«Адамденсаулығыжәнеқоршағанорта» /Оқушылар ӛз ойларын ортаға салып, ӛзгелердің де пікірлерін, кӛзқарастарын қағазға түсіріп, қабырға газетіне іледі./
«Адам денсаулығы және қоршаған орта» тақырыбында шағын эссе жазу.
Тақырыбы: Биосфера- маңызды экожүйе.Биосфера эволюциясындағы ағзалардың алатын орны
Мақсаты: биосфера эволюциясы туралы мәлімет беру. Эволюцияда жєне биосфераның дамуында антропогендік факторлардың ролін айқындау Сабақтың кӛрнекілігі: флипчарт, слайд, кӛрме, мақал-мәтелдер, қанатты сӛздер
Сабақтыңтипі: Жаңа білімді меңгерту.
Сабақтыңтҥрі: дәстүрлі
Сабақтың әдісі: СТО-технологиясының әдіс- тәсілдері. Пәнаралықбайланыс: География, биология, антропология Сабақтың барысы: І.Қызығушылығынояту. Тренинг ӛткізу «Доп лақтыру» Биосфера сӛзінің мағынасы
ІІ. Мағынаны тану
Эволюцияда жєне биосфераның дамуында антропогендік факторлардың ролін айқындау үшін эволюциялық ілімнің методологиялық және практикалық маңызы (қоршаған ортаның ӛзгеруі, жаңа түрлерді жерсіндіру, қолдан жасалған биогеоценоздар). Гендік инженерияның және биотехнологияның эволюциялық салдары. Биологияның барлық бӛлімдеріне эволюциялық ілімнің кіруі. Эволюция дамудың диалектикалық процесі екендігі.
Биологиялық эволюцияның қазіргі заманғы теориясы тӛмендегілерді бӛліп кӛрсетеді:
яғни жеке особь немесе түр емес, популяция генотипінің тұрақты ӛзгерісі
мутагенезді;
факторларды – олар негізгі және қосымша болып бӛлінетін эволюцияның қозғаушы күштерін;
Тіршіліктің биосферада пайда болғанына ғалымдардың есебі бойынша 5-6 миллиардтай жыл ӛтті. Ұзақ созылған бұл жылдар ішінде бір клеткалы қарапайым ағзалардан құрылысы да, түр ӛзгешілігі де сан алуан ӛсімдіктер мен жануарлардың таңғажайып түрлері пайда болды. Биосфера тармақ жайған тіршілік атырабына қожа болғандықтан иені жаратуға асыққан жоқ. Ақыры ол да пайда болды. Оның пайда болғанынан 1,5 млн жыл уақыт ӛтті. Бұл кезде оның үлесіне биосфера жануар әлемінің 4 миллионынан астам, ӛсімдіктердің 500 мыңнан астам түрлерін сый еткен. Биосферада тіршілік пайда болғаннан бері қалыптасқан соншама бай түр иелерінің бәріне ортақ заң ережелері тым қатал еді. Адам ӛз биосферасына сай қоғам құра бастағанына 10 мың жылдай ғана темір мен пайдалы қазбалардың пайдалана бастағанына 4-5 мың жыл ӛтті. Биосфераның шексіз емес, шар тәріздес екенінің дәлелдегенінен 5 ғасыр, биосфералық ӛзгертуге техникалық құралдардың пайдалана бастағанына 3-4 ғасырдай, реактивті двигательді игергеніне 40-50 жылдай уақыт, ол биосфераның планетасының кӛлемін алыстан алақанға салып қарағанда үлкен емес екендігі байқалды. Мұндай құбылысты тек 1958 жылдан бері қарай біле бастады. Бірінші рет жер бетінен ұзап шыққан адамзат баласы бірінші рет Гагарин космоста «Біздің жеріміз қандай әсем» - деп айқайлады. Әрине алыстан сұлу кӛрінген жеріміз ӛз ортасында тым кӛркем. Бірақ оның алғашқы кӛркі қайда ығысып барады? Біздің ӛз қолымыздан ӛсірген ағаштар мен мал түліктер, тас үйлер мен техникалық алыптары қоршағанда біз бұрынғыдай боламыз ба?