міндеттеме. МОТИВ – ынталандырушы әсер. ЗЕР – сабан түсті биологиялық сұйықтық, мөлдір, қышқыл, аз сілтілі, сілтілі реакциясы бар, меншікті салмағы – 1008-1024. ДӘРІЛЕРДІ ҚОЛДАНУДЫҢ СЫРТТЫ ӘДІСІ – теріге және шырышты қабаттарға жағу. ТОЛДЫРУ – тамырларды қанмен толтыру. Кернеу – қанның қан тамырларының қабырғаларына қысым жасайтын күші. НОНВЕРБАЛДЫҚ БАЙЛАНЫС – мимика мен ым-ишараны қолдану. Невралгия - жүйке діңдерінің зақымдануы. ТӘУЕЛСІЗ МЕЙРІПКЕРЛІК АРАСАЛУ – дәрігермен немесе басқа мамандармен кеңеспей немесе ынтымақтаспай науқастың мәселелерін шешуге қабілетті м/с әрекеті. НЕКРОЗ – концентрлі препараттың тері астына енуі нәтижесінде тіндердің некрозы. ЖҮЙКЕ ТҮСІРУ – келеңсіз стресстік жағдайлардың салдары нәтижесінде пайда болатын құбылыс. НИКТУРИЯ – түнгі диурездің күндізгіден басым болуы. неоплазма - ісік. ТАСЫМАЛУШЫ – макроорганизмнің тіндерінде немесе органдарында инфекциялық процестің дамуына әкелмейтін патогенді немесе шартты-патогенді микроорганизмдердің ұзақ уақыт болуы/тұрақтылығы/. Естен тану - бұл бір сәтке естен тану. ӨМІР САЛТЫ – сіздің қажеттіліктеріңізді қанағаттандыру тәсілі. ТЕКСЕРУ – әртүрлі зертханалық және аспаптық әдістерді қолдану арқылы ағзадағы патологиялық процестерді анықтау. ОБСТРУКЦИЯ – тыныс алу жолдарының бітелуі. ОҚУ – адамның оқу процесінде білім, білік және дағдыны игеру жылдамдығы мен сапасының жеке көрсеткіштері. МЕЙРІПКЕР ҚЫЗМЕТІНДЕГІ ОҚЫТУ – пациентте білімді меңгеруді және дағдыларды қалыптастыруды қамтамасыз ететін медбике мен науқастың мақсатты іс-әрекетінің екі жақты процесі. КОММУНИКАЦИЯ – байланыс орнату процесі. НОНВЕРБАЛДЫ КОММУНИКАЦИЯ – сөздің орнына мимиканы, ым-ишараны, позаны және позаны қолданатын қарым-қатынас. ОБЪЕКТИВТІ ЭКСПОЗИЦИЯ – апаның қарауы мен бақылауы кезінде жүргізіледі. ентігу - тыныс алудың ырғағы мен тереңдігінің өзгеруімен көрінетін тыныс алудың субъективті сезімі. КҮТІЛГЕН НӘТИЖЕ – емделушінің әл-ауқатының дәрежесін және үздіксіз күтімге, дәрі-дәрмекке, қолдауға, білім беру бойынша ұсыныстарға мұқтаждығын сипаттайтын емделудің немесе аурудың аяқталуындағы науқастың күтілетін жағдайы. ОРТА – «науқастың өзі емес барлық нәрсе», адам әрекетіне әсер ететін табиғи, әлеуметтік, психологиялық және рухани факторлар мен көрсеткіштердің жиынтығы. ОКСИГЕНОТЕРАПИЯ – оттегін емдік мақсатта қолдану. ОЛИГУРИЯ – диурездің 500 мл-ден аз төмендеуі. ОЛИГУРИЯ – зәрдің аз бөлінуі. Жаялық бөртпе - дымқыл беттерді ысқылағанда пайда болатын қатпарлардағы терінің қабынуы. ҰЙЫМДАСТЫРУ ҚАБІЛЕТІ – оқу үрдісін ұйымдастыру, көшбасшы болу, мақсат пен міндеттерді айқындай білу. өзгермелі ортадағы бар және ықтимал денсаулық проблемалары