Батыс Қазақстан облысының білім басқармасы Білім беруді дамыту орталығы «Физикадан pisa тапсырмалар жинағы»



Pdf көрінісі
бет38/43
Дата27.09.2023
өлшемі2,36 Mb.
#110792
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   43
Байланысты:
Физикадан PISA тапсырмалар жинағы

 
63-тапсырма. Қазба отын 
Электр станцияларының көпшілігі көміртек негізіндегі отынды жағып, 
көмірқышқыл газын (
СО
2
) бөледі. Атмоcфераға шығатын 
СО
2
жаһандық 
климатқа 
теріс 
әсерін 
тигізеді. 
Инженерлер 
атмосфераға 
шығатын 
СО
2
мөлшерін азайту үшін әртүрлі стратегия пайдаланды. 
Осындай стратегияның бірі қазба отынның орнына биоотынды жағуды 
көздейді. Қазба отын түрлері әлдеқашан өлген ағзалардан шықса, ал 
биоотын жуыр арада өлген өсімдіктерден шығады. Тағы бір стратегия 
электр станцияларынан бөлінетін 
СО
2
бөлігін ұстап, оны жердің терең 
түбіне немесе мұхитта сақтауды көздейді. Бұл стратегия көміректі ұстау 
және сақтау деп аталады. 
 


51 
 
Қоршаған орта үшін биоотынның басым болатынына қарамастан, әлі күнге 
дейін жер-жерде қазба отынды пайдаланады. Келесі кестеде этанол мен 
мұнай жанған кезде бөлінетін энергия мен 
СО
2
салыстырылады. Мұнай 
қазба отын, ал этанол биоотын болып табылады 
Отынның 
көзі 
Бөлінген энергия
(кДж энергия / г мұнай) 
Берілген көмірқышқыл газы
(мг 
СО
2
кДж өндірген энергия) 
Мұнай 
43,6 
78 
Этанол 
27,3 
59 
Кестеге сәйкес мұнай мен этанолдың бағасы бірдей болса да, кейбіреулер 
неге этанолдың орнына мұнайды пайдалануды жөн көреді? Кестеге сәйкес 
мұнайдың орнына этанолды пайдаланудың экологиялық басымдықтары 
қандай
?
Жауабы: 1 г мұнай 43,6 кДж энергия берсе, 1 г этанол 27,3 кДж энергия 
береді. Пайдасы жағынан мұнай этанолға қарағанда тиімді.Этанол биоотын 
және оны жағу барысында 1 кДж энергиядан 59 г, ал қазба отын – мұнайды 
жағу кезінде 78 г көмірқышқыл газы бөлінеді, сондықтан этанолды 
пайдалану 
экологиялық 
тұрғыдан 
тиімді.
Бағасы этанолмен бірдей мұнай көбірек энергия бөлетіндіктен, этанол 
орнына мұнайды пайдаланған жөн. Этанол көмірқышқыл газын азырақ 
шығаратындықтан, мұнаймен салыстырғанда экологиялық жақтан тиімді. 
64-тапсырма. 
Ареометр – сұйықтықтың тығыздығын өлшеуге арналған аспап. Төменде 
берілген үш тұжырымның қайсысы ареометрдің қызметіне сәйкес келеді:
А. Айдағы сұйықтықтың тығыздығын өлшеу үшін ареометрді қолдану 
барысында, оның шкаласын алты есе ұзарту қажет, себебі Айдың бетіндегі 
ауырлық күшін үдету Жерге қарағанда алты есе кем. 
В. Айдың бетінде қарапайым ареометрді қолдануға болмайды. 
С. Ареометрді Айда да, басқа планеталарда да қолдануға болады. 
65-тапсырма.
Асқар өте биік таудың ұшар басына шықты. Онда ол пластик бөтелкенің 
ішіндегі барлық суды ішіп, оның қақпағын жауып қойды. Аңғарда 
орналасқан лагерге қайтып келгенде, ол бос бөтелкенің сығылып қалғанын 
байқады. 
Бұлай неге болғанына қай пайымдау бәрінен дұрыс түсінік береді? 


52 
А. Таудың ұшар басына қарағанда, аңғарда температура төмен. 
В .Таудың ұшар басына қарағанда, аңғарда температура жоғары. 
С. Таудың ұшар басына қарағанда, аңғарда ауа қысымы төмен. 
D. Таудың ұшар басына қарағанда, аңғарда ауа қысымы жоғары. 
66-тапсырма.
Автомобиль дөңгелегімен консерві құтысын басып өтті де оны толығымен 
жаншып кетті. 
Консерві құтысының атомдары туралы келесі пайымдаулардың қайсысы 
дұрыс? 
А Атомдары уатылып қалды. 
В Атомдары жаншылып қалды. 
С Атомдары өзгерген жоқ. 
D Атомдары басқа атомдарға айналып кетті. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   43




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет