б) Жұмыс дәптеріне жазамыз.
«Өмірдегі ең үлкен құндылықтардың бірі – өз елің мен басқа елдерді көру, аралау. Жер бетінде
қызық емес мекендер болмайды, Сапарлар Отанға деген сүйіспеншілікті тәрбиелейді». Академик
Д.С. Лихачев.
Сіз осы пікіріме келісесіз бе? Неге? Сіздің былай бастауыңызға болады, мысалы:
– Иә, (Еуропаны, Азияны саяхаттағанда,
____________________________________
өзен, көл, теңіз арқылы
саяхаттағанда
____________________________________
)
– Мен бұл сөздермен толықтай келісе алмаймын, себебі (теңіз, көл, мұхит арқылы жүргенде,
_____
_______________________________
себебі Еуропа, Азия арқылы саяхаттағанда
____________________________________
.)
3. Егер әлем картасын қарайтын болсақ, сіздер мынадай географиялық атауларды
көресіздер: Пржевальск қаласы, Челюскин мүйісі, Дежнев бұғазы т.б.
Олар неге олай аталады, білесіздер ме? Кімдердің атында?
а) Энциклопедиялық сөздіктен фрагменттер оқимыз.
Бұрын нені білетін едіңіз, сіз үшін не жаңалық болды?
Өзен көлге, мұхитқа құяды
Экспедицияны, зерттеулерді, жұмысты басқару
Экспедицияға, зерттеулерге жетекшілік ету
Солтүстік полюске сапар шегу
197
Сөздерді аударыңыз:
арал –
____________________________________________
жарты арал –
____________________________________________
экспедиция –
____________________________________________
материк –
____________________________________________
бұғаз, түбек –
____________________________________________
мүйіс –
____________________________________________
б) Бір - бірімізбен әңгімелесеміз. Екеуара жұмыс.
– Шоқан қайда барды?
–
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
.
– Сіз мүмкіндік болса, Қашғарияға барасыз ба?
–
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
.
– Бүгіндері барсаңыз, Қашғария сапары қызық болар ма еді? Қалай ойлайсыз? (Өз ойыңызды
түсіндіріңіз).
–
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
.
– Жақын арада қайда бардыңыз?
–
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
.
– Бірінші рет (шет елге) қай елге бардыңыз?
–
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
.
– Шетелге барған бірінші сапарыңыз ұнады ма?
–
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
.
– Келесі жазда қайда барғыңыз келеді?
–
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
.
– Осы сапарыңыз қызық болады деп ойлайсыз ба?
–
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
.
Шоқан Шыңғысұлы Уәлиханов (шын есімі – Мұхаммед Қанафия; 1835-1865) – қазақтың ұлы
ғалымы, XIX ғасырдың екінші жартысында Қазақстанда туған демократтық, ағартушылық
мәдениеттің тұңғыш өкілдерінің бірі, шығыстанушы, тарихшы, фольклоршы, этнограф, географ,
ағартушы. Әжесі бала күнінде «Шоқаным» деп еркелетіп айтуымен, «Шоқан» аталып кеткен.
1858-1859 жылдардағы Шоқанның Қашғария сапары.
Қашғария ол кезде зерттелмеген өлке болатын. Саудагер ретінде Қашғарияға құпия барған
Шоқан өлкенің экономикалық саяси құрылымын зерттеп, оның тарихы мен этнографиясынан
көптеген материалдар жинайды. Бұл Шығыс Түркістан халықтарының тарихына, әлеуметтік
құрылысына арналып, сол заман ғылымының биік деңгейінде жазылған әлемдегі тұңғыш
зерттеу жұмысы еді.
198
Достарыңызбен бөлісу: |