Бас редактор әмірбеков Шәріпбек

35
ол кезде қазақ даласында молда деп атау дәстүрі
қалыптасқандықтан болған.
Кірме  сөздерді  Шәкәрім  өз  өлеңдерінде  кез
келген  ситуацияға байланысты  қолдана  алған.
Мысалы:
Қаз ілген лашын ем көлден,
Жас өтті төрт пенен нольден (Иманым,137-
б.). Бұрыннан келе жатқан дәстүрге салар болса,
Шәкәрім  Жасым  қырыққа  келгенде,  Қырық
жасқа  толғанда, Мен  қырыққа  толғанда,  т.б.
дер еді. Бұл (қырық пен ноль) адам өмірін, жас
кезеңдерін  сипаттаудан  бөлек  қолданыс,
ақынның  жат  сөзді  ұйқас  ішіне  енгізіп,
қиюластыруы  өзгеше,  бұрын-соңды  өлең
мәтіндерінен  ұшырастыра  қоймаған  тосын
қолданыс. Төрт пен нольді бірге жазса, қырық
шығатынын сауатты адам ғана білетіні түсінікті
жайт және ерсілеу болғанымен, төрт пен нольдің
ұйқасқа  зияны  тиіп тұрған  жоқ,  олар  ұйқасты
жымдастырып  тұр.  Өзге  тіл  мен  өзге
мәдениетпен таныстығы, жазу арқылы өзге тілді
білуінің  әсері  осылайша  өлеңдерінен  көрініс
тапқан.
Сөйтіп,  ойымызды  түйіндесек,  Шәкәрім
тілдік тұлға ретінде жазба дәстүрді шын мәнінде
ілгері  апарды,  дамытты.  Оны  бірнеше  тілдік
жағдайдан байқап көруге болады:
1.  Абстрактілі  сөздердің  қолданыс  аясын
кеңейтті;
2.  Абстрактілі  сөздерді  пайдаланып,  жаңа
сарынды, ойлы толғаныстарды дүниеге келтіріп,
шығарма  авторы  ретінде  өзіндік  интеллектісі
саралана түсті;
3.Тілдік тұлға ретінде әлемнің тілдік бейнесін
толықтырған образдарымен ерекшеленді;
4. Автор ретіндегі Шәкәрімнің тұлғасы, әдеби
тілдің  көркем  әдеби  стильдік  тармағын
дамытудағы қызметі өз ерекшелігімен көрінді;
5.  Өзіндік  қолтаңбасын  саралайтын  кейбір
факторлар анықталды:
а)  бұл  арада,  әсіресе,  ерекше  тіркестері
туралы айтпай кету мүмкін емес: жүрекке хат
жазу,  жүрекке  тат  түсірмеу,  үмітін  үзген
қорқақ ой, бетін топырақ жасырған ар, ұят,
құлаған үміттің үйі, жүректі ағарту, т.б.
ә)  абстрактілі  мағыналы  сөздерді,  оның
ішінде  діни  сөздерді  де  адамша  сөйлетуі
ерекшелік болып табылады: Дін айтты: «Маған
нан»,- деді.Сабыр айтты, т.б.
6.  Белгілі  бір  дәуірдің  тілдік  сипатының
айқындалуына сол дәуірдің ірі тұлғасы ретінде
Шәкәрім өз шығармалары арқылы үлесін қосып,
әдеби  тілдің  дамуына,  эволюциясына  қызмет
етті;
7.  Шәкәрім  шығармалары  арқылы  жазба
стильдің  артықшылықтарын  саралауға  және
жазу мен әдеби  тілдің бір-бірін толықтыратын
ерекшеліктерін атап көрсетуге мүмкіндік туды.
8. Әдеби тілдің бір стилінде, атап айтқанда,
көркем  әдеби  стилінде  қалыптасқан  тілдік
нормалар  мен  оның  кезеңдік  сипаты  туралы
тұжырым жасауға мүмкіндік тудырды.
2013 №3 (20)
ШӘКӘРІМТАНУ
Resume
Резюме
В статье рассматривается языковая особенность творчества Шакарима.
In the article the language feature  Shakarim's works.

36
2013 №3 (20)
ШӘКӘРІМТАНУ
SHAKARIM AND KAYUM
After  repression  upon  returning  from  Karlag,
Kayum  lectured  his  students  about  Shakarim  and
on Alash  intelligentsia  when  many  were  afraid  to
even  utter  their  names. And all  this  took  pace  on
the  background  of  incessant  st ruggle  for
rehabilitation and his own name,  for return of his
research  degrees,  housing,  manuscripts,  letters,
books.  Almost  all  of  t his  disappeared  after
confiscation.
