Байдуллаева Қазақтіліне аударғандар Н. М. Алмабаева, Г. Е. Байдуллаева, К. Е. Раманқұлов Мәскеу и з д а т е л ь с к а я г р у п п а «гэотар-медиа» 1 9

Бірінші класка су, нитробензол және т.б. жатады. Осы диэлектриктердің 
молекулалары симметриялы емес, массалар центрінің оң және теріс зарядтары 
сәйкес келмейді, және олар электр өрісі болмаған жағдайда да диполдің электр 
моментіне ие.
Суретте тұз кышкылы (а) және судың молекулалары, оларға сәйкес диполь 
моменттері дебаймен' көрсетілген. Электр өрісі болмағанда молекулалардың 
диполь моменттері бей-берекет (14.20, а-сурет) және барлык 
п
молекулалар- 
дың 
п
моменттерінің векторлык қосындысы нөлге тең:
І л = о .
і=і
Егер диэлектрикті электр өрісіне орналастырсак, онда молекулалардың 
диполь моменті өріс бойымен бағытталуға ұмтылады (14.20, б-сурет), бірак та 
толық бағытталу молекулалық жылулык бей-берекет қозғалысы салдарынан 
болмайды. 
п
Осы жағдайда 
pt *
0.
і=і
Диэлектриктердің екінші класына электр өрісі болмағанда диполь мо- 
ментіне ие болмайтын заттар жатады (мысалы, сутегі, оттегі және баскалары). 
Осындай молекулаларда электрондар мен ядролардың зарядтары оң және теріс 
зарядтардың масса центрлері сәйкес келетіндей орналасады. Егер полярсыз 
молекуланы электр өрісіне орналастырсак, онда карама-қарсы зарядтар қарсы 
жакка біршама ығысады және молекула диполь моментіне ие болады.
14.21-суретте осындай диэлектрик молекуласының өріс болмағанда (а) 
және болғандағы (б) дөңгелек түріндегі сызбасы көрсетілген. Үшінші класс — 
он және теріс иондардан тұратын кристалл диэлектриктер (мысалы, NaCl). 
Осындай диэлектриктің сызбасын екі торшалардың жиынтығы ретінде, біреуі 
оң, екіншісі теріс зарядталған.
Өріс болмағанда торшалар симметриялы орналасады және осындай диэ- 
лектриктің электр моменті нөлге тең1
2. Егер диэлектрикті электр өрісіне ор- 
наластырса, онда торшалар карама карсы жакка ығысады және диэлектрик 
электр моментіне ие болады. Электр өрісіндегі әртүрлі диэлектриктегі барлык
Е
а

жүктеу/скачать 28,1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: