4 сынып
Бірінші тоқсан
Сілеусін
Тауды,орманды мекендейтін ірі денелі мысық тұқымдас хайуанаттың бірі-сілеусін. Сілеусіннің құйрығы шауып тастағандай қысқа, өте епті,ағашта жақсы өрмелеп, бірінен екіншісіне секіре алатын күшті жыртқыш. Дене ұзындығы сексен екі, жүз бес сантиметр,құйрығының ұзындығы жиырма –отыз бір сантиметр, салмағы сегіз,он бес килограмм. Ертеде сілеусіннің етін тамаққа пайдаланған екен. Еті өте дәмді болған, оны тек өте бай мырзалар мен ханымдар жейтін еді. Қазір өте сирек кездеседі, сондықтан сілеусіндер қорғауға алынған.( 71сөз)
Санау
Адамдар санауды өте ертеде үйренген.Алғашында саусақтарын санайтын.Кейін он саусақ аз бола бастады.Есептеу үшін ұсақ тастар қолданылды.Біршама уақыт өтті.
Адамдар тастарды жіптерге тізіп қоятын.Кейін жіптің орнына таяқша қолданылды.Бұл қазіргі есеп шоттың бір түрі еді.Техника өсті.Есептер қиындай түсті.Оларды шешу үшін машина керек.үЭлектронды есептеу машиналары осылай шықты.
27
2.Мына сөздердің мағынасын түсіндіріп жазыңдар.
Үлгі: Жусан – шөптің бір түрі.
алма - ...
қияр - ...
терек - ...
ТҮБІР ЖӘНЕ ҚОСЫМША
Әже өнері
Маржан қалада тұрады. Жазғы демалыста ауылға келді. Ол әжесін сағынып қалыпты. Әжесінің қолынан келмейтін ісі жоқ. Түрлі оюлар ояды. Текемет басады. Өрнекті сырмақ сырады. Тоқыған алашасы көздің жауын алады. Үй ішіндегі әсем мүліктердің көбі әжесінің қолынан шыққан. Маржан әжесінің осы өнерлерін үйреніп алсам деп ойлайды. (45сөз)
Жазылуы қиын сөздер: демалыста, мүліктердің.
1. Өрнекті, өнерлерін деген сөздердің түбірін табыңдар. Түбірдің астын сызыңдар.
2. Текемет, сырмақ, алаша деген сөздерге қосымша жалғап жазыңдар.
Балық аулауға барғанда
Ауылдың шығыс жағында көл бар. Ержан мен Нұржан көлге балық аулауға барды. Олар оңаша жерге келіп орналасты. Таңертеңнен түс ауғанша қармақ салды. Екеуі бір шелектей балық аулады. Үйден ала шыққан
тамақтарын жеді. Сусын ала келуді ұмытып кетіпті. Көлдің суы ішуге жарамайды. Олар үйлеріне қайтты. (44 сөз)
Жазылуы қиын сөздер: аулауға, жарамайды.
1.Балықшы, жерге, көлге деген сөздердің қосымшасын табыңдар. Қосымшаның астын сызыңдар.
2. Домбырашы, тауықтар, кітапхана деген сөздердің түбірін жазыңдар.
14
Достарыңызбен бөлісу: |