For  more  than    thirty  years,  Kayum
Mukhamedkhanov strove  for  historical justice for
the poet Shakarim. For him as a researcher it was
the issue of dignity to keep the disappearing thread
in the objective study of the Kazakh literature. For
Kayum the revival of Shakarim’s name was a moral
duty  to  the  ancestors’  memory.  Kayum’s  father,
Mukhamedkhan Seitkulov told his son many stories
about this wonderful man. One of the stories was
an  amusing  incident.
In  1912  Shakarim  came  to  Semipalatinsk  and
stayed in Seitkulov’s house as a guest. He was an
exceptional poet, an intellectual and besides, he was
“Jack of all trades”. He could sew clothes and leather
footwear; he could make musical instruments from
traditional  Kazakh  dombra  to  the  unusual  in  the
Kazakh steppes violin. After having breakfast with
Seitkulovs’ one morning Shakarim decided to walk
in town. He said he would return by lunch time, but
he  did  not  return.  Seitkulov  began  to  worry.
Suddenly  there  was  a  knock  on  the  door.  A
policeman told Seitkulov they had a man in custody
who claimed to be staying at their address, but had
no  documents.  Seitkulov  had  to  go  to  the  police
station  to  free  Shakarim.  The  police  thought
Shakarim was a spy, as he looked so odd. They were
suspicious of the tall, handsome man in the one-of-
a-kind long gown Shakarim had sewn himself.
It was at this time that Shakarim’s photograph
was taken, the only one kept and well known to all.
After  Shakarim  was  shot  the  authorities  did
everything  possible  to  make  his  pen-name  “The
forgotten  one”  come  true.  Shakarim’s  books,
manuscripts,  personal  belongings,  family  pictures
– all were destroyed so that no recollections of him
remained. The authorities forced a deaf and dumb
guard to burn all the personal papers  of Shakarim.
The guard was an admirer of the poet, so he  folded
up one picture and hid it in his clothes. That famous
picture was kept in Seitkulov’s house for a long time.
The  fate  of  Shakarim  refuted  the  saying  that
manuscripts do not burn. As it turned out they burn
and  disappear.  Some  of  his  books  published  in
Semipalatinsk, Tashkent and Kazan perished in his
lifetime.  Thanks  to  Shakarim’s  son Akhat  three
volumes of his works were kept. Akhat suffered as
the son of the “enemy of people” too. He had the
tragic lot of a prisoner. Kayum Mukhamedkhanov
was not afraid to visit Akhat in prison. Akhat asked
Kayum not to come, not to take these risks as it was
dangerous  and  could  have  serious  consequences.
D. MUKHAMEDKHAN, PhD, professor, international expert
Director of the NGO
"Center for Education and Culture named after Kayum Mukhamedkhanov"
ӘОЖ 821.512.122
The article deals with the exploits of Kayum, the study of creativity and reobilitatsy his Shakarim's
name.
Key words: Shakarim, Kayum Mukhamedkhanov, Seitkulov, reobilitatsy.

37
But Kayum listened to the voice of his conscience
and he continued supporting Akhat, the son of the
great person.
Akhat  became the  director  and  a researcher  at
the Abai museum from 1957-1967 after many years
of  imprisonment. Akhat  who  had  been  struggling
for  his  father’s  rehabilitation  finally  received  it  in
1958. The office of the General Prosecution of the
USSR    proclaimed  that  Shakarim  was  found
innocent of any wrongdoing and rehabilitated due
to lack of evidence. However, this document could
not restore Shakarim’s work and reputation. He had
become  a  non-entity.  Kayum  Mukhamedkhanov
knew  this.  He  put  all  his  efforts  to    restore  the
reputation and renown for Shakarim. He had to work
hard with the authorities.
 Shakarim was shot in 1937 and rehabilitated in
1958.  None  of  his  work  was  available  in  1958.
Rehabilitation  did  not mean  revival. Although  the
authorities were not against restoring his writings
to the public, Shakarim’s penname “The forgotten
one” was becoming true. There is a draft letter kept
in the family archives of Mukhamedkhanovs’ which
is  Akhat’s  appeal  to  the  authorities.  Kayum
Mukhamedkhanov helped Akhat to draw the letter
to  authorities.  Kayum  also  continued  sending
appeals and letters to various authority bodies and
editorial boards. He argued that Shakarim was the
second greatest Kazakh poet after  Abai and that it
was  necessary  to  make  his  creativity  known  to
public. “I suppose they refrain  from publishing out
of  false precautions.  “if  something might  possibly
happen”, Kayum wrote in one such letter.
