Анау — еңіреген ер екен,
Мынау — шетқақпай көрген шер екен.
Кешегі қиын-қыстау заманда
Елім дегендер көп екен,
Жерім дегендер көп екен.
Тілім дегендер көп екен,
Ділім дегендер көп екен.
Сонда бұл қалай?
Халқым деп қан жұтқан қайран ерлерді
Сорлы қазақ қойған болды-ау тыңдамай.
Сөйтетіні бар енді,
Ай, мұндар-ай...
52
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
ЖИНАЛЫС
ЖИНАЛЫС
ЖИНАЛЫС
ЖИНАЛЫС
ЖИНАЛЫС
Күлтөбенің басында күнде жиын,
Жиналыссыз қазаққа мүлде қиын...
Әйтеуір, мәжіліске айналады,
Шаруаңның қамын күйттеп кірген үйің.
Ал енді сөз берілді, сайра, құсым,
Апыр-ай, мына ағамның қайрағышын.
Ана дос өткір екен, сөзін бөліп,
Төраға оның бағын байлады шын.
Біздің ой — жұртта қалған көне тонды ой,
(Ендеше, үнсіздікті жөн етем де).
Ақылды ағалар бар, олар айтса
Парақор, жемқор деген көп екен ғой...
Ықтырар тістеген мен күштегенді,
Ай, бізде бар екен ғой, күшті... өнерлі.
Дүние түгел өзгеріп салары хақ,
Тек қана мына жиын бітсе болды.
Жаның тоңып, жаураса — пана, мекен...
Мынау бір кеңес болды алабөтен.
...Терезеге қарап ем, ар жағында
Күннің көзін бұлт басып барады екен...
53
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
РОЛЬ
РОЛЬ
РОЛЬ
РОЛЬ
РОЛЬ
Біреудің жиі үйіріліп көзіне мұң,
Біреудің өзі — керім, сөзі — керім...
Байқасаң өмір деген — үлкен сахна,
Әркім ойнап шығатын өз ролін.
Сахна бұл қалған талай саңлақтардан:
Біреудің айбыны асып, аруақтанған.
Біреулерге бақ қонып, ардақталған,
Біреулер дүниені қарғап қалған...
«Секілді шыңға біткен көркем шынар,
Ер болса, дәл осындай ер болсын ал!»
Жұрт жабыла мақтайды бір кісіні,
...Құдекең дұрыс роль берген шығар.
«Кеудеде мынау жұрттың толған шерін,
Айтуға... анау жерге сен баршы, ерім» —
деп мені айдап салмай тұра тұрғын,
(Біреудің ролінде нең бар сенің...).
«Қасіретке айналар қор болса өнер,
Маймыл қылып қойғанын Аллам шебер...»
Кеше жұрт мүсіркеді бір дарынды,
... Қайтеді ол тиген роль сол болса егер.
54
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Аузыңды ашсаң көрінер жүрегіңіз,
Ай, аға, сіз де нардың бірі едіңіз.
Бұл дүние қас-қағымда өте шығар,
Әйтеуір дұрыс болғай роліңіз...
55
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ЭТНОГРАФИЯЛЫҚ
ЭТНОГРАФИЯЛЫҚ
ЭТНОГРАФИЯЛЫҚ
ЭТНОГРАФИЯЛЫҚ
ЭТНОГРАФИЯЛЫҚ
ӨЛЕҢ
ӨЛЕҢ
ӨЛЕҢ
ӨЛЕҢ
ӨЛЕҢ
«Атекем дұрыс айтады..»
Ғабит Мүсірепов.
Ғабит Мүсірепов.
Ғабит Мүсірепов.
Ғабит Мүсірепов.
Ғабит Мүсірепов.
«Этнографиялық әңгіме»
«Жер сатамыз...».
Тулады көнбей бауыр,
Бірақ Желді қоймайды жеңбей Дауыл...
Біраз ауыл қаңырап...
Онда не тұр?
Билік дұрыс айтады: «Өлмейді ауыл!»
Мінбелерден келтірер, Күштім, дерек:
«Нарықты әбден игердік...».
Пістім, демек.
«Қазақ тілін...».
Қой, енді ол ұят болар,
Билік дұрыс айтады: «Үш тіл керек!»
Күн шыққан соң гүлдейін шықты азалар,
Оңашада жарасын құртқа жалар...
«Қытай қаптап барады...».
Не демейді ел,
Билік дұрыс айтады: «Тіпті аз олар!»
56
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Асулардан өтпей ме ызғытып Ер,
Асқар шыңдар... қонатын бізді күтер.
Адамзаттың қазаққа бәрі бауыр,
Билік дұрыс айтады: «Біздікі төр!».
Тәңір өзі кеңейткен керегені,
Патша көрген елміз біз өнегелі.
«Қашан қазақ боламыз?!».
Ай-ай сабыр...
Билік дұрыс айтады.
Не деп еді?...
57
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
СҮЮ
СҮЮ
СҮЮ
СҮЮ
СҮЮ
— Мен елімді сүйем! — деді бір ағам,
— Мен Елбасын сүйем! — деді бір ағам.
Содан кейін бастағандай ұлы істі,
Зор дауыспен дәлелдеуге кірісті.
— Бұл шіркіннің жүзі, сірә, жанбай ма,
Үнсіз, іштей сүюге де болмай ма? —
десем, аға, сіз де басты шайқайсыз:
«Сүю — сүю бола ма екен айқайсыз?».
«Мен де сүйем!».
Елге бұрып бетімді,
Айтпақ болып ниетімді.
Аузымды ашсам... айдаладан жел есіп,
Дауысымды жұтады, ылғи , о, несі?
Қасқыр байлап ұстағандай қорада,
Тілі қанша келгенімен тобаға.
Сән-салтанат былай тұрсын, сүю де
Жараспайтын адамдар да болады, ә?!
Бір ұяттан қызарады батар күн,
Сүйгендердің болмысына жат-ау... мұң.
Мен де сені сүйем, Елім, жаныммен,
Бірақ, бірақ, сақаумын...
58
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
ҒАСЫР
ҒАСЫР
ҒАСЫР
ҒАСЫР
ҒАСЫР
БАСЫНДАҒЫ
БАСЫНДАҒЫ
БАСЫНДАҒЫ
БАСЫНДАҒЫ
БАСЫНДАҒЫ
КӨҢІЛ-КҮЙ
КӨҢІЛ-КҮЙ
КӨҢІЛ-КҮЙ
КӨҢІЛ-КҮЙ
КӨҢІЛ-КҮЙ
Ебірей шал «Ел сенікі» деп күлді...
Мейірхан
Мейірхан
Мейірхан
Мейірхан
Мейірхан
Ақыл айтар: — Айналып өт жырадан,
Адам болам десең қалмай қатардан.
Алдыңғы күн атқа қонды бір ағам
Мұса шалдың ұрпағынан бата алған.
— Онда тұрған не бар? — дейсің,
білемін —
Тазы ғой ол шалған заман-түлкіні.
Білем... бірақ ауырады жүрегім,
Көріп оның езуінде күлкіні.
Ағамды емес, ананы айтам,
... сол, иә.
Тектен-тек ол бермейді ғой батасын.
Ертеңгі күн ит қосады соңына
Өзі істетіп, көріп сосын... қатасын.
59
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
«Алданғанның болайын, деп соңы мен»
Қашан, шіркін, мына жұртқа ес кірер.
Ана әзәзіл жымиыстың қолымен
Тақта үстінде алмасады пешкілер.
Мына өмірде есем кетті талайға
Ібілістің алдына кеп шешінген.
Рухымның басы қалды Қаройда
Ықыластың қолыменен кесілген.
Өз қолым ғой...
Оған қалай кінә артам?
Ар жағында тұрған сұлба... (таныман).
Алға ұмтылсам керіледі мың арқан
Арқан ұшы... кіл қандастар тағы да.
Алауыз боп, шеккенімен түрлі азап,
Албасты ат қып мініп алған мойынын.
Төрді өзгеге беріп қойып, бұл қазақ
Бастап кетті егеуқұйрық ойынын.
Жапырақтар құшар кезде ажалын
Қабағына мұң ілінер күздің де.
Үш жүз болып тайталасқан қазағым,
Енді тағы бөлінер ме жүз дінге?
Дәл осыны мақсат қылып, жанығып
Мың құрығын тастағанмен кіл мұндар.
Ондай күйге жібермейді, Тәңірім
Оған-дағы керек шығар шын құлдар...
60
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Осы бір ой жылытады жүректі
Шын сенімді қозғалта алмас нән құйын.
Тәңір қабыл алсын осы тілекті
Қол жайыңдар,
Әумин!
61
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ӘНШЕЙIН ӨЛЕҢ
ӘНШЕЙIН ӨЛЕҢ
ӘНШЕЙIН ӨЛЕҢ
ӘНШЕЙIН ӨЛЕҢ
ӘНШЕЙIН ӨЛЕҢ
Бүгінде жұрттың бәрі — бай баласы,
Қосшы боп, құлдық ұрған айналасы.
Дәл соның атасынан пана тапқан
Қазақтың қаңғып жүрген қайманасы.
Атасы — мына достың батыр болған,
Аузынан шыққан сөзі мақұл болған.
Батырдың шарапаты тиеді деп,
Көп адам сол кісіге жақын қонған.
Жұрт айтса,
рас шығар, күндемеймін,
Өзімнің айтарым жоқ, үндемеймін.
Дәл қазір қанша іздесең таба алмайсың
Ұрпағын жылқы баққан бір кедейдің.
Үлестен қақса да ылғи шетке, мейлі,
Несіне тағдырыма өкпелеймін.
Тек таңқалам: түбі шикі боп шыққаны-ау
Ана жыл шуылдаған көп кедейдің...
Тарихтың дұрыс шығар мәнді үкімі:
Санада қалмайды екен жарлы тірі.
“Кедеймін жеті атамнан...”
... сол ақынның
Алпауыт бай боп шықты арғы түбі...
62
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
...Алдына жеткен шақта арман сірі,
Қыңыр шал ажырайтып алған түрін:
“Баласы... балық жеген қу кедейдің!..”
...Апыр-ай, қалай әкем қалған тірі?
Өмірге біздерді алып келген деймін,
Қара шалға ханды да тең көрмеймін.
Ай, сәбет өкіметі, рахмет,
Әкеме қатын алып берген деймін.
Нақ байлам осы шығар көне, бекем —
Қоғам өтсе, жұрт оны сөгеді екен.
Беті аулақ, мына дүние шыр айналса,
Менің әлгі көп ағам не дер екен?...
Өткеннің оралмасын ұқса да айқын,
Атасын айтса жүзден сұс тарайтын.
Доспын мен ұрпағымен біраз байдың
Тек... арғы атасына ұқсамайтын.
63
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ЖАЯУ МҰСАҒА
ЖАЯУ МҰСАҒА
ЖАЯУ МҰСАҒА
ЖАЯУ МҰСАҒА
ЖАЯУ МҰСАҒА
Мұстафа атың тартып алды аяусыз,
Жадымызда содан бері — Жаяусыз!
Атымыз жоқ, жаяу жүрміз біз-дағы,
Сіз қалдырған бұл тірлікте баянсыз.
Ай жарықта атсыз қалып, қорландың,
Қорландың да домбыраңды қолға алдың.
Жаяу жүріп әйгіледің тарихқа,
Дүмі мықты Мұстафасын Шорманның.
Тағдыр қанша кезесе де жебесін,
Біз жайлы жұрт үндемейді, не десін?!
Көп аттыдан жаяу қалған сіз емес
Көп жаяудың ішінде кім елесін.
Бай ауылға әнге тізгін ұстата,
Атпен кіріп жасамадық іс қата.
Сондықтан ба, қумақ түгіл ауылдан,
Бізге мойын бұрған емес Мұстафа.
Тұлпар мініп жүрмесе де ақтабан,
Жүрегінің түкпіріне сақтаған.
Жаяудың да бір арманы боларын
Қайдан білсін билігі бар атты адам?
64
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Мұң шаққанмен тыңдамайды керең күз,
Бүйте берсек іштен тынып өлерміз.
... Тарихқа атын байлағысы кеп жүрген
Бізде де бір Мұстафа жүр, көрерміз...
65
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ҚАР ЖАУҒАН КҮН
ҚАР ЖАУҒАН КҮН
ҚАР ЖАУҒАН КҮН
ҚАР ЖАУҒАН КҮН
ҚАР ЖАУҒАН КҮН
Ақтөбеде әдемі қар жауып тұр,
Арасында жер-көктің жалғанып нұр...
Аппақ әлем, мен саған қарай берем,
Сиқырыңа осынау алданып бір.
Риясыз шағы бар ақтарылар,
Біздің хәлді бір ұқса, Ақпан ұғар.
Олқы тұсын көңілдің... жауып кетер,
Қандай жақсы ең, дүние-ай, ақ қары бар.
Көп жаманның сыртымнан сөйлегенін,
Көтере алмай, қамықса кейде өлеңім.
Мынау аппақ әлемге қараймын да:
«Бәрі жақсы болады!» — дей беремін.
Ей, досым, кеп қалғандай заманақыр,
Сен де салмақ салмағын санаңа құр.
Аппақ қардың атымен ант етемін,
Бәрі жақсы болады!
Қара да тұр.
13.02.2014
66
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
ЖАҢА ЖЫЛ
ЖАҢА ЖЫЛ
ЖАҢА ЖЫЛ
ЖАҢА ЖЫЛ
ЖАҢА ЖЫЛ
ТҮНІ
ТҮНІ
ТҮНІ
ТҮНІ
ТҮНІ
«Алақай, бүгін Жаңа жыл келеді,
Жаңа жылды күтетін түн келеді».
Жұрттың бәрі біртүрлі қуанышты,
Кеуделерін осы ой кеп үрлегелі.
Ауыртпалық жиналып... кететіндей,
Жылмен бірге бір бақыт жететіндей.
Аспан жақтан нұр саулап түні бойы,
Ертең дүние өзгеріп кететіндей.
Е, Алла, кезек келіп, Ай, Күн аман,
Жақсылыққа дастархан жайдыр әмән.
— Аяз ата келеді! — деп қызым мәз,
— Білем, ол — Орал аға... — дейді балам.
Мәз болып қонақтың көп келгеніне,
«Барыс жылы жайғасты төрге, міне,
Тек қар жоқ. Жаңбыр жауып...» — дейді әйелім,
...Е, шүкір, ол да Алланың бергені де.
Жаңа жылдың таңы атты...
Лезде тіпті,
67
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
(Шүкір, таңның атқанын көз көріпті).
... Баяғы таң.
Тіршілік сол баяғы...
Иә, айтпақшы, күнтізбе өзгеріпті:
1 қаңтар 2010 жыл.
68
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
ӨЛІАРА
ӨЛІАРА
ӨЛІАРА
ӨЛІАРА
ӨЛІАРА
Көп боп әуре-сарсаңы,
Бойда қалмай түк дәрмен,
Қыс шаршады, шаршады,
Арса-арсасы шықты әбден.
Қояр әлсіз ышқынып,
Ой көбейер мұндайда.
Боран болып ысқырып,
Билік айтар күн қайда?!
Ай, мәз емес жағдайы,
Іштей бәрін топшылар.
Айқайласа, айқайы,
Жылағандай боп шығар.
Кімге айтады өкпесін,
Бек ұғады шал бұны, —
Қолдан билік кеткесін,
Кімге дәрі хандығы...
Айтып өзен-көлге өкім,
Қызыл су жүр аралай.
Қарақотыр жер беті,
Жазылатын жарадай.
Жерге төккен отын бар,
Күнге қарап елеңдей.
69
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
Жылтырайды тоқым қар,
«Мен де еримін» — дегендей.
Тастады, Қыс, қанжарды,
Біткені ме дау біздің?
...Е, тағы да қар жауды,
Ақша қары наурыздың.
Балпақ шығып жиі іннен,
Бетіне опа жағып қыр.
Аппақ болып киінген,
Көктем есік қағып тұр...
70
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
ҚАМШЫ ҚҰДІРЕТІ
ҚАМШЫ ҚҰДІРЕТІ
ҚАМШЫ ҚҰДІРЕТІ
ҚАМШЫ ҚҰДІРЕТІ
ҚАМШЫ ҚҰДІРЕТІ
баллада
Әлқисса, біз білмейтін заман екен,
Әрине, уақыт — басқа, сана — бөтен.
Аты да ұмытылған бір түбекте,
Оқиға өтті дейді алабөтен.
Сескендірген даңқымен атырапты,
Өзі мықты, халқы да бақуатты.
Бір баһадүр хан бопты.
Қарсы келген
дұшпанның қабырғасы қақырапты.
— «Тағатын міндерің ғой, ылғи маған,
Естіген сайын іштей бір қиналам,
Ал болсын дегендерің! Шәр салам», — деп,
Басып алған елдерден құл жинаған.
Осылай бір ермекті тапты дейді,
Халқы да хан қабағын бақты дейді.
Тек: «Құлды жинай берген дұрыс емес...»
Бір ақсақал қарсы уәж айтты дейді.
Қамқа тоны сәл сырғып иығынан,
Көңлі қалып, билердің жиынынан.
71
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
«Құлдан қорқып...
Алжыған деген — осы»
Хан мысқылдап күледі миығынан.
Бұйрық бар:
«Ез!
Аяма!
Жаншы!» — деген,
«Қашқан жауға қатын да ер».
Әлсіреген,
құлға бәрі мәтіби.
Жасауылдар,
бөріктіріп сабайды қамшыменен...
Сегіз өрім бұзаутіс ысқырады,
Ысқырған сайын құлдар ышқынады.
Қарсыласып көргендер болып еді,
Ұзамай қалыбына түсті бәрі.
Бір күні хан жорыққа тағы аттанды,
Көрші елді жауламаққа талаптанды.
Қалың қол жөңкілгенде, арттағы елге,
Азғантай жасақ қана қарап қалды.
Қалың құлдың көзі енді жанды дейді,
Қол кеткесін бастады лаңды дейді.
Аз жасақты қырып сап, қолдарына,
Бір күні ел билігін алды дейді.
Уай, дүние-ай, ару қандай, мыстан қандай,
Бақ жанса, құл қолына құс қонғандай.
Алшаң басып...
Кеште хан төсегінде,
Ханымын ыңырсытып, құшқан қандай.
72
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Кілең құл қарқылдайды, жырқылдайды,
Жарасар бәрі...
Болса, ұртың майлы...
Кешегі сәлем алмас ханшаларың,
Қойнында қара құлдың бұлтыңдайды...
Құл кешегі бағланды тепкілейді,
Азары бұл нәубеттің өтті дейді...
«Осылай да осылай боп жатыр...» — деп,
Ханға да елден хабар жетті дейді.
Ол дереу бұрған екен аттың басын,
Құдайым іске осындай тап қылғасын...
Құлдарға кешірім жоқ!
Мойнындағы
Құрықты хан тағына лақтырғасын...
Қырамыз бәрін түгел дескен дейді,
...Құлдар да хан қолынан сескенбейді.
Қыл ауыздан күтіп ап көп жасақты,
Қиян-кескі айқаста дес бермейді.
Иықтан бір албасты басты дейді,
Ханның қолы шегініп, қашты дейді.
Жалт бұрылған әскердің түрін көріп,
Не істерін білмей ол састы дейді.
Кенет...
Кенет...
Қарқылдап күлді дейді,
(Мұндайды есі ауысты, жынды дейді).
Уәзір біткен жоламай...
Сол кездері
Бір бала хан алдына кірді дейді.
73
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
Хан ием, әуелі Алла деп айтайын,
Содан соң елдің қамын жеп айтайын.
Бала демей, сөзіме құлақ түрсең,
Дұшпанды жеңер жолды мен айтайын.
Бала да батыл екен, тартынбайды,
Екі көз екі алмастай жарқылдайды.
Уәзірден, қолбасшыдан қайран болмай,
Баланың әңгімесін хан тыңдайды.
Содан соң дереу қолды жиды дейді,
Басқа заман түсіп тұр қилы дейді.
«Ақыл — жастан» — деген сөз рас екен,
Бала арқылы берді Алла сыйды дейді.
Ал енді, жаршыларым, жар салыңдар,
Әскерім, жауға қарай қарсы ағыңдар.
Қылыш, сүңгі, найзаның бәрін тастап,
Тек қана қолдарыңа қамшы алыңдар.
Хан сөзі екі болмас.
Барсын ерлер,
Қиқулап, ұлы айқайға салсын ерлер,
Құйғытып келе жатыр, міне, ұрандап,
Найзагер емес, кілең қамшыгерлер.
Хан ісі кенет оңға басты дейді,
Бала айтқан айла іске асты дейді.
Қамшыны көрген сәтте-ақ қалың құлдың,
Зәресі ұшып, құттары қашты дейді.
Бір-бірлеп қуып жетіп, құрықтайды...
Тарихтың тағылымын кім ұқпайды:
Иығына алтын тон ілсе-дағы,
Құл ешқашан қамшыны ұмытпайды.
74
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
...Көз алдымда қиқулап сәйгүліктер,
Тұрса-дағы кейде ойды қайғы бүктер.
Осы аңыз есіме ылғи түсе берді,
...Ештеңе айтқан жоқпын, әй, жігіттер.
75
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ІІ БӨЛІМ
ІІ БӨЛІМ
ІІ БӨЛІМ
ІІ БӨЛІМ
ІІ БӨЛІМ
ТӘҢІРІМЕ
ТӘҢІРІМЕ
ТӘҢІРІМЕ
ТӘҢІРІМЕ
ТӘҢІРІМЕ
БІР УӘДЕ
БІР УӘДЕ
БІР УӘДЕ
БІР УӘДЕ
БІР УӘДЕ
БЕРІП ЕМ...
БЕРІП ЕМ...
БЕРІП ЕМ...
БЕРІП ЕМ...
БЕРІП ЕМ...
76
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
СӨЗ
СӨЗ
СӨЗ
СӨЗ
СӨЗ
«Әуелі Сөз болған».
Киелі кітаптан.
Киелі кітаптан.
Киелі кітаптан.
Киелі кітаптан.
Киелі кітаптан.
Бабам мүлде өзге еді,
Тілі келген тобаға.
«Ел анасы — сөз!» — деді
Бас иіп сол анаға.
Атамды сөз өлтірді,
Иманы еді ол оның.
Сөз қозғады дертімді,
Ащы ой жуған кемерін.
Әкемде сол жүгіріс:
«Уәде — Құдай үйі!» — деп.
— Жалған! — деді Ібіліс,
Көзін қысып жиірек.
Содан... жаным ауырмай,
Құмға сүйреп кемемді.
Қара ниет Қабылдай,
Сөзді өлтірдім мен енді.
Қандай ғажап (күлем бір),
Жақын тұрмау, Ар, саған.
77
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
Алдап кетем біреуді
Ләззат алам әм содан.
Сөзге тоқтап, жеңілмей,
Басқа теуіп обалды.
Атасы өлген келіндей
Именбейтін боп алдым.
Мақсат басқа, өзге арман
Болмысым да... көнерді...
...Атамыздан сөз қалған,
Не қалдырам мен енді?
Сап-сап, көңлім — бозжорғам,
Жоқ нәрсеге налыма.
«Ең әуелі Сөз болған!»,
Сөз болады соңы да!
78
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
УӘДЕ
УӘДЕ
УӘДЕ
УӘДЕ
УӘДЕ
Әлмисақта Рух болып танысып
Тәңіріме бір Уәде беріп ем.
Содан бері шайтан қалмай жабысып,
Көрші болып қонып алды менімен.
Қандай ақыл қосасыңдар,
Дейтіндер:
«Тек сұлулық билеу керек әлемді!»
Көрші қонса шайтан әйел кейпінде
Ол құрғырың болса және бәденді?!
Одан қашып құтылмады көп адам
Ойнақ салар қаныңда һәм миыңда.
Тіпті құлақ аспас едім мен оған
Бірақ, бірақ, «көрші хақы» қиындау.
Сезем, білем көп қылығы ерсі шын
Астыма әкеп қояды ылғи көпшікті.
Бір досымның сұрамақ ем көршісін,
Тәңір алғыр, ол да шайтан боп шықты...
Ай, досым-ай, баладайын аңғал тым,
Жұртты өзіне тартады ылғи соныңыз.
Құдай көрдім десем, неге таң қалдың
Бәріміз де көріп ек қой оны біз.
79
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
Рас, онда Рух еді көрінген,
Жоқ болатын еліміз һәм тәніміз.
Содан кейін кеп жатырмыз өмірге,
Кезегіміз келген кезде бәріміз.
Уәде беріп, орындамау ерге сын,
Түбінде ор боп шығады ол алдынан.
Біз басқаша ғұмыр кештік келгесін,
Айтылған сөз айтқан жерде қалды да.
Мақшар күні жүзінен бір сұс тарап,
Күллі дүние сезінген сәт әмірін.
Не деймін мен білегімнен ұстап ап:
— Уәдең қайда?! — деп сұраса Тәңірім.
Маған ара түсе алмайды-ау бір адам,
Көбі өйткені жүрген менше адасып.
«Ат шаба алмас мінімнен» деп жылаған,
Біз түгілі Құнанбайдың баласы.
Біз — құлыңбыз, шайтан буған сезімі аш...
Мына түрмен көре алмайтын маңыңды.
А, Жаратқан, жүрегімнің көзін аш,
Содан кейін алсаң алғын жанымды...
80
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
ҚИЯМЕТ-ҚАЙЫМ
ҚИЯМЕТ-ҚАЙЫМ
ҚИЯМЕТ-ҚАЙЫМ
ҚИЯМЕТ-ҚАЙЫМ
ҚИЯМЕТ-ҚАЙЫМ
Уай, дүние, тұман басты байтағыңды,
Айта алмайтын сәт туды айтарыңды.
Бір кезде жер бетіне жіберілген,
Күллі әлем Алла алдына қайтарылды.
Жиналды барша адамзат бір алаңға,
Момының да осында, ғұламаң да.
Қайтар жол жоқ, жоқ енді бұралаң да,
Қайда жүрсең, алдыңда бір-ақ Алла!
Айыратын шақ осы Ақ-Қараны,
Кім қуанып, кім отқа қақталады?
Періштелер ғаламға жар салып тұр:
«Сот болады, адамзат, сот болады!»
Әркім ие болар шақ «ауызына»,
Жуасы да қорқады, жауызы да,
Қорқыныштан бір сәтте сыйып кетті,
Күллі ғалам тарының қауызына.
Ақыным, бекер уақыт оздырасың,
Бұл шақтың неменесін сөз қыласың.
Ана безді баладан, (өзге түгіл):
«Әркім өзі көтерсін өз күнәсін».
Патшаға боп көрінер қараша — нар...
Жазумен пенде бар ма таласа алар?
81
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
...Уай, кім бар, күнәсі көп адамзатты,
Алланың қаһарынан арашалар?.
Адамзат ең әуелі Нұхқа келді:
—Уа, асыл пайғамбарым, құтқар елді.
— «Үмбетімді қидым ғой мен өлімге,
Аллаға қарар қандай бет бар енді...».
Мұсаға қалай енді ел жүгірмейді,
«Менің де қолым қан ғой...».
Дірілдейді.
Ғайса түк сөйлемей, тек бас шайқайды,
...Адамзат сонда да әлі түңілмейді.
«Тірлікте жүрер жолды таба алмаппын,
Ақыры Алла екен ғой тәмам заттың,
Мұхаммед — екі дүние пайғамбары,
Сізде енді бар үміті адамзаттың...».
Ұмытпаған бір сәтке құбыланы,
Жас жуып, нұр дидарын шұғылалы.
Алланың досы жүзін Хаққа бұрып,
«Үмбетім, үмбетім...» — деп жығылады.
...Одан соң не болғанын жан біледі,
Анығын жалғыз Жаббар-Жар біледі.
...Менікі тек жай ғана қайталау ғой,
Шалдардан жеткен аңыз-әңгімені...
82
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
ҚОНАҚ
ҚОНАҚ
ҚОНАҚ
ҚОНАҚ
ҚОНАҚ
Есіне сап ғарыш жаққа қайтуды,
Хақ-Тағала хабаршысы — Ай туды.
... Иә, иә, қайтқан да енді жөн шығар,
Келгелі де көп әңгіме айтылды...
Елден ерек көрінетін түр-түсі,
Өмір шалдың қонағы еді бұл кісі.
Бай шал еді ол, көрінбейтін көл беті
Су ішуге құлағанда жылқысы.
Жасыл жайлау,
Қымызы бал,
Таза ауа,
(Рас, кейде артық кетсең жазалар).
Қызы сұлу, қызығы мол ауылда
Қонақ болған ғажап, ә!
Жанарымен байлап тастар жігітті,
Құмырсқа бел сұлулар-ай, қылықты.
... Осы ауылдан қара үзіп кете алмай,
Біздің жігіт қонақтығын ұмытты.
Жанында екі атқосшы бар: Бақ, Қайғы
(Мұндай серік аспан жақтан таппайды).
Ана жолы кете алмады, жиналып,
Біздің қазақ тойдан ерте қайтпайды...
83
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
Айды көріп, айтып шалға алғысын,
Кетпек еді...
Сосын айнып қалды шын.
Ертең — той бар!
Бармай кетсе ұят-ты.
Көре жатар арғысын...
84
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
СҰЛУ
СҰЛУ
СҰЛУ
СҰЛУ
СҰЛУ
Оны көрсе Ай да жүзін жасырған,
Тағдырым, — деп көрген түске бас ұрған.
Көне хисса кейіпкері сықылды,
Бір аруға ғашық болдым жасымнан.
Жымиғаны — жерлік барша құлға азық,
Бәрі әуреге түсіп жатар жыр жазып.
Жас үйріліп шыға келер көзіне,
Ақ бұлт тектес жаны да оның тым нәзік.
Һәм жеп-жеңіл, білінбейді салмағы,
Күллі Алаштың кие тұтар ардағы.
Аққу сынды жүзіп өтсе жанынан,
Оған қарап жүріс түзер жел-дағы.
Төрден орын беріп небір асылға,
Қойынына көп қуаныш жасырған.
Жер бетінде жүз жыл өмір сүрсе де
Ондай сұлу көрмеген көп ғасырлар.
Су астынан тауып алған жақұттай,
Мәңгі есіңде қалып қояр уақыттай,
Қос ат мініп қуса-дағы соңынан
Тәмам ғашық жете алмаған бақыттай.
Пенделіктің түспес оңай торына,
Мың-сан еркек бас тігіп жүр жолына.
85
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
Хафиз екі қала сыйлар ару да
Су құя алмас оның тіпті қолына.
Бар әлемнің шайып өтер қайғысын,
Сол сұлудың — аршын төсті, ай мүсін.
Жанарына бір «шомылып» алса егер,
Мәжнүн бірден ұмытар еді Ләйлісін.
Жазылсын деп көп қабақтар түнерген,
Бір ер өнер асырсын, деп бір ерден,
Әлемге үкім жүргізсін, деп сұлулық —
Аллам өзі жер бетіне жіберген.
Оны көрсе Ай да жүзін жасырған,
Тағдырым, — деп көрген түске бас ұрған.
Көне хисса кейіпкері сықылды,
Бір аруға ғашық болдым жасымнан.
Дәл осылай аша бермес ер сырын,
Емес мұным — жүрген жерім қомсыну.
...Соңғы күндер жиі еніп жүр түсіме,
Алматы деп аталатын сол сұлу.
86
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
ҚЫЗЫЛ АЛМА. ӘЙЕЛ
ҚЫЗЫЛ АЛМА. ӘЙЕЛ
ҚЫЗЫЛ АЛМА. ӘЙЕЛ
ҚЫЗЫЛ АЛМА. ӘЙЕЛ
ҚЫЗЫЛ АЛМА. ӘЙЕЛ
Әйел деген — әу бастан-ақ ажарлы ән,
Жүрек — оның мекендейтін тұрағы.
Жеміс-жидек ішінде мен базардан,
Қызыл алма алғым келіп тұрады.
Абай жазған Масғұт сүйген алма бұл,
Ұрғашыға көрсететін сүйкімді.
Менен бұрын алардай бір оңбағыр,
Талай түндер бұзды күдік ұйқымды.
Әлсіз ғана сәл сүрінсе шер төкпек,
Хас мықтының даңқын көкке жаяды ел.
Қуанышты бөлісетін еркек көп,
Ал, қайғыны бөлісетін тек әйел.
— Мына бір сөз кетпеген жөн құлақтан,
Әлмисақтан мәлім жай бұл ғаламға.
Әйел бізді қудырған да жұмақтан
Түбімізге жеткен-дағы сол алма.
Бұл шіркіндер сан жақсыны алдады,
Сенемін деп қалма кейін өкініп,—
деді ағам қып-қызыл бір алманы
Басытқы ғып қарш-қарш шайнап отырып.
Аға ақылы маған тіпті батты ауыр,
Мезі болдым ақыл айтқыш бұл елден.
87
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
Өзімнің де басым бар ғой тәп-тәуір
Неге өзгенің айтқанымен жүрем мен?..
Уәж айтайын (мысалға мен жүйрікпін),
Өңкей еркек су құйғандай бақшаға.
Сен аңсаған байлық пенен биліктің
Сұлуларсыз құны қанша жақсы аға?!
Бақтың құнын біліп бастан көшкесін,
Көңіл жасып, сәтімде бір ашынған.
Табан асты кілт бұрылды көп досым
Кілең әйел табылды кеп қасымнан.
Атқа мінсем анталайды жан-жағым,
Осыменен нешінші рет алдандым.
...Айналамда сенетін жан қалмады,
— Әй, ақсақал, әкел қызыл алмаңды!
88
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
МЕНIҢ АҒАЛАРЫМ
МЕНIҢ АҒАЛАРЫМ
МЕНIҢ АҒАЛАРЫМ
МЕНIҢ АҒАЛАРЫМ
МЕНIҢ АҒАЛАРЫМ
Ағаның көрдік алқасын...
Есенғали
Есенғали
Есенғали
Есенғали
Есенғали
Ана жылы қиналып... амалдап ек...
Уақыт басқа, бұл күнде заман бөлек.
Iнім де бар жаныма еріп жүрер,
Маңдайымнан сипайтын ағам да көп.
— Қуанам деп, биіктен көрінгенде әр, —
Iздеп келген бір ағам көңілденді ал.
... Тілі қатты тиіп ед біздің шалға
Кешірсе әкем бопты да,
Менің нем бар...
Ата-анам бар қасымда — құт-берекем,
Бақыт бар деп ойламан тіпті бөтен.
Атасына мың алғыс, анау ағам,
Дәл менен үлкен үміт күткен екен.
Жаулап алған менің бар көкемді ізгі ой
(Астар іздеп сол күйді бекер бұзды ой).
...Бәсе, неғып жүзі тым жылы десем,
Мына ағаммен бір Жүзден екенбіз ғой.
Ақын ағам (соғамын жатқа өлеңін),
Алып шықты оңаша баққа мені,
89
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
Менің Төлеш ағаммен дос болыпты
...Бұрын тіпті мұнысын айтпап еді.
Бір кафеге соққасын үш айнала
Аяғымды сөзбенен тұсайды аға.
Бас бәйгені алып-ақ кетеді екем,
Келмей қаппын анада мүшайраға.
Соғыстырып стакан небір дүрмен,
Айға барып қонғандай көңіл бірден.
Баяны жоқ бәйгені неғыламын,
Ағалардың сөзіне семірдім мен.
Сасып жүрмін, себеп көп таңырқауға.
...Мұрша бермей бір сәт те жабырқауға,
Сәл қызғасын шешеңді “түгендейтін”
Бірақ бәрі жетпейді-ау Әмірханға...
Ауызына қаратқан кәрі-жасты,
Кей ағама ұқсап мен жарымаспын.
Аман болсын! Не деуші еді...
...таптым, иә:
“Бақырауық түйенің бары жақсы”.
90
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
ҚЫРТ ӨЛЕҢ
ҚЫРТ ӨЛЕҢ
ҚЫРТ ӨЛЕҢ
ҚЫРТ ӨЛЕҢ
ҚЫРТ ӨЛЕҢ
Ай, шіркін-ай, жасым келсе тоқсанға,
Тоқсан жасқа келген қартта дос бар ма?!
Досым да жоқ, қасым да жоқ отырсам,
Әңгіме айтып кілең... қолы бостарға.
Ту сыртымнан айтса-дағы аз өкпе ел,
«Қарияны сыйлау әркез қажет!» дер.
Теледидар жан-жағымнан қаумалап,
Сұхбат алып жатса келіп газеттер.
Тамағын сәл қырнап қойып, жөткіріп,
Ал сөйлесін тоқсандағы Тектілік:
— «Маралтай тым бұзық еді...
Ал Жарас
ЖенПИ жақта көп жүретін, — деп күліп.
«Жырмен ғана өткен күндер мәнді» деп,
Алматының көшесінде қаңғып ек...
Екеуі де мені тастап жөнелді:
«Хор қыздары бізді күтіп қалды!» — деп.
— Біраз еңбек сіңірдім, — деп, — қоғамға,
Әмірхан да еріп кетті оларға.
Кемпірлері керек қылмай қойғасын
Кетпегенде не қалды енді-ей, соларға...
91
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
Ай, бәрі де еді-ау, шіркін, құдірет,
Міне, мынау — бірге түскен сүгірет...
Қайсысының немересі-ей, ұмыттым,
Кеше, ата, деп құттықтады бірі кеп.
Дауыл соғып өтсе-дағы нешеме,
Жүрмін. Солай жазылған соң пешене...»
...Тоқсанға кеп, осылай деп отырсам,
Ә.Ботпанов атындағы көшеде.
92
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
ҚАЗАҚ АЙТАДЫ
ҚАЗАҚ АЙТАДЫ
ҚАЗАҚ АЙТАДЫ
ҚАЗАҚ АЙТАДЫ
ҚАЗАҚ АЙТАДЫ
Мен, мен едім, мен едім,
Тауға айналдым, төбе едім.
Егеменді ел болдым,
Енді мәңгі жайқалады, желегім,
... деп едім.
Бірақ, бірақ, азат, дархан еліме,
Тілім керек болмады,
Ділім керек болмады,
Дәл осылай кете берсе, түбінде,
Менің-дағы болар ма екен керегім?!
Ел иесі — мен едім,
Жер иесі — мен едім.
Садақ ұстап, тартатын Ер табылса,
Нысанаға дөп қадалар жебе едім.
Ал, әзірге қанағатым — қорегім...
Түбі қайыр болса, әйтеуір, ел үшін,
Неге болсын көнемін.
Босағада отырғанмен дәл бүгін,
Төрге бір күн шығарыма сенемін.
Бірақ, қашан?!
93
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
АЙҚАЙ
АЙҚАЙ
АЙҚАЙ
АЙҚАЙ
АЙҚАЙ
Кімнің даусы қаттырақ шығар екен?
Кел, ағасы, екеуміз айқайлайық,
Кім кінәлар таққанға сайтанға айып.
Ері батқан тұғырдай қайқаңдайық,
Елдің қамы туралы ой толғайық.
Айқайшыға боп еді қақпай қашан
(Қалың дудың буына көп қайнасаң)?
Кейуанадай бұл қоғам ұмытшақтау,
«Мен де бармын!» — деп еске сап қоймасаң.
Демес үшін: «Кімсің сен, кәне, қайқай!»
Көкетай-ау, дұрысы, керек айқай.
Топты жарып серкені ап шығатын
Сіздің айқай порымы бөлек айқай.
Үнсіздіктен пайда жоқ, сірә, тапқан,
Өстіп, өстіп қалармыз құр атақтан.
Біз байғұстың неміз кем, айқайласып,
Бірін-бірі естімес мына топтан?
Анау үйде төгіліп май-қаймақ тұр,
Мынау үйде бұрқырап шай қайнап тұр.
Дастарқаны жұтаңдау кербез көкем,
«Мен елеусіз қалдым!» — деп айқайлап тұр.
94
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
...Әй, дегенмен сізге айқай жарасады, ә,
Біз дегенің бұл істе «бала-шаға».
Жиналғандай бейне бір тамашаға,
Сізге қарай бастады ел, қарашы, аға!
Қандай ән бұл?
Е, бәсе, «Шайтанқара»
Сізбен бірге қосылып айтар дала.
«Тағысын тағы аларсыз... бойға сіңсе»,
Бастысы, тоқтап қалмай, айқайла, аға...
95
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
АҚ ПЕН ҚАРА
АҚ ПЕН ҚАРА
АҚ ПЕН ҚАРА
АҚ ПЕН ҚАРА
АҚ ПЕН ҚАРА
Өмір — қара көрінер,
Бояғасын.
Сізді амалсыз тыңдаймын, аяғасын...
Қара аспанды төбеңнен төндірердей
Не басыңа күн туды әй, ағасы?!
Соқыр байғұс жазбайды көргенінен:
«Қараспайтын халыққа
Сенгенімен.
Үкіметтің оңбаған екендігін»,
Білмейді ғой деймісің,
Мен де білем.
Түбі тесік қалтаңның,
Хош, кедейсің...
(Бетіңе айтсам, ініңді дос дегейсің).
Жалақыңның шай-суға жетпейтінін,
Білем, бірақ, дәл маған не істе дейсің?
Ал, ал мен де заманды жаман дейін,
Заманына лайық адам дейін,
Қатыгез боп барады қоғам дейін, —
... Содан кейін не деймін, содан кейін?!
Өзге жұрттар көп айтар «жақсыны» өте,
Бәрімізге бір аспан асты мекен...
96
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Дүние түгел өртеніп кеткен жоқ қой,
Жан қуантар бірдеңе айтшы, көке!
Өткеніңді ойменен парықтап ал,
Саған берер жауабын халық табар:
«Егер айдың он бесі қап-қараңғы
болса, қалған он бесі жарық болар».
Рас, бүрден айрылды талай табан,
Бірақ қалай өмірді қарайта алам?
Бұрынғылар әлгіндей сөз айтыпты,
Асырып мен олардан не айта алам?
97
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
«ДІНСІЗ» ӨЛЕҢ
«ДІНСІЗ» ӨЛЕҢ
«ДІНСІЗ» ӨЛЕҢ
«ДІНСІЗ» ӨЛЕҢ
«ДІНСІЗ» ӨЛЕҢ
Бір досым «уахаб» болды, сақалы бар,
Бірінің «... жамағатшы» атағы бар.
Інімізді қамады абақтыға,
«Салафи» дегендермен шатағы бар.
Әңгімесін тыңдасам анда-санда,
Кейбіреуі қарамай оңға-солға,
Дінсіздерге аяусыз күрес ашпақ,
— Ай, тапқан «кәпірлерің» мен бе сонда?!
Дін жолына бас тіккен, жан-жағым, ер,
Қайсысына еремін, паруадигер?!
— «Өз жолыңмен жүре бер...» — дейді бір ой, —
Кім дұрыс, кім бұрысын Алла білер.
Бәрі тура жол тапқан... санаменен,
Маған ғана бұйырмай тағалы өлең.
«Тура жолда» жүре алмай, тайғанақтап,
Баяғы «қисығыма» бара берем.
Торсығыңнан су ішкен қаталаған,
Арамды жемек түгіл,
Атамаған.
Біреудің ала жібін аттамай-ақ,
«Қисық» жолмен өтіп пе ең, ата-бабам?!
98
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
— Е, Алла! — деп сиынып торыққанда, —
Аттың белін талдырып жорықтарда, —
Дінсіз бе едің, жалғыздың атын алмай,
— Төбемде Құдай тұр! — деп қорыққанда?
...Онсыз да жетер жандар жиі алдайтын...
Білсең де түлеп ұшқан ұяңды айқын,
Не күн туды, бір шалдан өнген ұрпақ,
Бір дастархан басына сия алмайтын?
Әрқайсымыз «оятып», қауымды анау,
Ал тосалық кеудені жалынға алау.
...Бір күні біз де өтерміз.
ҚАЗАҚ пенен
ҚАЗАҚСТАН не болмақ, бауырлар-ау?!
99
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
БЕЙУАҚ
БЕЙУАҚ
БЕЙУАҚ
БЕЙУАҚ
БЕЙУАҚ
«Ай, заманым, заманым,
Қайда кетіп барасың...».
Таппағасын амалын,
Жұрт... жалайды жарасын.
Тіл байланып, жақ сынды,
Күн байыды, кеш кіріп...
Белең алған ат сынды,
Уақыт тұр тепсініп.
Алуан-алуан қос құрып,
Күнге ашқызып түңлігін.
Шуылдасқан көпшілік
Естімейді бір-бірін.
Сор айналып жан-жағын,
Келмей қойды Бақ қатал...
Дуалы ауыз қалмады,
Мынау жұртты тоқтатар.
Астамсып кіл күшенген...
Кім не десін бұларға?
Көктен Ғайса түсер ме,
Жерден Мәді шығар ма...
Өтірікке ел үйренді...
Қайтпағасын меселі,
100
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
«Бас-басына би болды,
Өңкей қиқым...» кешегі.
«Ақырзаман боларда...»
Мықты екенсің, ай, шалым.
Көл арнасы толар ма,
Күні туып Ғайсаның...
Жүрсе де көп түңіліп,
(Сенген жанға құт ерер).
Жүрегіне үңіліп,
Бір ғажапты күтеді ел.
Астамсып кіл күшенген...
Мен не дейін бұларға?
Көктен Ғайса түсерде,
Жерден Мәді шығарда...
101
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ӘН
ӘН
ӘН
ӘН
ӘН
Күздің бағы жанбаған әу бастан-ақ,
Сонысына қарамай ән бастамақ.
Анау шыңның басынан ән тыңдайды
Жаңа ғана жеткен бұлт жамбастап ап.
Жапырақтан тағдыры айырғасын,
Тал айтады бұл әннің қайырмасын.
Емен аға безеріп қалған тұста
Мұңлы қайың бір әуен дайындасын.
Көзге жас ап, жоғары қараған көл…
Мұңлы сызық — аспаннан тараған жол.
Қайтқан құстар сыңсиды Ай, Таңсық боп:
“Балталы, Бағаналы ел аман бол!..”
Ән салып тұр бақ-тағы біз баратын,
Тәкаппар қыз, таясам сызданатын.
Қош айтысқан күрең сәт есіңде ме,
Қол бұлғаған мен емес… күз болатын.
Ән сап тұрып ақ қайың дір еткенде,
Жұбатамын, (жоқ өзге тілек менде).
Күздің әні тым мұңлы, сол мұңлы әуен
Шым-шым етіп сіңеді жүректерге.
Шырқалады ән әлемге мұң дарытып,
Әлдекімді қалғандай құм да күтіп…
102
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Желдің-дағы жүрегі жылап кетті,
Түсінбейтін кеткенмен түр танытып.
Беу, дүние, күткенің осы ән бе еді? –
Дүрсінгеннің …ішінен осал көбі…
Адамды адам қылатын осы бір сәт,
Егер одан айырсаң, қоса ал мені!..
103
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
КҮЗ. КӨҢІЛ-КҮЙ
КҮЗ. КӨҢІЛ-КҮЙ
КҮЗ. КӨҢІЛ-КҮЙ
КҮЗ. КӨҢІЛ-КҮЙ
КҮЗ. КӨҢІЛ-КҮЙ
Осы күздің аспаны жылауық тым,
Сәл жымиса қайтеді бірауық Күн.
Көз жасыңды қайтсін ел…
Боқтайды кеп,
құлаған мас шетіне бір арықтың.
Ұйқы қашып, мәңгірсе бір
басыңыз,
Ұзақ түнге терезе — сырласыңыз.
Өршелене оны да сабалайды
Әлденеге ызалы ұрғашы-күз.
Неге сонша жылайды, (тұспал ма екен?…)
Бағын әлде байлады, іштар бөтен.
Әлде бәрі бір күнде кетіп қалып
Кеулін әбден босатқан құстар ма екен?
Жаңбыр ғана шаяр деп мына шерді,
Содан ақыл берді ме, мұң әсерлі.
…Мені-дағы көп достар сатып кетті,
Өлгем жоқ қой, (жылағам, рас, енді…).
Мөлдір бұлттан пәренжі жамылды Ай да,
Шаршады ғой… аспан сәл дамылдай ма?
“Жылама енді, сүрткін деп, көз жасыңды”
Ақыл айтар күзге ешкім табылмай ма?
104
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Мен-ақ ақыл айтар ем, түсін, бірақ…
Біреу алып кеткендей күшімді нақ.
Айқайлаймын, дауысым шығар емес,
Тұр, өйткені, менің де ішім жылап.
Көңілдің көп бояуы оңар шерден,
Бізге-дағы көп адам болар сенген.
Сол сенімнен шығайық, жылама, Күз,
…Алдыменен сен тоқта, содан соң мен.
105
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
КҮЗ. АУЫЛ
КҮЗ. АУЫЛ
КҮЗ. АУЫЛ
КҮЗ. АУЫЛ
КҮЗ. АУЫЛ
Өңменіңнен өтердей қара суық
Күшейгенін түс ауа, қарашы, ұлып.
Поштабайы секілді күз-болыстың
Әлденені жел іздер аласұрып.
Қамшы сілтеп, долы жел ысқырады.
Жер-жаһанды қуырып, тықсырады.
(Өмір осы: дәурені жүрген кезде
Әлді біткен әлсізге күш қылады).
Сезінердей өздерін жарты құдай
Әй, мына, қарғалардың қарқылын-ай.
Көмір сатқан көрші шал шіренеді
Көтерілмес жазда оның нарқы бұлай.
Талды шауып бітірген (отын делік)
Аңырды ел «тоғайдың» шетін көріп...
Кедей үйге қи бермес, тағдыр кейде
Ұлы Абайдың жеңгесі секілденіп.
Қараша үйдің мұржасы түтіндейді,
Қара шал осыған бек шүкір дейді.
Келіні нән сандықтың аузын ашып,
Қыс киімін баланың бүтіндейді.
Жолыққандай даланың қасқырына
Жаутаңдайды бір ағам бастығына.
106
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Жаңбыр асты қалдырмай жиып алса,
Биыл бітік шықты елдің астығы да.
Бастамасын, қараша, көп кесірге
Қара бұлт кеп қаһарын төкпесін бек.
Түні бойы төпелеп жаңбыр жауып,
Соңы оның қарға ұласып кетпесін де.
Малға әйтеуір ие бар кетсе де ықтап,
Ит-құс шауып кетпесін, тек сеніп қап.
Мұндай күні тезірек үйге жетіп
Етке тойып, содан соң кетсең ұйықтап...
107
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ҚҰДАҒАЙ
ҚҰДАҒАЙ
ҚҰДАҒАЙ
ҚҰДАҒАЙ
ҚҰДАҒАЙ
Сәлем бердік, төрге шық, Күз-құдағай,
Құрметіміз қалған ба сізге ұнамай.
Қабағыңнан қаймығып кетті шығып,
Қыз мінезді Жаз дейтін біздің ағай.
Даңғырлатып бұлт-нөкер шелектерін,
Желіктірер анау жел желөкпені.
Әжеміздің өрмегін күрт үзіпсіз,
Сәл сабыр ет, құдағай, о неткенің.
Біздің әрбір ісіміз күнә сынды
Өршелене жаясың құлашыңды.
Жекжат жөнін білмейтін ел емеспіз,
Ақылға кеп, бер енді бір ашуды.
Қайың шашын жұлыпсыз обал-дағы-ай,
... Бұрын қалай келгенбіз абайламай.
Біз еңкейген сайын сіз шалқаясыз,
Мінезіңіз, апыр-ай, қалай-қалай?
Ренішім қалайша іркем енді,
«Көп асқанға бір тосқан» бір келер-ді.
Бізді тыңдамасаңыз Қыс сөйлесін,
Сол ақсақал әулеттің үлкені еді.
Ныспысы — Қыс,
заты оның тегін емес,
108
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Әдеп сақтар ол сізге келін емес.
Екпініңіз басылып қалғандай ма
— Жә, деймісіз,
Е, солай жөніңе көш.
Әй, құдағай-ай...
109
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
КҮЗ — ШЫНДЫҚ
КҮЗ — ШЫНДЫҚ
КҮЗ — ШЫНДЫҚ
КҮЗ — ШЫНДЫҚ
КҮЗ — ШЫНДЫҚ
(экспромт)
Көктемнен көңіл жібін үзбесе де
Мен осы кереметтей күзге сенем.
Қаншалықты зер салып қарағанмен
Жалғандықты таппайсыз сіз көшеден.
Есек мінген қараша байпаңдайды,
Жүзінен қуанышы байқалмайды.
Күз дегенің — кәрілік,
Ал кәрілік,
Өтірік айта алмайды.
...Кәрілік өтірік айтпауға тиіс!
110
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
* * *
Күз кірді берекелі бай секілді,
Ол айтпас табиғатқа қайшы өкімді.
Тоңғанын жұқа көйлек жасыра алмай,
Дедектеп бұлттан бұлтқа Ай секірді...
Көзінде әлдеқашан сөнген арай,
Ана ағаш — күз ырқына көнген ағай.
«Әлі де бауыры оның жылы ғой...» — деп,
Алмалар секіреді жерге қарай.
ТВ-дағы диктордай батыл ақ тал,
Күз жайлы күнде беріп жатыр ақпар.
Даланың дастарханын толтырды әбден,
Сап-сары бауырсақтай жапырақтар.
Қоштасарда білмейтін неғыларын,
Көңілі бос құстардың халі мәлім...
Жә, жарайды, босама, ғұмыр болса,
Түбі анық қанаттымен жолығарың.
Олардан сұхбат алған Күз хақында,
Сұлу қыз, жақындаңыз Сіз де ақынға.
Сары бауырсақ-жырымнан ауыз тигін,
Уай, не бар одан басқа біз пақырда...
111
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ТОЛҒАҚ
ТОЛҒАҚ
ТОЛҒАҚ
ТОЛҒАҚ
ТОЛҒАҚ
Үш күн болды аспан тұр қар жауа алмай,
Қайта-қайта толғақ кеп «алдағаны-ай».
Кеше адалбақанға асылған бұлт
Ыңырсиды күнұзақ: «Алла-ай, Алла-ай».
«Көзі тиіп кетті ме қаймананың,
Ақсарыбас, а, Құдай, байлағаным».
Күні-түні Аллаға жалбарынып,
Үйден сыртқа шықпайды кейуана-Күн.
Қосшы қылып жұмсайтын жынын әкеп,
— Кет, пәлекет, жаныма жуыма! — деп.
Жаңа жеткен бақсы-Жел зікір салып,
Қамшысымен шайтанды қуып әлек.
— Бұл жолғысы ұл болар — келіскен ер,
Әлде тағы қызалақ — өріс келер.
Шарананың кіндігін мен кесем! — деп,
Таласуда шуылдап періштелер.
Емен аға, бір қызық, желіккені, ал:
— Аспан-ана жіберер беріп хабар.
Әй, бәйбіше, сыйыңды дайындай бер,
«Сүйіншілеп» бір бала келіп қалар.
112
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Күрсінеді Жер-ана, (дерті көп-ті),
Көптен бір той күтіп ек,
Реті кепті.
Дәргейіңе бар ғалам бас ұрып тұр,
Қасарыспай ей, Алла, бер тілекті!
113
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
АДАСҚАҚ
АДАСҚАҚ
АДАСҚАҚ
АДАСҚАҚ
АДАСҚАҚ
Шешеңнің шайын ішкен –— қандай бақыт!
... Әкеміздің мінезі-ай.
(«Оңбайды», ә, түк?).
— Қызыңа айт.
Теңін тауып кетсін», — деді,
Апамыз жиырмаға толмай жатып.
Апамыз студент-тін.
Үлгілі еді,
Бір ой сәби кеудемді тілгіледі:
«Неге кетсін деді екен?
Апамды әкем
Жек көретін шығар, ә?
Кім біледі...».
Ата-ана жолға түсті – мұсылмандық.
...Ұясынан ұшырды құсын барлық,
Үш үйдің отын жағып үш қыз кетті,
Ошақтың үш бұты боп — үш ұл қалдық.
«Бағың да — мен, — деп келер, —
«күйең» де — мен,
Түйең де — өлең, бұларға, биең де — өлең.
114
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Сұрағанын беріп тек құтыласың,
Назары қатты ел ғой, бұл — жиен деген.
Жаман болса, құлақтан тартасың да,
«Ел болар...» нағашының арқасында!» —
осылай деп мәз болып отыратын,
Қисық шал жиендердің ортасында.
Жүрген жері — аста-төк жиын нөпір,
Көп ортаға болғанмен зиынды өкіл.
Отбасында бір ағам төменшіктер,
Отыздан асқан қызы үйінде отыр.
Қымбат тон...
Модадағы көйлек дейді...
Әйелдің қиялына ой жетпейді.
«Саған не салмағы бар?
Нан тауып жүр!»
Жеңгеміз ағамызды сөйлетпейді.
...Еліктіріп еркін ой, азат әлем,
Андағайлап ұмтылды озат өрен.
Кеңістіктің аузында шырылдайды,
Қазығынан адасқан қазақы әлем.
Шошымаймыз көрсек те шетін кепті,
Оң жақта қыз босанып...
Жетім көп-ті.
Астаң-кестең дүниенің бәрін көрген,
Бабамыз: «Қыз мұраты – кету! – депті.
115
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
*Мақаш Тәтімов
«Қыз өссе — елдің көркі».
Ән саламыз.
Сұлу көрсек, мәз болып, тамсанамыз.
...Мақаңның* тізіміне ілігеді,
Мұратына жете алмай
қаншама қыз...
116
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
ШЫНДЫҚ ТУРАЛЫ БІР ӨЛЕҢ
ШЫНДЫҚ ТУРАЛЫ БІР ӨЛЕҢ
ШЫНДЫҚ ТУРАЛЫ БІР ӨЛЕҢ
ШЫНДЫҚ ТУРАЛЫ БІР ӨЛЕҢ
ШЫНДЫҚ ТУРАЛЫ БІР ӨЛЕҢ
Шындықты әр кез адал адам ғана айтады,
Мұқағали туралы шындық әлі жазылған жоқ.
Оны түбінде жазатын мына мен боламын.
Ақын ағаның әңгімесінен.
Ақын ағаның әңгімесінен.
Ақын ағаның әңгімесінен.
Ақын ағаның әңгімесінен.
Ақын ағаның әңгімесінен.
Жаным ашып, ақынға ауыр ойдан жүдеген,
Шындықты іздеп менің де жазғым келді бір өлең.
Түгел әр кез есебі тәкаппар мен сырбаздың,
Шындықтың да жолында керек шығар бір Мәжнүн —
Деп көз майын тауысып, талай томды ақтарып,
Бағым ба әлде сорым ба шындықты іздеп таппадым.
Бір ұққаным: үмітке иек артса сенім-ер,
Әркімге өз дегені шындық болып көрінер.
Өмір сүрер пенделер бір-бір шындық құшақтап,
Қара шындық бірінде, ал бірінде түсі аппақ.
Кеше сөйлеп бір Бедел, рухы өлген сонша өлік:
— Айтқанының бәрі де шындық! — десті қол соғып.
Езуіміз көпіріп, шаршағанша жақ талып,
Кеше даттап біреуді, ал бүгін кеп мақтадық.
Солай, солай қашаннан, жиіркен, мейлі, жиіркенбе,
Шындығыңыз бүгінгі жарамайды ертеңге.
Айтыңдаршы, ағайын, тірлігіңде мән бар ма,
Бүгін сүйген шындығың айналса ертең жалғанға?
Өмір сүрер пенделер бір-бір шындық құшақтап,
Қара шындық бірінде, ал бірінде түсі аппақ.
