Байдуллаева Қазақтіліне аударғандар Н. М. Алмабаева, Г. Е. Байдуллаева, К. Е. Раманқұлов Мәскеу и з д а т е л ь с к а я г р у п п а «гэотар-медиа» 1 9


ЯМР спектрлерінде еніне карай сызыктын екі түрі ажыратылады. Қатты дене-



Pdf көрінісі
бет292/387
Дата10.12.2023
өлшемі28,1 Mb.
#135579
1   ...   288   289   290   291   292   293   294   295   ...   387
Байланысты:
Ремизов А.Н. Медициналық және биологиялық физика (1)

ЯМР спектрлерінде еніне карай сызыктын екі түрі ажыратылады. Қатты дене-
лердің спектрі үлкен енге ие болады, ЯМР дің бұл қолдану аймагын кең сызықты
ЯМР деп атайды. Сүйыкгарда жұка (тар) сызыктар бакыланады, оларды жогар-
ғы ажырату шегі бар
ЯМР деп атайды.
30.12-суретте қатты денелер (а) және сұйыктар (б) үшін ядролы магнитті 
резонанстың кисығы көрсетілген. Сұйыктардағы шыңның айкындылығы ке- 
лесімен түсіндіріледі. Әрбір ядро көрші ядромен әсерлеседі. Берілген түрдегі 
ядроның магнитгі моменттінің бағыты заттың бір нүктесіненекінші нүктесіне
(30.10)
Я ф = ( 1 - о ) Я ,
(30.11)


30.12-сурет
көшкенде өзгереді, онда бір түрдегі ядроның әркайсысына эсер ететін толык 
магнитті өріс те өзгеретін болады. Бүл ядроның барлык жиынтығы үшін резо­
нанс аумағында кең сызықтар болуы тиіс дегенді білдіреді.
Дегенмен молекулаларды сұйыкка тез ауыстыруынан жергілікті магнит 
өрісі қысқа ғұмырлы болады. Бұл сұйыктың ядросыныңсол орташа өрістің 
әсерінен орналасуына алып келеді, сондыктан резонанс сызығы өткір болып 
табылады.
Ядролардың ЯМР болатын химиялык косылыстар үшін олар молекулада 
химиялык эквивалентті орын алғанда, жеке сызыктар бақыланады. Күрделі 
кұрылымы бар косылыстардың спектрі көптеген сызықтардан түрады. Химия­
лык ығысу, спектрлік сызыктардың саны және орны бойынша молекуланың 
кұрылымын анықтауға болады.
Химиктер және биохимиктер ЯМР әдісін органикалық емес заттардың ка- 
рапайым молекулаларынан бастап тірі нысандардың (объекгілердің) күрделі 
молекулаларына дейінгі кұрылысын зерттеу үшін, сонымен катар химиялык 
реакцияның жүруімен байланысты, берілген заттың кұрылымын аныктауға ка- 
тысты көптеген мәселелерді шешу үшін колданады. Бүл сараптаманың негізгі 
жетістігі, ол зерттеп отырған нысананы бүзбай зерттеуі болып табылады.
Я МР спектрінің параметрлерін беру медицина үшін өте кызыкты мүмкіндік- 
тер. Біртіндеп, барлык үлгіні кабаттап өткізе отырып (сканерлеу), сутегі немесе 
фосфор атомынан тұратын молекулалардың кеністіктік таралуы туралы толык 
көрініс алуға болады.
Мұның бәрі үлгіні бүзбай жүзеге асырылады, сондыктан зерттеуді тірі ны- 
сандарға (объектілерге) да жүргізуге болады. Мұндай әдіс ЯМР-интроскопия 
деп аталады (интроскопия туралы §24.8 караныз), ол сүйектерді, тамырлар- 
ды, калыпты ұлпаларды және катерлі патологиясы бар үлпаларды ажыратуға 
мүмкіндік береді. ЯМР-интроскопия жұмсак ұлпалардың көрінісін ажыратуға 
мүмкіндік береді, мысалы, мидың сүр затын актан, дені сау жасушаны катерлі 
жасушаданайыратын көріністерді алуға мүмкіндік береді (кішкентай өлшем- 
дегі патологиялар миллиметрдің үлесін береді).
ЯМР-интроскопия мүшелер және ұлпалардың күйінің өзгеруіне байланыс­
ты, ауруларды диагностикада тиімді әдіс деп санауға болады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   288   289   290   291   292   293   294   295   ...   387




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет