Байдуллаева Қазақтіліне аударғандар Н. М. Алмабаева, Г. Е. Байдуллаева, К. Е. Раманқұлов Мәскеу и з д а т е л ь с к а я г р у п п а «гэотар-медиа» 1 9
жүктеу/скачать 28,1 Mb. Pdf көрінісі
|
Ремизов А.Н. Медициналық және биологиялық физика (1)
| 19.6-сурет
отырғызады. 19.4. АЙНЫМ АЛЫ ЭЛЕКТР ӨРІСІМЕН ЭСЕР Айнымалы электр өрісінде орналасқан үлпаларда (19.7-суретте сызбалы кескінді караңыз) ығысу токтары мен өткізу токтары пайда болады. Әдетте бұл максат үшін ультражоғары жиілікті электр өрісі колданылады, сондықтан сәй- кес физиотерапевтік әдіс УЖЖ-терапия деген атка ие болды. УЖЖ өрісінің әсерінің тиімділігін бағалау үшін өткізгіштер мен диэлектриктерден бөлінетін жылу мөл- шерін есептеу кажет. Электр тоғын өткізетін дене айнымалы электр өрісінде орналассын. Бүл жағдайда электродтар дене те тигізілмейді. Сол себептен денеден бөлінетін жылу мөлшерін электродтардағы тоқ тығыздығы аркылы емес [(19.2) караңыз] өткізгіш денедегі Е электр өрісінің кернеулігі аркылы өрнектеу орынды. Кдрапайым түрлендіру орындау жеткілікті: Р= IP /R = E2l 2S/( р/) = EPSl/p. Осы тендікті дененің S I көлеміне бөліп, 1 с ұлпа- нын 1 м3 көлемінен бөлініп шығатын жылу мөлшерін аламыз: q = P/(SD=E>/p, (19.6) мүндағы Е — электр өрісінің тиімді кернеулігі1. Кдзір айнымалы электр өрісінде орналаскан салыстырмалы диэлектрлік өтімділігі ег болатын диэлектрикті карастырамыз. Айнымалы ток тізбегіндегі куаттың орташа шамасы мына формуламен өр- нектеледі: ^ ( Ч - ^ с о в ф - Қ ф / ^ с о в ф , (19.7) мұндағы ер — ток күші мен кернеу арасындағы фазалар айырмасы. Егер (19.7) формуланы конденсаторға колдансак (18.6, а-суретті, караныз), онда <р = п/2 ескеріп, аламыз: Р= 0. Осы мысалда куат (18.6, б-суреттегі векторлыкдиаграмманы караңыз) кон- денсаторда жұгылмайды және ығысу тоғы түгелімен реактивті. Нақты диэлект- рикте ығысу тоғы онша үлкен емес және поляризацияның периодты өзгерісі жүргізілген электр куаты жұтылуды тудырады, диэлектрик кызады айнымалы электр өрісінің энергиясынын бір бөлігі жұмсалады, яғни диэлектрлік шығы- ны болады. (19.7) формуладан көргеніміздей диэлектрлік шығыны- /р ның болуы ток күші мен кернеу арасында ср * л/2 фаза бо- йынша ығысуы бар екенін көрсетеді (19.8-сурет). k I ток векторын екі кұраушымен өрнектейміз: тивті және /, белсенді. 0 / реак- Un Ф Реактивті кұраушы U кернеумен салыстырғанда п /2 фазаға ығыскан және диэлектрлік шығын туғызбайды, ак- 19.8-сурет тивті құраушы кернеу векторы бойымен бағытталған, ол диэлектрлік шығын туғызады. /ж ән е / арасындағы б бүрыш диэлектрлік шы- ғынбурыіиы деп атайды. 19.8-суретте көріп отырғанымыздай осы бұрыш канша көп болса, сонша ток күшінін активті кұраушы көп. Практикада ток күшінің реактивті және белсенді кұраушыларын диэлектрлік шығыннын тангенс бұры- шы аркылы байланыстырады: L жүктеу/скачать 28,1 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|