One more  example speaks for  Kayum’s citizen
and  professional  position.  During  the  so  called
“stagnation  time”  (70s-80s  of  the  Soviet  time)  a
delegation  of  writers  and  culture  representatives
came from Russia to Semipalatinsk. They were also
brought to the Abai’s birthplace that is located three
hours outside of Semipalatinsk. They visited Abai’s
burial  place.  The  Party  members  guided  the
delegation.  Suddenly  Kayum  Mukhamedkhanov
declared: “ There is a burial place of another great
son  of  the  Kazakh  people”.  With  these  words  he
led  people  to  Shakarim’s  burial  place.  The  Party
people  were  shocked  and  indignant  by  Kayum’s
behavior.  Someone  told  him:  “You  killed  us  all!”
Kayum  knew  no  fear  of  them  as  the  voice  of  his
conscience  was  louder. He  continued  working  no
matter what  in the hope  to see  Shakarim’s works
published.
During the Gorbachev’s era the situation did not
improve.  Kayum  wrote  riches  of  materials  on
Shakarim’s biography and his creativity with deep
analysis.  As  it  was  always  these  materials  are
research grounded, based on the originals and make
the biography of the poet backed up with research
findings.  In  July  1987  Mukhamedkhanov  wrote  a
letter to Kolbin - the first secretary of the Central
Committee of the Communist Party of Kazakhstan
and to the first secretary of the board of the Writers’
Union of the USSR – Karpov. “… Restoration of
Shakarim’s name is one of the most important and
acute problems for the history of the literature and
the  entire Kazakh  culture… I  dare  to express  my
conviction  that  somebody  might  not  like  the
international  spirit  of  Shakarim’s  creativity  and
those “some” try to label him with nationalism. This
dirty method is familiar to me. I myself was a victim
of  that  labeling”,  wrote  Kayum  in  one  of  those
letters.
Mukhamedkhanov  submitted  the  article  about
Shakarim and the editorial board of the newspaper
“Kazakh  Adebieti”  (“Kazakh  literature”)  did  not
publish it,  again, out  of that  fear of  publishing an
article about the “disgraced” poet.
In  this  connection  in  February  1988    Kayum
wrote a letter to Moscow, to the chief of the editorial
board of the magazine “Ogonyok”, Mr. Korotich:
“How can this be explained that beginning with
1958  at  Shakarim’s  official  rehabilitation  nothing
of his works are still published. Two volume of his
works  were  prepared  for  publication  in  the  mid-
1960s.  During  all  this  time  only  fourteen  of
Shakarim’s poems were published in translation in
the book “Poets of Kazakhstan”. And it took place
in  Leningrad.  It  is  quite  obvious  that  serious
roadblocks have been thrown up by  authorities in
Kazakhstan  against  restoration  Shakarim  through
publishing his works”, wrote Kayum.
A month later Kayum received a response from
the Writers’  Union  of  the  USSR.  “ We  have  read
your letter on the fate and creativity of the Kazakh
poet and thinker Shakarim with great attention. We
have  talked  with  the  people  from  the  Central
Committee of the Communist Party of Kazakhstan.
2013 №3 (20)
ШӘКӘРІМТАНУ

38
We  are  awaiting  Shakarim’s  works  from  them  to
know them in detail. (Alla Belyakina’s remark: The
latter phrase is one more unsolved puzzle in the fate
of Shakarim’s creative heritage. Who are those Party
members  who  kept  Shakarim’s  works?)  We  are
arranging with the magazine “Literary review” for
you to publish the article on Shakarim. In case they
ask you to add something or correct –please, do so.
Shakarim is the second great poet after Abai, as you
know”.
On April 7,1988 Mukhamedkhanov received an
urgent  telegram  from  the  first  secretary  of  the
Writers  Union  of  Kazakhstan  who  personally
congratulated Kayum:
“Congratulatio ns!  Shakarim  has  been
rehabilitated by the directive authorities!”. This was
indeed a victory and Kayum  alone  had full right to
accept this commendation.