туралы орган. ОРТОПНОЭА – мәжбүрлі отыру жағдайы. НЕГІЗГІ зат алмасу – толық физикалық және психикалық тынығу жағдайында ішкі ағзалардың жұмысын қамтамасыз ету және дененің бұлшық ет тонусын жатқан қалпында ұстау үшін жұмсалатын энергия шығыны. АДАМНЫҢ НЕГІЗГІ ҚАЖЕТТЕРІ – қалыпты тыныс алу, тамақ, су, шығару, қозғалыс, жанасу, жыныстық қатынас – адам өмірін сақтау үшін қажетті қажеттіліктер. АДАМНЫҢ НЕГІЗГІ ҚАЖЕТТІЛЕРІ – адамның денсаулығын сақтау және тіршілік ету үшін қажетті факторларға деген қажеттіліктері. ОСТЕАФИТ - сүйектің өсуі. ТЫНЫС – физикалық және психикалық белсенділіктің төмендеуі. Ісіну – су алмасуының бұзылуына байланысты жұмсақ тіндер мен қуыстарда сұйықтықтың жиналуы. БАҒАЛАУ – пациенттің мейірбикелік араласуға жауаптарын тексеру процесі. ПАЛЛИАТИВТІК КҮТІМ – азапты жеңілдетуге көмектесу. ПАРЕНТЕРАЛДЫҚ ҚОЛДАНУ ЖОЛЫ – препаратты асқазан-ішек жолдарын айналып өтіп, инъекция арқылы енгізу. ПАРОКСИЗМ – шабуыл. ПАСТОЗИЯ – шамалы айқын ісіну. ПАТОГЕНДІЛІК – белгілі бір түрдегі микроорганизмнің белгілі бір жұқпалы ауруды тудыратын генетикалық бекітілген потенциалдық қабілеті. ПАТОГЕНДІ МИКРООРГАНИЗМДЕР – инфекциялық процестің дамуын тудыратын қоздырғыштардың бір түрі. ПАТОГЕНДІК ФАКТОР – микроорганизм немесе оның тіршілік әрекетінің өнімі, сондай-ақ жұқтырған макроорганизмге әсер ететін және жұқпалы ауру тудыруға қабілетті әлеуметтік-экономикалық жағдайлардың жиынтығы. ПАЦИЕНТ – мейірбике күтімін қажет ететін және алатын адам. Педикулез – бит ПЕНЕТРАЦИЯ – көрші мүшедегі ойық жараның өніп шығуы. ПЕРИКАРДИТ – перикард қалтасының қабынуы. ПЕРФОРАЦИЯ – ойық жараның тесілуі. PEAKFLOWMETRY — мәжбүрлі дем шығару ағынын өлшеу. ПИЛОРОСТЕНОЗ – асқазанның пилорикалық бөлігінің тарылуы. ПИРОГЕНДІ ЗАТТАР – температураның жоғарылауын тудыратын ақуыз текті заттар. ПИУРИЯ – зәрдегі ірің. МЕЙРІПКЕР КҮТІМІ ЖОСПАРЫ – пациенттің мейірбикелік диагноздарын, күтім мақсаттарын, жоспарланған араласуларды және күтілетін нәтижелерді қамтитын мейірбикелік іс тарихында жазылған мейірбике күтімінің желісі. ЖОСПАРЛАУ – бұл мейірбикелік араласудың басымдылығы, мақсаттары мен күтілетін нәтижелерін анықтау. ПЛЕВРИТ – плевраның қабынуы. ПНЕВМОТОРАКС – плевра қуысындағы ауа. PNOE - тыныс алу ҚҰҚЫҚ – кез келген бақыланатын әрекет. КҮНДЕЛІКТІ ҚЫЗМЕТ – науқастың тамақ ішу, ішу, киіну, жуыну, тіс тазалау, өзін тәртіпке келтіру сияқты қалыпты өмір күнінде орындалатын әрекеттер. ПОЛИДИПСИЯ – шөлдеу. ЕМХАНИЯ – халыққа амбулаториялық және үйде мамандандырылған көмек көрсетуге арналған көпсалалы медициналық мекеме. ПОЛЮРИЯ – зәр мөлшерінің 2 литрден жоғары көбеюі. Поллакиурия – жиі ауыратын зәр шығару. ПОРЦИОНЕРЛІК КІТАП – тамаққа қойылатын талап, ол қызмет көрсететін барлық науқастар үшін палата м/с күнделікті шығарылады және бөлімнің бас медбикесі ұсынады. ПОСТУРАЛДЫ ДРЕНАЦИЯ – қақырықтың ең жақсы бөлінуіне қол жеткізілетін науқастың төсектегі жағдайы. ПОСТУРАЛЫҚ РЕФЛЕКС – науқастың денесінің қалпын тез өзгерту кезінде пайда болатын рефлекс. ПОТЕНЦИАЛДЫҚ ПРОБЛЕМА – мейірбике алдын ала білуі және оның алдын алу үшін мүмкін болатын шараларды қабылдауы тиіс мәселе. КҮТІМ КЕРЕК – науқастың күнделікті өмірде физиологиялық, әлеуметтік-мәдени, рухани немесе даму қажеттіліктерін қанағаттандыра алмайтын жағдай немесе мәселе. ҚАЖЕТ – адам өмір бойы бастан кешіретін және үйлесімді өсу мен даму үшін үнемі толықтырып отыруы қажет физиологиялық немесе психологиялық жетіспеушілік. СТЕРИЛИЗАУДА АЛДЫНДА ТАЗАЛАУ – механикалық, майлы, ақуызды ластаушы заттардан және дәрілік заттардың қалдықтарынан тазалау. ЕРТЕ ҚАРТАУ – жасқа байланысты өзгерістердің ертерек дамуымен немесе олардың белгілі бір жас кезеңінде неғұрлым ауырлығымен сипатталады. ҚАБЫЛДАУ – оқуда қажетті нәтижеге жетуге бағытталған әрекеттер жиынтығы. ҚАБЫЛДАУ БӨЛІМІ – науқастарды қабылдауға, тіркеуге, тексеруге және санитарлық-гигиеналық өңдеуге арналған стационардың бөлігі. ПРИНЦИП – қандай да бір қызмет түріне орнату. БАСЫМДЫҚ МӘСЕЛЕ – басымдықты мәселе. ПАЦИЕНТ МӘСЕЛЕСІ – науқастың ауруға реакциясы. МӘСЕЛЕ – субъектінің белгілі бір жағдайда туындаған қиындықтар мен қарама-қайшылықтарды жеке білімі мен тәжірибесі арқылы шешудің мүмкін еместігін сезінуі. Қысым жаралары - қан айналымын бұзатын ұзақ қысымның нәтижесінде дамитын терінің, тері астындағы тіндердің және басқа тіндердің некрозы. ПРОТЕИНУРИЯ – несептегі ақуыз. АЛДЫН АЛУ – аурулардың алдын алуға және денсаулықты нығайтуға бағытталған шаралар. ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ӘСЕР – сыртқы ортаның өзгермелі әсеріне науқас психикасының реакциясы. ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕР – қабылдау, түйсік, зейін, есте сақтау, ойлау, интеллект, эмоционалды-еріктік сфера, мінез-құлық және тәрбие ерекшеліктері. ПУЛЬС – артериялық жүйеге қанның бөлінуіне байланысты артерия қабырғасының ырғақты ауытқуы. РАЦИОНАЛДЫҚ ТАМАҚТАНУ – науқастың калориясы, сандық және сапалық құрамы бойынша теңдестірілген тамақтануы. ЖҮКТЕЛУ КҮНДЕРІ – тағамның сандық және сапалық құрамы шектелген күндер. Құсу - асқазанның ауыз арқылы босатылуы. РЕАБИЛИТАЦИЯ – қалпына келтіру емі. РЕГЕНЕРАЦИЯ – емдік. РЕГУРГИТАЦИЯ – мазмұнның кері ағуы, сұйықтықтың кері ағуы. ҚОЗҒАЛЫҚ ҚЫЗМЕТ РЕЖИМІ – емделушінің белсенді бұлшық ет белсенділігін медициналық рецепттерге сәйкес реттейтін режим. РЕЗОРПТивті ӘРЕКЕТ – дәрілік заттардың қанға түскен кезде басталатын ағзаға жалпы әсері. РЕЗОРБЦИЯ – сіңіру. ҚАЙТА ИНФЕКЦИЯ – бір қоздырғышпен әсер ету нәтижесінде дамитын қайталанатын жұқпалы ауру. РЕКТОРОМАНОСКОПИЯ – тік ішекті ректоскоппен тексеру. РЕМИССИЯ – өршу жоқ. ҚАЙТАУ – аурудың қайталануы. РИТМ – импульстік толқындардың белгілі бір уақыт аралығында кезектесіп тұруы. RODDOM — босанған әйелдерге және босанған әйелдерге көмек көрсетуге арналған денсаулық сақтау мекемесі. ӨЗІН ӨЗІ ҚҰРМЕТ – өзін-өзі бағалау, маңыздылық, өзін-өзі бағалау сезімі. САНАТОРИЙЛЕР – қызметі негізінен табиғи факторларды пайдалануға негізделген HCI. FISTULA - нормада жоқ арна. SEPSIS инфекцияның жалпыланған түрі болып табылады. МЕЙРІПКЕР ПЕДАГОГИКАСЫ – мейірбике кәсіби шеберлікке сүйене отырып, өзінің шығармашылық мүмкіндіктерін көрсете алатын мейірбике іс-әрекетінің саласы. МЕЙРІПКЕР ДИАГНОЗАСЫ – мейірбике шешуге өкілетті және құзыретті денсаулық мәселесіне пациенттің нақты немесе ықтимал жауабын сипаттайтын мәлімдеме. МӘРТЕБЕСІ ПРОЦЕСС – мейірбикелік күтімді ұйымдастыру және көрсету әдісі, әмбебап қажеттіліктерді қанағаттандыру үшін науқастың мәселелерін анықтауға және шешуге, науқасты қоршаған ортаның өзгеретін жағдайларына бейімдеуге бағытталған м/с қызметіндегі ғылыми әдіс. МЕЙРІПКЕРЛІК ИНТЕРВЕНЦИЯ – жалпы күтім бойынша мейірбике жоспарын орындауға немесе оның жеке мақсаттарына қол жеткізуге бағытталған және күтілетін нәтижелер үшін қажетті әпкенің кез келген мінез-құлқы немесе әрекеті. МЕЙРІК ҚЫЗМЕТІ – ғылым мен өнер, диагностика және жауап беруді емдеу СИНЕРГИЗМ – бір дәрінің екінші бір дәрінің әсерінің күшеюі. SCOLIOZIS – омыртқа жотасының қисаюы. ҰЙҚЫ - адамда мезгіл-мезгіл пайда болатын және оның күші мен әл-ауқатын қалпына келтіруге ықпал ететін сана күйінің өзгеруі. СОПОР – рефлекстердің сақталуымен бейсаналық күй. ӘЛЕУМЕТТІК ӘСЕР – қоршаған ортаға әсер ету. өмірдің әлеуметтік жағдайларындағы орта. ӘЛЕУМЕТТІК-МӘДЕНИ ОРТА – адам өмір сүретін, өзінің салт-дәстүрі, заңдылықтары, мәдениеті бар қоғам. ТАҢЫРЛЫҚ СПАЗМ – қан тамырларының люменінің тарылуы. ЖИТС синдромы / симптомдар тобы / жүре пайда болған иммун тапшылығы. ҚАБІЛЕТТІЛІК – белгілі бір іс-әрекет түріне қажетті білім, білік, дағдыларды меңгерудегі табысқа байланысты адамның психологиялық ерекшелігі. МЕЙРІПКЕРЛЕРДІҢ АРАСУЫНЫҢ СТАНДАРТЫ – нақты мәселе бойынша пациентке сапалы көмек көрсететін дәлелді араласулар тізімі. Жедел жәрдем станциясы – барлық өмірге қауіп төндіретін жағдайларда және босану кезінде ауруханаға дейінгі кезеңде тәулік бойы шұғыл медициналық көмек көрсетуге арналған ЖСЖ. КАРТАУ – экзогендік факторлардың зақымдаушы әсерінің күшеюі нәтижесінде жас ұлғайған сайын еріксіз дамитын және ағзаның физиологиялық функцияларының жетіспеушілігіне әкелетін деструктивті процесс. КАРТАУ – адам өмірінің табиғи түрде пайда болатын соңғы кезеңі, ол қартаю процесінің салдары болып табылады. АУРУХАНА – тәулік бойы медициналық қызметкерлердің бақылауында болатын науқастарды тексеруге және емдеуге арналған денсаулық сақтау мекемесінің құрылымдық бөлімшесі. СТЕРИЛИЗАЦИЯ – микроорганизмдерді және олардың споралы түрлерін медициналық аспаптарда жою. СТОМА – (грекше – ауыз, тесік) – мүшеден шыққан хирургиялық тесік, қуыс мүшенің сыртқы фистуласы. странгурия - зәр шығарудың қиындауы. Стридор – жоғарғы тыныс жолдарының күрт тарылуымен тыныс алу. СТУПОР – сананың бұзылуы, науқас тежелген, бірақ ауызша және ауыртпалық тітіркендіргішке жауап бере алатын ессіздік жағдайы. БАҒЫНДЫҚ – басшылар мен бағыныштылар арасындағы қатынас. СУБЪЕКТИВТІ ЗЕРТТЕУ ӘДІСІ – мейірбике науқас туралы өзіне қажетті мәліметтерді білетін әңгіме. СУПЕРИНФЕКЦИЯ – бастапқы ауру жойылғанға дейін дамитын қайта жұқтыру. МЕЙРЕГЕ ПЕДАГОГИКАСЫНЫҢ МӘНІ – оқу процесінде медбикеден науқасқа немесе оның туыстарына білім, білік және дағдыларды беру. ОҚЫТУ САЛАЛАРЫНА - оқу процесі жүретін салалар: когнитивті, сенсорлық және психомоторлы. СХЕМА / БЕЙНЕЛЕР / ӨЗДІК ТӘН – адамның өз денесінің психикалық бейнесі, оған сонымен қатар қоршаған ортаның басқа объектілерінен нақты бөлінген объект ретінде адамның өз денесіне қарым-қатынастары, эмоциялары және жеке реакциялары кіреді. ТАХИКАРДИЯ – жүрек соғу жиілігінің жоғарылауы. тахипноэ - тыныс алу қозғалыстарының жиілігінің жоғарылауы. ТЕМПЕРАТУРА ҚЫСЫҒЫ – қызбаның клиникалық көрінісін сипаттайтын қисықтар. ЖЫЛУ ГЕНЕРАЦИЯСЫ – ағзаның тіршілік әрекеті процесінде жылудың пайда болуы. ЖЫЛУ БӨЛІМІ – тіршілік процесіндегі процесте түзілетін жануарлар денесінің жылуды бөлуі. ТЕРАПЕВТІК БАЙЛАНЫС – науқастың психикасына пайдалы әсер ету. ТЕРМИНАЛДЫҚ ЖАҒДАЙ – өмір мен өлім арасындағы күй. ТЕРМОРЕГУЛЯЦИЯ – жылу алу мен жылу берудің күрделі процесі. ТОКСИЯЛЫҚ МӨЗ – қабылдау ағзаның улануын тудыруы мүмкін дәрілік заттың дозасы. Торакоцентез – кеуде қуысының пункциясы. Жүрек айну – эпигастрий аймағындағы жайсыздық. ТРАНСУДАТ – қабынусыз эффузиялық сұйықтық. ТРАХЕОСТОМИ – тыныс алуды қалпына келтіруге арналған трахеяның жасанды сыртқы фистуласы. ТАЛАП – дәріханадан дәрі-дәрмек алуға арналған шот-фактура. ТРЕМОР – дірілдеу. ТРОМБОФЛЕБИТ – венаның қабынуы, онда қан ұйығышының пайда болуы. ТЮБАЖ – зондсыз дренаж. УНИВЕРСАЛДЫҚ ҚАЖЕТТІЛІК /өзін-өзі күту/ - өмірлік цикл барысында барлық адамдарға тән және бір жастағы, бір даму сатысындағы, бірдей жағдайда барлық адамдарға ортақ. ШАРТТЫ ПАТОГЕНДІ МИКРООРГАНИЗМ – макроорганизмнің сыртқы және/немесе/ішкі ортасының белгілі бір жағдайында ғана инфекциялық процестің дамуын тудыратын патогеннің түрі. ТАҢҒЫ ТУАЛЕТ – ауыздың, көздің, құлақтың, мұрынның, перинэяның шырышты қабатының дәретханасы. НАУҚАҒА КҮТІМ – науқастың азабын жеңілдетуге, бұзылған қажеттіліктерін қанағаттандыруға және оның сауығуына ықпал етуге бағытталған санитарлық-гигиеналық шаралар кешені. ТӘУЕКЕЛ ФАКТОР – адамның өмір салтына кері әсер ететін фактор. ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ФИЗИОЛОГИЯЛЫҚ ӘСЕРІ – науқастың ағзасының мүшелеріне, жүйелеріне және функцияларына қоршаған ортаның әсері ФИЗИОЛОГИЯЛЫҚ ҚАЖЕТТІЛІК – ең төменгі дәрежедегі қажеттіліктер. ФИЗИОЛОГИЯЛЫҚ ӨЛІМ – әр түрлі мүшелердің функцияларын толық қалпына келтіруге бұдан былай қол жеткізу мүмкін болмайтын қайтымсыз жағдай. ФИЗИОТЕРАПИЯ – табиғи факторлардың ағзаға емдік қасиеттерін және оларды қолдану әдістерін зерттейтін медицина саласы. МЕЙРІПКЕР ФИЛОСОФИЯСЫ – науқас, м/с және қоршаған орта арасындағы қарым-қатынасты зерттейтін жалпы философияның бөлімі. ФОБИЯ – бір нәрседен қорқу. HOSPICE – үмітсіз науқастарға көмек көрсетуге арналған медициналық мекеме. Шприцтер БӨЛІМІНІҢ БАҒАСЫ – шприц бөшкесінің келесі екі бөлімі арасындағы ерітіндінің мөлшері (мл немесе U әрекет ету). ЦИАНОЗ – терінің цианозы. Цистостомия - несеп шығару үшін жасалған қуықтың фистуласы. АДАМ – біртұтас, динамикалық өзін-өзі реттейтін биологиялық жүйе ЖИІЛІК – минутына импульстік толқындардың саны ЭКСПИРАТОРЛЫ ентігу – дем шығару қиындаған ентігу. ЭКСПОЗИЯНЫ ТОҚТАУ – дезинфекцияның басталуына арналған уақыт кезеңі. ЭКСПРЕСИВТІК ҚАБІЛЕТТІЛІК – адамның өз сезімін, ойын, көзқарасын білдіру немесе жасыру қабілеті. ЭКСУДАТ – қабыну сипатындағы экссудативті сұйықтық. ЭМБОЛИЯ – артерия саңылауының бөгде затпен бітелуі. ДӘРІЛІКТІ ЕНТРАЛЬДЫҚ ҚОЛДАНУ – асқазан-ішек жолдары арқылы енгізу. ЭТИКА – моральдық талаптар мен нормаларды зерттейтін ғылым. ЭТИКАЛЫҚ ҚҰНДЫЛЫҚТАР – медбике ұмтылатын мақсаттар. ВАЛСАЛЬВА ӘСЕРІ – бас айналумен, «шуылдаумен», әлсіздікпен, сананың жоғалуымен көрінетін, күш түскенде пайда болатын жүрек-тамыр жүйесіндегі өзгерістер. I-CONCEPT – адамның субъективті бейнесі, оның физикалық, эмоционалдық қасиеттері мен қасиеттерін қабылдау, өзі туралы психикалық ой. ЯТРОГЕНИЯ – медицина қызметкерлерінің дұрыс емес әрекеттерінің нәтижесінде пайда болған ауру. Оқушылардың оқу жетістіктерін бақылауға және бағалауға арналған материалдар Тест тапсырмалары жүктеу/скачать 76,72 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|