117
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
Не көрмеген бұл басым бәріне де төзген-ді.
Айналамның бәрі ұран:
— Шындықты айтар кез келді!
Е, бәрі-бәрі дұрыс қой, бірақ қайда шын шындық?
Жауап таппай бәріміз төмен қарап күрсіндік.
Қайда, қайда, қайда екен Ақиқаттың ауылы,
Ақыры бір табармыз жүр ізделік, бауырым.
Иә, айтпақшы, бір өсек естідім бе кеше осы:
«Әкесі өлген шындықтың, қайтыс бопты шешесі».
Жаратқанға қиын ба жазған құлды мұңлы ету,
Шындығыңыз бүгінде тұлдыры жоқ тұл жетім.
— Жә, жә, жарар, босама, болған іске бекінгін,
Қоғамыңда кімің бар сөзін тыңдар жетімнің? —
Деді маған үмітім, — көңіліңе тоқып ал:
«Жетім қозы тасбауыр, маңырар да отығар».
118
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
* * *
Сазға отырған сананы тіршілікке құл етер,
Жүрекке мұң түнетіп, күн артынан күн өтер.
Қараңғы аспан көгінде Ай туғанда іңгәлап,
Біздің ғұмыр-кітаптан үзіледі бір парақ.
Ескі зират маңынан үні естілер байғыздың,
Жымыңдайды жұлдыздар — нөкерлері Ай-қыздың.
Кеше солай жымиған, жымияды ол ертең де,
Өкінбегін бауырым, арманыңа ерте өлген.
Иек артқын, одан да үмітіңе алды аспан,
Қиялыңда күн сүйіп, құдайменен жалғасқан.
Өз ойынан у жұтып,
Мынау жалған тірлікте қанша дана жаза алды,
Өмір сүру — көп үшін күту ғана ажалды.
Өмір, өлім — қос сезім тірі адамға мәңгі ырзық,
Ойлы адамның қашан да бойын билер жалғыздық.
Жұрттан асқан ақыл-ой байлығы һәм қорғаны
Жалғыздық та бір бақыт, Аллаға ұқсау ол-дағы, —
Деп іңірде тамызық ұрлап тамұқ отынан
Үміт пенен үрейдің шамын жағып отырам.
Дәл осылай сен маған әңгіме айтсаң сенбес ем,
Әлгі айтқанның барлығын бастан кештім мен кеше.
Қолы жетпей бізге де бақыт дейтін байғұстың,
Мыстан-өмір қолынан көземенен қайғы іштім.
Иә, солай жұттым да бір қайғының «шырынын»,
Жалғыз жортып, түндерде көкке қарап «ұлыдым».
Айға ұмтылған арманның отын жаққан бейнеттің,
Тілін тауып бір күні өлеңімде сөйлеттім.
Ел қамын жеп еңірер болсам деп ем ойлы адам,
119
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
Маған тілін шығарып, мырс-мырс күлді айналам.
Сосын әлгі ойымнан әп-сәтте мен «тазардым»,
Біздің ғұмыр — бұл күнде күту ғана ажалды.
Сазға отырған сананы тіршілікке құл етер,
Жүрекке мұң түнетіп, күн артынан күн өтер...
120
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
* * *
Өзегімді от өртеп «елім» деп ем,
Көкірегіме түспеді көңілді өлең.
Күлді тобыр.
Уақыттың дәптеріне
Жазып едім жайыңды шерімменен.
Сезім өлген.
Жыр сұлық.
Құлқын тірі,
Бір ойыңды бір ойың қылғындырып,
Еңіреген елім деп ерлеріңнің
Көкіректе қамалып бұлқынды үні.
Даңғазаның буына маң дала мас,
Жапырақсыз қурады арман-ағаш.
Кірпігіне қан қатып қоғамың тұр,
Үміт күткен ұрпағың ол жалаңаш.
Арманымен қондырған айға өлеңін,
Адалдықтың әр кезде байрағы едің.
Етік сатып ертеңің базарда жүр,
Енді күнің не болар, қайран елім?
1994 жыл.
121
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
АҚЫН МОНОЛОГЫ
АҚЫН МОНОЛОГЫ
АҚЫН МОНОЛОГЫ
АҚЫН МОНОЛОГЫ
АҚЫН МОНОЛОГЫ
Көңлі түссе құдай сүйген пенденің,
Асқақ ойға бере алады ми көрік.
Жаратқаным жалғыз билер жер-көгін,
Маған бір сәт бергендей боп күйге еніп.
Көкжал-ойым көкке қарап ұлыды,
Жанымды өртеп, мың қуаныш, мың қайғы.
— Мың мисыздың мағынасыз ғұмыры
Менің бір жол өлеңіме тұрмайды.
Деп асқақтатып көзім салмай етекке,
Жанарынан жыр іздедім аспанның.
Арманымды Аллам алса жетекке.
Шыңға қонған көңілімді жасқар кім?!
Бәрін қойдым, Хақтың жолын таңдадым,
Ей, пенделер, түйсігінде түн өлген.
Аппақ армен жүзін көрген Алланың,
Өздеріңді желеп-жебеп жүрем мен.
Асқар тауға айналармын өлгенде,
Мен емес ем, болмашыға мастанар.
Менің жырым жүріп өткен жерлерде,
Қара тастың жанарында жас қалар.
Солай, солай бұл сөзіме күлмегін,
Бақытың да мұңымнан көп төменде.
122
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Арманына жетпей өлген пенденің,
Соңғы сөзі қалар мендік өлеңде.
Көңілімнің көгі бұлт қып үйірген,
Төгіп, төгіп жанымның ақ жаңбырын.
Тәннен ұшқан көбелек-жан күйімде,
Тәңіріммен табыстырар тағдырым.
1993 жыл
123
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ЖАНАЙҚАЙ
ЖАНАЙҚАЙ
ЖАНАЙҚАЙ
ЖАНАЙҚАЙ
ЖАНАЙҚАЙ
Заман қиын.
Жұрт жүдеу.
Жоғарыға бір қарап,
Бір жақсылық күтумен күн кешуде ел ілдәлап.
Сол жақсылық әлі де кешігетін сыңайда,
Ашынғасын жұрт байғұс тіл тигізер құдайға.
Көсемсініп, көбейді айтатындар елге ақыл,
Бірақ, бірақ соларды түсінбеймін мен пақыр.
Оған себеп, көмейде сұрағым бар іркілген:
— Түк бітірмей халыққа ақыл айту мүмкін бе?
Қара сөздің қаймағын сүзіп алған ел тегі,
«Қойшысы көп қой-дағы арам өлер», — деуші еді.
Сол секілді (бұл сөзім туғызар ма өте дау):
Данышпаны көп елдің соры қалың екен-ау...
Көп аң-құстан жырақтап, шыңға кеткен барыстай,
Жұрттан алыс күн кешкен көп білгіштен қалыспай,
Мен де бір сөз айтайын (е, қашанғы күтем мен) :
Құрғақ сөз бен уәдеден құлағы әбден бітелген.
Есіңді жи, қазағым, сатылмаған қалды нең?
Сату оңай, «айнаға бір қарап ал, алдымен».
Енді ЖЕРДІ саудалап, үкімді өзің кесесің,
Баладайын базарға алып шыққан ШЕШЕСІН.
Анаңды да сатқасын саған пікір өзгерер,
Жетім елді көзге әсте ілуші ме ед өзгелер,
124
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Осыны өзің ұқпасаң, хақ нұрына жарығыр,
Мансапқұмар анау көп шуылдаққа бәрібір.
Кел, ендеше, кеңесіп, төсеп бірге сорға иық,
Ата-баба қалдырған АМАНАТТЫ қорғайық.
Сөйтер, сірә, білген ел ОБАЛ менен САУАПТЫ,
АНАСЫ үшін әр пенде АЛЛА алдында жауапты.
1999 жыл.
125
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
* * *
Аспанға жазған арманын,
Тәкаппар, текті талғамым.
Тағдырың сенің зарыңа,
Құлағын салар бар ма күн?
Мінәжат етіп Алланың,
Атына талай зарладым.
Үмітімнің ақ жібімен,
Жер менен көкті жалғадым.
Көңілді бұлт-мұң басып,
Алдымнан күн мен түн қашып.
Жете алмай қойдық бақытқа,
Мысалы, Айға Күн ғашық.
Қуаныш сыйлар жартымсыз,
Сүр өмір, сіз, тым салқынсыз.
(Жұмаққа жетер жолдағы
Азапта жүрміз, бәлкім, біз).
Тойлардан қашып бір кештік,
Жылаумен жүріп күн кештік.
Бақытсыздық пен ақында
Бар ма екен әлде үндестік?
126
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
2004 ЖЫЛ.
2004 ЖЫЛ.
2004 ЖЫЛ.
2004 ЖЫЛ.
2004 ЖЫЛ.
ҚЫС. АҚТӨБЕ
ҚЫС. АҚТӨБЕ
ҚЫС. АҚТӨБЕ
ҚЫС. АҚТӨБЕ
ҚЫС. АҚТӨБЕ
Қойдан жуас келеді қонақ деген
Әйтсе де аға лебізін жаратпап ем.
Айта салған мол етті турай беріп:
“Суық қала ғой, сол Ақтөбең...”
Қалай ғана бұл сөзді тыңдайды екем,
Кез келгенге бұйырмас мұндай мекен.
“Қызық кісі... сөз қылып қайдағыны
Берген қонақасысын бұлдай ма екен?”
Іште боран, бұл күнде сыртта боран,
Тоңары хақ, іргесін мықтамаған.
Қалтырайды көңілім жел өтінде
Анау таудың етегін ықтамаған.
Бас білген тай секілді үйретіліп,
Жатағына күн жетер сүйретіліп.
“Суық қала дейді ғой, сол Ақтөбең...”
“Суық, суық...” деймін мен үйде отырып.
127
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ӘУЛЕТ
ӘУЛЕТ
ӘУЛЕТ
ӘУЛЕТ
ӘУЛЕТ
Уай, барлық жаратылыстан зият таң,
Көрген сайын сенің нұрлы жүзіңді,
Өлер болдым ұяттан.
Көп қулықтан хабарсыз,
Сірә, күліп қарайсыз-ау маған, сіз...
Айналайын, арда таң,
Маған тіпті болма таң.
Мен қайтейін затым солай болғасын.
Жұрттың бәрі атқа мініп, «жау түсіріп» жатқанда
Балық аулап нең бар еді сорлы атам?
Ду-ду еткен көшенің,
Ортасында қалың ойды кешемін.
Ақты құртқан хас балшабек,
немесе,
«Халық жауы» болмағаны несі оның?
Домаланған қаңбақтай,
Желге қарап, жан бақпай.
Партияға да өтпей...
Сиез барып, орден тағар уағында,
Тым болмаса қой бақпай,
Менің әкем сорлатты-ай...
128
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Ойға батам оңаша:
Көш соңында ілбіген,
Торы көр де мені көр,
Тартқан дейді-ау тегіне ел.
...Әй, дегенмен бұл да жаман емес, ә?!
129
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ҚЫРЫҚТАҒЫ КҮБІР
ҚЫРЫҚТАҒЫ КҮБІР
ҚЫРЫҚТАҒЫ КҮБІР
ҚЫРЫҚТАҒЫ КҮБІР
ҚЫРЫҚТАҒЫ КҮБІР
Уақыттың тілі, шіркін, жалаңдайды, ә?
Көңілім көп нәрсеге алаңдай ма...
Қырықтың шықтым, міне, қырқасына,
Япыр-ау, мен бұзатын қамал қайда?
Сан арман күткенменен тағы да алдан,
Қарасаң, дүниенің бәрі жалған.
Біз деген — өткендердің көлеңкесі,
Алланың әмірімен сәл ұзарған.
Санамды уласа әбден дөкір молда,
Қарауға Жаратқанға бетім бар ма?!
Сүргенім — бұрынғыдан қалған өмір,
Атамнан қалған шапан секілді ол да...
Топ ұзап, керілдескен әлгінде тым...
Кей-кейде ұлғайтып ап жанның дертін.
Кетер күнді... үйіне шығарып сап,
Келер күнді күту ме — бар міндетің?!
Естірің үш-ақ сұрақ айналадан:
«Кіммін мен?
Қайдан келдім?
Қайда барам?»
...Қалың қорым мүлгиді жол шетінде,
Алланың аманатын айға ораған.
130
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бірін-бірі жеңе алмай Ақ — Қара түк,
Тағы бір күн барады шаққа батып.
...Маған тілін шығарып, күліп кетті,
Тұсымнан өтіп бара жатқан уақыт.
131
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
АЛЬБОМДАҒЫ ӨЛЕҢДЕР
АЛЬБОМДАҒЫ ӨЛЕҢДЕР
АЛЬБОМДАҒЫ ӨЛЕҢДЕР
АЛЬБОМДАҒЫ ӨЛЕҢДЕР
АЛЬБОМДАҒЫ ӨЛЕҢДЕР
Курстас жігіттерге
Курстас жігіттерге
Курстас жігіттерге
Курстас жігіттерге
Курстас жігіттерге
Бір өлең жаздым, атылған оқтай,
Әділжанға ұқсар, мысалы.
Бір өлеңім бар, Батырболаттай,
Тым адал һәм кең құшағы.
Бекжанға ұқсар мына бір өлең,
Көш бастайтұғын көсемдей.
Мына бір жырды Тұрарым дер ем,
Кенеттен құйған нөсердей.
Ана бір өлең ақтарып сырды,
Қыдырбек құсап шарқ ұрар.
Ал мынау ғазал Ботпанов сынды,
Күн батқан шақта жарқырар.
Өлеңім менің, қайран талабым,
Қамаштай жұртқа қадірлі.
Мынандай жырды қайдан табамын,
Тарбаев сынды сабырлы.
Әлжан боп күліп тұрады бір жыр,
Бақыттай қамсыз біреуі.
Ал мынау өлең — Мұраты құрғыр,
132
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Жұрт үшін күйіп жүреді.
Айтуға ұлтың, ғұр(ы)пың жайлы,
Базарбек-өлең дайынсыз.
Ержан боп бір жыр ірі турайды,
Қалдыбай-өлең уайымсыз.
Пысық-ақ, басқа не дейік мұны,
Кенжедей бір жыр тым өткір,
Ал мынау өлең, көбейіп мұңы,
Біржанға ұқсап жүдеп тұр.
Ғылымның жүгін жиысты бір жыр,
Ізетпен Нұрлан - аңғалдай.
Қиыннан қиыстырылды бір жыр,
Әңгіме тапқыш Ерболдай.
...Қамшысын сілтеп күркіреген көк,
Ілестік неше керуенге.
Ай, жігіттер-ай, бір-бір өлең боп,
Жүрсіңдер менің кеудемде.
133
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
* * *
Жастықтың бір есімі — Көктем еді,
Бір дәурен біздің бастан өткен еді.
Кеше ғана айрылмас дос емес пе ек,
Бұл Көктем неге сонша өкпеледі?
Мезгілімен ашылар түңлігіміз,
Бір күнінен аумайды бір күніміз.
Бұл күнде жайбарақат малын баққан,
Жаз дейтін жайлы ауылдың тұрғынымыз.
134
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
* * *
Беу, көңіл, неменеге бұзыласың,
Байланған балақ бауы біз — лашын.
Амалсыздан шұлғисың басыңды енді,
Күндерге көжедейін тұзы басым.
Кеп қалғанын сезсең де жақын күздің,
Елітіп ерке жыры ақын қыздың,
Дариға, еріп кеткің кеп тұрса да,
Басыңды босатпайды ақыл-тізгін.
Жастық-ай, әр күніңді нұрға малған,
Тұнған арман, кей сәтің бұрмаланған...
Қызығудан басқа енді амалың жоқ,
Ұлыңа жастығыңды ұрлап алған.
Бірте-бірте сауықтан жеріндіріп,
Арқаңа алғаннан соң өмір мініп,
Қамшыны көрген сайын тепеңдейсің,
Кеудеңнен қысып кейде өмілдірік.
Сонда да...
Келіп қалған күз ұнамай,
Қу көңіл әлденеге бұзылады-ай.
Сызылмайтын жерлерде сызылады-ай,
Қызықпайтын нәрсеге қызығады-ай...
Беу, дүние...
135
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ҚОЛ БҰЛҒАР
ҚОЛ БҰЛҒАР
ҚОЛ БҰЛҒАР
ҚОЛ БҰЛҒАР
ҚОЛ БҰЛҒАР
Жастық-ай, қол бұлғаған ажарлымсың,
Мәңгі есте сақталатын ғажап жырсың.
Қасыңнан салдыр-күлдір өте шықтым,
Қалған жол құнын Өмір-базар білсін...
Алаулаған аруға жырың да ұнай,
Тәп-тәуір көрінгенмен түрің былай...
Көрінген дуға кіріп кете алмайсың,
Делебең қозғанымен бұрынғыдай.
Биыл әбес көрініп былтырғы арман,
Барымташы жылдар-ай жылқымды алған...
Дәл қазір жетіп барсам, танымайды-ау,
Анау маң, риясыз күлкім қалған.
Шоқ боп жатқан қызық пен шыжықты үрлер,
Сыпырылып саусақтан жүзік-түндер.
Арқандалған тұлпардың бас жібіндей,
Қысқарып бара жатыр қызық күндер.
Тәуіп кеп емдегендей жараны ұзақ,
Не шабытсыз шайырдай қаламы — жат...
Қалқатайдың аулынан шыққан жандай,
Артыма қарай-қарай барам ұзап...
136
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
АҚЫЛ
АҚЫЛ
АҚЫЛ
АҚЫЛ
АҚЫЛ
Інішек, күдер үзген бізден, сірә,
Ақылды үйден сұра, түзден сұра...
Ай, бірақ жүрегіңдей бола алмайды-ау,
Барсаң да жүз көріпкел, жүз балшыға.
Сан тарау жол сілтеген өмір мынау,
Таулар анау сипаған жонын қырау.
...Өзгенің тоны жылы болғанменен,
Өз күртең иығыңа қонымдылау.
Сан аға ініге айтқан сөзді,
менің,
Қайталар келді саған кез,
білемін:
«Өмірде бір мақсатқа жету үшін,
Әр адам тыңдау керек өз жүрегін».
— Айтты, — деме, — жұрт білер
жайды ағайым,
Көрсетер өмір бәрін айнадайын.
Жүрегін тыңдамаған адамдар көп,
Біреуі қасыңда отыр, айналайын...
137
Н
Н
Н
Н
НИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ИЕТҚАБЫЛ
ҒАЗАЛДАР
ҒАЗАЛДАР
ҒАЗАЛДАР
ҒАЗАЛДАР
ҒАЗАЛДАР
Шығыс шайырларының мақамымен
Жолың түсіп тірлікке, жалына оның жармастың,
Бұ дүние өткір-ді жүзіндейін алмастың.
Тура жолға бастайтын қалғып кетсе періштең,
Аяғыңнан шалатын дайын тұрар албастың.
Құран ұстап қолыңа, хақ жолына түсе алмай,
Кіріп алған ішіңе шайтанменен арбастың.
Жеңген шақта ібіліс, шайтан көлге де түстің,
Қызығы көп алдамшы, оған, сірә, қанбассың.
Күнде думан-той қуған жалған ләззат тойдырып,
Мекен болған аз күндік ол ауылдан әм қаштың.
Өз жыртығың жамауға таппай жүріп шүберек,
Қайғы шектің, қамсыздау қамын ойлап қандастың.
— Ажал ғана айырар екеумізді, — деп жүрген,
Пенде екенін де көрдің, қасыңдағы жолдастың.
— Мүшкіл халін мүміннің көрмейді ол неге? — деп
Аллаға тіл тигізіп, ақылыңнан алжастың.
138
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Бауыржан БАБАЖАНҰЛЫ
Әй, ақыным, есің жи, қисық шеге-дүниені
Ешкім түзей алмаған, сен де түзей алмассың...
Достарыңызбен бөлісу: |