At  last,  after  so   many  years  in  darkness
Shakarim’s works saw the light. He finally received
his  due.  However,  his  true  genius    was  distorted
again.  Many  publishing  houses  rushed  to  publish
Shakarim’s works and biography. As the result of
this  haste  many  mistakes  were  published.  Again,
Mukhamedkhanov  wrote  textological  articles,
making  comparisons  with  the  original  works  of
Shakarim  and  correcting  mistakes.    Turdikul
Shanbai,  director  of  Shakarim’s  Center  of  the
Semipalatinsk  Pedagogical  Institute,  tells  that
Kayum-aga gave him one of such hastily published
books and told:
 “I will recite by memory Shakarims poems, you
follow and correct mistakes in the book.” Shanbai
exclaimed: “I was astonished by his memory. How
many  slips,  mistakes,  distortions  of  the  original
verse were found! What if he did not correct them?
These  distorted  versions  would  go  on  being
disseminated…”
On  April  23,  1988  the  newspaper  “Irtish”  in
Semipalatinsk  published  the  first  article  on
Shakarim’s biography, philosophical views and his
creativity written by Mukhamedkhanov. The articles
was entitled “The Return of the Poet”. As if it was
devil that did not let “The Forgotten one” to come
back  to  people.  Due  to  technical  problems  some
lines and even phrases of the article were deleted.
This  destroyed  the  perception.  Being  by  nature  a
kind and mild person who would not struggle for
his personal well being, Kayum was very rigor and
firm  in  profession.  He  insisted  that  the  article  be
republished  without  errors. And  it  was  published
again. “Our people need Shakarim in his true and
original  individuality.  Shakarim  is  needed  for
enriching our spiritual life…”, - Kayum concluded
that essay.
This is only a portion of what Kayum did to more
than  rehabilitate  Shakarim.    Through  his  efforts,
Shakarim’s greatness is again known, and another
gap  in  the  history  of  Kazakh  literature  has  been
filled.
Резюме
Резюме
2013 №3 (20)
ШӘКӘРІМТАНУ
Мақалада  белгілі  абайтанушы  Қайым  Мұхамедхановтың  Шәкәрім  шығармашылығын
зерттеуге , Шәкәрім есімінің ақтауға сіңірген еңбегі сөз болады.
В статье рассматриваются подвиги Каюм Мухамедханова одного из основателей научного
абаеведения, в исследовании творчества Шакарима и реобилитаций его имени.

39
2013 №3 (20)
ШӘКӘРІМТАНУ
ӘОЖ 821.512.122
Б. ЕРДЕМБЕКОВ, филология ғылымдарының докторы, профессор
С.Аманжолов атындағы ШҚМУ-нің проректоры
ЕҢЛІК-КЕБЕК ИНТЕРПРЕТАЦИЯСЫ
Тірек сөздер: Еңлік-Кебек, трагедия, интерпретация, Жолсыз жаза.
Мақалада "Еңлік-Кебек" поэмасының нұсқаларының өзіндік ерекшеліктері талқыланған.
Еңлік пен Кебектің оқиғасы ел арасына үлкен
лаң  әкелген,  қазақтың  өз  ішінде  некен-саяқ
болатын  ірі  руаралық  қақтығыстармен
ерекшеленіп  тарихтан  орын  алды.  Қалмақпен
соғысып, жау шапқаннан зәрезап болған ел мен
сол елдің тізгінін ұстаған топ екі ру арасындағы
тұтанғалы  келе  жатқан  шапқыншылықтың
алдын  алып,  ата  жолын  аттаған  екі  боздаққа
қатал үкім шығарды. Шабысқалы келген екі ел
басылып,  Тобықтының  батыры  –  Кебек  пен
Матайдың  сұлуы  –Еңлік  бейбіт  өмірдің
құрбандығына  шалынды.  Қо с  мұңлықтың
қайғылы  тағдыры  ел  аузында  сақталып,
ұрпақтан ұрпаққа аңыз боп жетті.
Еңлік  пен  Кебек  оқиғасына  байланысты
әртүрлі  жанрда  қазақ  тілінде  хатқа  түскен  бес
көркем  шығарманың  жазылуының  өзі  бұл
оқиғаның  халық  арасындағы  с алмағын
байқатқандай. Еңлік-Кебекке байланысты туған
бірнеше шығарманың табиғатын алғаш ғылыми
айналымға түсірген ғалым – Рымғали Нұрғали.
