Басқару психологиясының пәні және оның мақсат-міндеттері Басқару психологиясы
«Мекеме» ұғымының мәні. Мекеменің формалды және формалды емес құрылымы
жүктеу/скачать 1,22 Mb.
|
Бас ару психологиясыны п ні ж не оны ма сат-міндеттері Бас ару
| 19. «Мекеме» ұғымының мәні. Мекеменің формалды және формалды емес құрылымы
"Ұйым" ұғымының барлық анықтамаларының ішінен мыналарды ажыратуға болады: - ұйым басқарылатын немесе басқарылатын жүйенің құрылымы құрылатын және сақталатын процесс ретінде; - ұйым бірлескен еңбек процесінде орын алатын қатынастардың, құқықтардың, міндеттердің, мақсаттардың, рөлдердің, қызмет түрлерінің жиынтығы ретінде; - ұйым ортақ мақсаттары бар адамдар тобы ретінде. Ұйым деп санау үшін белгілі бір топ бірнеше міндетті талаптарға сай болуы керек: өздерін осы топтың бір бөлігі деп санайтын кем дегенде екі адамның болуы; берілген топтың барлық мүшелері ортақ деп қабылдайтын кем дегенде бір мақсаттың болуы; барлығы үшін мағыналы мақсатқа жету үшін әдейі бірге жұмыс істейтін топ мүшелерінің болуы. Ресми және бейресми ұйымдар бар. Ресми ұйым-бұл ортақ мақсатқа немесе мақсаттарға жету үшін қызметі саналы түрде үйлестірілетін адамдар тобы. Бейресми ұйым-бір-бірімен үнемі өзара әрекеттесетін өздігінен пайда болатын адамдар тобы. Бейресми ұйымдар өте аз ұйымдарды қоспағанда, барлық ресми ұйымдарда бар. Бейресми ұйымдар ұйымның негізгі қызметіне қарсы тұрмауы үшін: 1) менеджер бейресми ұйымның бар екендігімен келісуі және қабылдауы керек; 2) бейресми ұйым менеджерге өз мақсаттарына жетуге көмектесу үшін құнды болуы мүмкін; 3) бейресми көшбасшыларды анықтау және басқару; 4) бейресми және ресми ұйымның мақсаттарын біріктіруге тырысу; 5) менеджер не істесе де, бейресми ұйымдар өмір сүре беретініне келісуі керек. Адамдарды бейресми қарым-қатынасқа итермелейтін себептерді келесідей топтастыруға болады: 1) тиесілілік сезімі. Тиесілілік сезіміне деген қажеттілікті қанағаттандыру-біздің эмоционалды қажеттіліктеріміздің бірі. Көптеген ресми ұйымдар адамдарды әлеуметтік байланыс мүмкіндіктерінен айыратындықтан, қызметкерлер бұл байланыстарды табу үшін бейресми ұйымдарға жүгінеді; 2) өзара көмек. Сіз өзіңіздің ресми бастығыңыздан көмек сұрай аласыз, бірақ көптеген қызметкерлер әріптестерінің көмегіне жүгінуді жөн көреді; 3) қорғау. Бейресми ұйымға кірудің маңызды себебі қорғаудың саналы қажеттілігі болып табылады; 4) Байланыс. Көптеген ресми ұйымдарда ішкі байланыс жүйесі өте әлсіз, кейде басшылық бағыныштылардан белгілі бір ақпаратты әдейі жасырады, ақпаратты бейресми түрде алуға (қауесеттерге) тек бейресми ұйымда қол жеткізуге болады; 5) жанашырлық. Адамдар көбінесе бейресми топтарға өздеріне ұнайтын адамға жақын болу үшін қосылады. Бейресми ұйымдар бір уақытта формальды ұйымдарға ұқсас және ұқсас болмауы мүмкін. Бейресми ұйымдарды сипаттайтын белгілерді ажыратуға болады: 1) Әлеуметтік бақылау. Бейресми ұйымдар өз мүшелеріне әлеуметтік бақылауды жүзеге асырады. Бұл қолайлы және қолайсыз мінез — құлықтың топтық стандарттарын белгілеу және нығайту туралы. Бұл нормаларды бұзғандарды иеліктен шығару күтеді. Осыған байланысты менеджер бейресми ұйым жүзеге асыратын әлеуметтік бақылау ресми ұйымның мақсаттарына қол жеткізуге оң әсер етуі мүмкін екенін білуі керек; 2) өзгерістерге төзімділік. Бейресми ұйымдарда өзгерістерге қарсы тұру үрдісі әрқашан байқалады. Бұл ішінара өзгерістердің бейресми ұйымның одан әрі өмір сүруіне қауіп төндіруі мүмкін екендігіне байланысты; 3) бейресми көшбасшылар. Бейресми ұйымдардың да өз көшбасшылары бар. Олардың формальдыдан айырмашылығы-ресми ұйымның жетекшісі оған берілген ресми өкілеттіктер түрінде қолдау көрсетеді және оған берілген нақты функционалды салада әрекет етеді. Бейресми көшбасшы екі негізгі функцияны орындайды: топқа өз мақсаттарына жетуге көмектеседі, оның тіршілігін қолдайды және нығайтады. Ұйымдағы бейресми топтардың болуы қалыпты жағдай. Мұндай топтар көбінесе еңбек ұжымын нығайтады және ұйымның ресми басшысы оларды қолдауы керек. Кез-келген ұйымның мақсаты нәтижеге жету үшін ресурстарды түрлендіруді қамтиды. Ұйым пайдаланатын негізгі ресурстар-адамдар (адами ресурстар), капитал, материалдар, технология және ақпарат. жүктеу/скачать 1,22 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|