343
94-сурет. Бидай ұнының сорбция (1)
мен десорбция (2) изотермалары
Г.Б.Пузырин жəне А.Я.Венгеровтардың мəліметтері бойынша
бидай дəндері мен бидай ұнының сорбция жəне десорбция
изотермалары бойынша тепе-теңдік ылғалдылықтарындағы
айырмашылық 1,2-1,3%-ға жетеді.
Ұн жəне жарманың сорбциялық қабілеті жоғары, өйткені
ондағы ақуыз бен крахмал (гидрофилді заттар) қабықпен
қоршалмаған жəне бу мен газды тез сіңіреді. Бірақ бірдей сақталу
жағдайында олардың тепе-теңдік ылғалдылықтары дəндермен
салыстырғанда əрқашан төмен, ол түтікшелік ылғалдың
болмауынан.
Ұн мен майдаланған жарманың газ өткізушілігінің төмен
болуынан олардың ылғалдылығы қапта, силоста сақтау кезінде
еш өзгермейді.
Шашыранды құрама жемнің ылғал сіңіргіштігі жоғары,
өйткені оның құрауыштарының көбінің (тұз, бор, қызылша
сығындысы жəне т.б.) ылғал сіңіргіштігі жоғары. Түйіршіктелген
құрама жемнің ылғал сіңіргіштігі төмен, сондықтан ұзақ уақыт
жоғары сапасын сақтайды.
Сорбциялық гистерезис құбылысына байланысты астық
массасында дəндердің ылғалдылығы ешуақытта біркелкі
болмайтындығын астықты сақтау жəне өңдеуді ұйымдастыру
барысында ескеру қажет.