Бүгінгі таңда аты  алысты шарлаған академик-
ғалымның    сонау  алпысыншы  жылдардағы
«Трагедия  табиғаты»  атты  зерттеу  еңбегі  сол
кезеңдегі  әдебиеттануға  жас алған  батыл
қадамдардың бірі еді. Кітаптың кеңестік сынға
шырмалып, қаншалықты қиындықтарды бастан
өткеріп  барып  жарыққа шықан  қилы  тағдыры
бөлек  әңгіменің  еншісінде.  Сол  кездегі  жас
зерттеушінің өткір ой, өміршең түйінін аңғартар
бірер  мысалға  ғана  үңілейік.  Еңлік-Кебекке
қатысты  әдеби  нұсқаларға  тоқтала  келіп
зерттеуші: «Төртінші нұсқа – Шәкәрімнің 1912
жылы  Семейде  жеке  кітап  болып  басылған
«Жолсыз жаза» поэмасы. Ескілікті жақсы білген
шежіре ақын Еңлік-Кебек оқиғасы 1780 жылдар
шамасында  болды  деп  дәл  көрсетеді»,-деп
(Трагедия табиғаты. – Алматы: Жазушы, 1968.
21-б)  ары  қарай  сол  кезде  атын  атауға  тиым
салынған Шәкәрімнің поэмасына  еркін талдау
жасады.  Мәселен,  автор  басқа  нұсқалардан
Шәкәрім  шығармасының  ерекшелігін  тануда
«...бұрынғы варианттарда жоқ ерекшелік – жас
батырдың  портреті»,-деп  мысалдар  келтіріп,
«...Осы  эпизодтан  Абай  өлеңі  мәдениетінің
игілікті әсерін байқау қиын емес. Сылдыр сөзден
қашып, сурет жасауға, образдылыққа мән беру
жағы көзге түспей қоймайды»,-десе, келесі бір
тұста  «авто р  Кебек  пен  Еңліктің  алғаш
жолығысуын бұрынғы нұсқалардағы дәстүрмен
шолақ қайырмай, мол, әрі қызықты суреттеген»
немесе,  «Еңлік  образын  пайымдауда  сонылық
бар»,-деген  сияқты  сол  кезде  әлі  ақталмаған
«халық  жауы»  –  Шәкәрімнің  ақындық
шеберлігіне әділ баға бере сөйлеу – екінің бірінің
бойына  дарымаған  батылдық-тын.  Еңлік  пен
Кебек  оқиғасына  байланысты  туған  бірнеше
туындыны  зерттеу  нысанына  алып,  кеңестік
жүйе қырын қараған тағдыры ауыр трагедияны
алғаш  ғылыми  айналымға  түсірген  ғалым

40
Рымғали  Нұрғали  деп  тануымыздың  басты
себебі осында жатыр.
Алғашқы  әңгіме  «Қазақтардың  естерінен
кетпей жүрген бір сөз» деген атпен 1892 жылы
«Дала  уалаятының  газетінің»  он  санында
жарияланды  (№29,30,31,32,34-40).  Әңгіме
«Ұмтылған»  деген  бүркеншік  атпен  берілген.
«Ұмтылған»,  яғни  «Мұтылған»  –  Шәкәрімнің
бүркеншік  есімі.  Сондықтан  да,  бұл  әңгімені
бірауыздан  Шәкәрімнің  шығармасы  деп
қабылдауға 
болады. 
Бірақ, 
Шәкәрім
шығармаларын  зерттеп  жүрген  жазушы
М.Мағауиннің  айтуынша  бұл  шығарма  -
Шәкәрімдікі емес, Абайдікі (қараңыз: Абайдың
белгісіз  әңгімесі.  //  Қазақ  әдебиеті,  1989,  15
желтоқсан). Мағауиннің дәлелдері де қисынды.
Әңгіменің  жазылу  стилінен  Шәкәрімге
қарағанда Абайға жақын сөз саптау, суреттеу мен
портреттеулердің  үлгісін  ұсынған  зерттеуші
сараптаулары бір қарағанда қисынды. Десек те,
Мағауин салыстырған аталмыш әңгіме мен Абай
прозасының  арасындағы  ұқсастықтардың  өзі
мынау Абайдікі дейтін дәлелдер емес. Дәл сол
стильдің  маңайында  әңгіме  қылсақ,  Мағауин
Абай  сөзіне  жақын  деп  алған  мысалдан
келтірейік:  «Енді  бұрынғыны  айтып  отырған
қарттар  байқай  ма  екен,  бұрын  күннің  жылы
болатыны  –  сол  замандағы  орман-ағаштың
көптігінен екенін»,- деген сияқты үлгіде сөз жазу
Шәкәрім  стилінен  алыс  екені  рас.  Солай  бола
тұрғанмен, осы үлгіде сөйлеу, яки сөлем құрау
тек Абай емес, сол уақыттағы қалам иелерінің
көбіне  тән.  Алысқа  бармай-ақ,  «Дала
уалаятының  газетінің»  сол  санына  шыққан
келесі  бір  мақаладан  үзінді  келтірейік:
«Бұрынғы  заманда  Тарбағат ай  т ауынан
Алатауда,  Балқаш  пенен  Алакөл  арасында
жайлап жүреді екен Қарабай, Сарыбай деген екі
бай» немесе, «Бәрінен де қоймаған Қодар құлға
тиюді Баян сұлу жек көретін еді, әрі жүріп тұрып
қоймастан  өзін  аламын  деп  ұмтылғаны  үшін»
(Әдеби мұра. Революциядан бұрынғы мерзімді
баспасөз  бетінде  жарияланған  көркем
шығармалар.  – Алматы:  Жазушы, 1970.  34-б).
Газеттегі әңгіме мен Абай тілінің ерекшелігіне
назар  аударғанда  тағы  бір  байқағанымыз,
әңгімеде  «Мәзікүр»  сөзі  бірнеше  жерде
қолданылады.  Абай  шығармаларында  бұл  сөз
кездеспейді. Абай шығармаларында есімшенің
ескірген формасы – тұғын тұлғасымен келетін
сөздер  көп  кездессе,  «Дала  уалаятының
газетінде»  басылған  әңгімеде  мұндай  сөздер
есімшенің қазіргі қолданыстағы -атын, -етін, -
йтін  формасында  келеді.  Мысалы,  Абай
қарасөзіне үңілсек: «Уа ләкин, кім де кім иман
неше нәрсе бірлән кәмеләт табатұғынын уа неше
жерден бұзылатұғынын білмей, басына шалма
орап, бірәдәр атын көріп, рузашыл, намазшыл
болып  жүргені  көңілге  қалың  берлей  тұрып
жартысын  салғанға  ұқсайды»,  -  делінсе,
газеттегі әңгімеде: «Сол себептен үйінде отыра
алмай,  қайратына  шыдай  алмай  Абыз,  яғни
білімді, сәуегей Нысан дегенге жөнеліпті, өзінің
қандай  болатынын  сұрауға...  Ныс ан  көп
сөйлемейтін,  түсі  суық,  қарт  кісі  екен»,  -  деп
келеді.  Демек,  әңгімені  Абайға  арта  салу  сәл
ертерек сияқты.
М.Мағауин  «Абайдың  белгісіз  әңгімесі»
деген  мақаласында  бұл  әңгіменің    Абай
шығармасы деп танығанмен, бұл жаңалықты не
қостап,  не  қарсы  болып  жақ  ашқан  әдебиет
зерттеушілері  болмады.  Зерттеушінің  осы
мақаласы  «Абай»  энциклопедиясына  енді.
Демек,  абайтанушы  қауым  үн-түнсіз  болса  да
аталған  шығарманы  Абайдың  әңгімесі  деп
қабылдаған  сыңайлы.  Себеп  -  көркем
шығарманың  сыртқы  пішіні,  оқиға  ауаны
Шәкәрімге  жақын  тақырыптар.  Әңгімеде  сөз
болатын Еңлік пен Кебек, Қалқаман мен Мамыр
–  кейіннен  Шәкәрім  даст ан  етіп  жазған
дүниелер. Солай бола тұрса да шығарманың ішкі
мазмұнына,  көркемдік  ерекшелігіне  үңілгенде
Абайға  жақын  штрихтарды  байқамау  мүмкін
емес. Шығарманы дәлелдей келе қорыта айтқан
М.Мағауиннің:  «...хикая  ешқандай  даусыз
Абайға  ғана  тиесілі  шығарма  екенін  қайталап
айтқымыз келеді. Сонымен қатар, бұл – жабайы
ақпар, қарадүрсін мақала емес, бас-аяғы бүтін,
артық-ауыс  мүшесі  жоқ,  машықты,  шебер
прозашының қолынан шыққан, ұлы Абай атына
лайық туынды екеніне куәлік береміз», - деген
қорытындыға  келген  мақала  бұл  туындыны
анық Абайдікі ете алмағанымен, оған кемеңгер
ақынның тікелей қатысын аңғартатын дәлелдер
келіруімен  құнды.
Баспасөз бетінде бұл оқиғаға байланысты ел

жүктеу/скачать 2,84 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: