Байдуллаева Қазақтіліне аударғандар Н. М. Алмабаева, Г. Е. Байдуллаева, К. Е. Раманқұлов Мәскеу и з д а т е л ь с к а я г р у п п а «гэотар-медиа» 1 9


Оқиғанын ыктималдығы — бұл онын пайда болу мүмкіндігінін сандык сипат-



Pdf көрінісі
бет32/387
Дата10.12.2023
өлшемі28,1 Mb.
#135579
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   387
Оқиғанын ыктималдығы — бұл онын пайда болу мүмкіндігінін сандык сипат-
тамасы.
Ықтималдык 
«Р»
әрпімен белгіленеді: мысалы, 
А
окиғасының ыктималды- 
ғы 
Р(А)
немесе 
РА
арқылы белгіленеді.
Ықтималдыктар теориясы ең алғаш кұмар ойындарды талдау кезінде пайда 
болды. Олар тең мүмкіндікті нәтижесі бар тәжірибелерге қолданды.
Егер бір оқиганын пайда болу мүмкіндігі екінші окиғанын пайда болу мүмкіндігі-
нен жиі болатындай объективті себеп болмаса, онда тәжірибенін нәтижесі тең
мумкіндікті деп аталады.


Мысалы, ойын сүйегінің симметриялығына байланысты оның барлык жа- 
ғының түсу мүмкіндігі 
бірдеи.
Сондықтан, ойын кубының лактырылуы кезін- 
дегі тәжірибенің нәтижелері тең мүмкіндікті.
Ықтималдықтың классикалың анықтамасы
N
тең мүмкіндікті нәтижесі бар тәжірибені карастыралық. 
NА — А
окиғасы- 
на колайлы нәтижелер саны.
Кездейсоқ оқиғаның ықтималдыгы
— 
бұл оқиғага қолайлы нәтижелер саны-
ның тәжірибенін барлык тең мүмкіндікті нәтижелер санына катынасы:
P
a
 = N
a
/N.
(2.1)
Бұл формулаға «Ыктималдықтың классикалык анықтамасы» деген тарихи 
ат таңылды.
Бұл формула кдлыптасып келе жатқан теорияның ең алғашқы сандық нә- 
тижесі болды. Ол әртүрлі құмар ойындарындағы үту мүмкіндігін есептеуге сеп 
болды. Осы аныктаманы сүйек (куб) ойынына және казактың ұлттык ойыны — 
асыкка колданып көрелік.
Есеп. А
және В ойыншылары 2 сүйекті тастап ойнайды. А ойыншысы екі 
сүйектегі санның косындысы 7 болса жеңеді, ал В ойыншысы екі сүйектің са- 
нының косындысы 8 болса жеңеді. Қай ойыншы үшін бұл ойын ұтымды?
Шешімі: 
әрбір лақтырудың нәтижесі сүйектің қос кыры. Ол сүйек симмет- 
риялы болғандықтан барлық нәтиже тең мүмкіндікті, ал олардың саны:
N = 6-6 = 36.
А
ойыншысының ұтуына 

окиғасы) 6 нәтиже колайлы (1—6, 6—1, 2—5, 
5-2, 3—4 ,4 -3 ); 
NA
= 6. Дойыншысының ұтуына (вокиғасы) 5 нәтиже колайлы 
(2—6, 6 -2 , 5—3, 3—5, 4—4); Ne= 5. (2.1) формуласын колдансақ:
Рл
= 6/36 = 0,17, 
Рв
= 5/36 = 0,14.
Демек, бүл ойын А ойыншысы үшін үтымды.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   387




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет