ПРОБЛЕМЫ И ПЕРСПЕКТИВЫ РАЗВИТИЯ

79 
 
числе  автомобилей,  самолётов,  поездов),  разнообразного  инвентаря.  Особое 
место  занимает  дизайн  мебели  и  элементов  интерьера,  посуды  и  столовых 
приборов,  разработка  форм  и  концептов  которых  имеет  глубокие 
исторические предпосылки. 
Английское  слово  design  первоначально  означало  замысел,  проект, 
расчет,  чертеж,  узор.  Основная  идея  дизайна  -  создавать  эстетичные 
продукты  с  высокими  качественными  характеристиками,  генерация  и 
использование  новых  технологий.  Технология  в  свою  очередь,  формирует 
облик продукта [2]. 
Поскольку  названия  промышленное  искусство,  дизайн,  техническая 
эстетика  и  художественное  конструирование  появились  сравнительно 
недавно,  среди  ученых,  архитекторов,  художников,  инженеров  и  других 
специалистов, работавших в области художественного конструирования, ещё 
уют  противоречивые  точки  зрения  в  определении  этих  названий  и  их 
сущности [3]. 
Несмотря  на  некоторые  принципиальные  различия  названных  сфер 
деятельности,  конечная  цель  у  них  одна  -  поднять  культуру  материально-
предметной  среды,  окружающей  человека,  на  самый  высокий  научно-
технический  и  художественно-эстетический  уровень  путем  синтеза  науки, 
техники  и  искусства.  В  этом  созидательном  творчестве  необходимо 
максимально  использовать  технический  прогресс,  закономерности  развития 
природы и композиционные основы, созданные на протяжении тысячелетий 
в области архитектуры и техники.  
Часто  в  понятие  «промышленный  дизайн»  вкладывают  весьма 
упрощенный  смысл,  сводя  все  к одной  из  его характеристик  -  эстетических 
качествах  изделия.  Промышленный  дизайн  -  проектная  по  своей  сути 
деятельность, это творческий образ и оружие конкуренции, способ сократить 
издержки  и  расширить  ассортимент.  Интеллектуальная  собственность  на 
объекты, разработанные в рамках промышленного дизайна, может и должна 
быть  защищена  патентами.  Так  же  надо  понимать,  что  промышленный 
дизайн это не краткосрочное вложение средств, а долгосрочные инвестиции в 
будущее предприятия. 
Среди  факторов,  обеспечивающих  конкурентные  преимущества 
национальной  экономики  развитых  стран,  промышленный  дизайн  играет 
одну  из  ведущих  ролей  и  является  неотъемлемой  частью  производства  и 
продвижения продукции. 
До  последнего  времени  в  Казахстане  дизайну  уделялось  недостаточно 
внимания.  Классификатор  специальностей  высшего  профобразования 
относит промышленный дизайн внутри кода специальности 042100 «Дизайн» 

80 
 
к группе «Искусство». С точки зрения реальной проектной практики уровень 
подготовки  соответсвующими  кафедрами  ВУЗов  не  соответствует 
современным  требованиям  по  причине  полной  оторванности  этих  учебных 
заведений  от  инженерной  сферы  и  реального  производства.  Превратить 
рисунок в готовый продукт - главная проблема для выпускников ВУЗов. 
Основные проблемы промышленного дизайна в Казахстане сегодня: 

 
начальный  этап  развития  рыночных  отношений,  низкий  уровень 
промышленности и международный экономический кризис; 

 
оторванность системы высшего образования от производства; 

 
отсутствие высококвалифицированых специалистов; 

 
неверная  оценка  роли  промышленного  дизайна  в  производстве,  у 
руководства предприятий; 

 
малая  заинтересованность  предприятий  в  развитии  промдизайна  на 
своем производстве. 
В  сложившейся  ситуации  подготовка  специалистов  в  области 
промышленного  дизайна  на  базе  технического  университета  способна  дать 
наиболее  быстрые  и  эффективные  результаты.  Может  быть  использована 
уникальная  возможность  сочетания  дизайнерской  подготовки  с  отраслевой 
ориентацией.  По  этому  пути  развивает  направление  «дизайн»  ведущие 
российские  ВУЗы  технического  профиля  МГТУ  им.  Н.Э.  Баумана  и  БГТУ 
им. В.Г. Шухова. 
Например,  на  базе  БГТУ  им.  В.Г.  Шухова  в  2001  году  открыта 
специальность  «Проектирование  и  дизайн  изделий  из  тугоплавких  и 
неметаллических  и  силикатных  материалов»[2].  Выпускающая  кафедра 
«Технологии  и  дизайна  керамики  и  огнеупоров»  готовит  специалистов  в 
области  промышленного  дизайна,  в  основном,  керамических  изделий. 
Студенты  в  процессе  обучения  выполняют  разработку  дизайн  проектов,  с 
учетом  возможности  их  внедрения  в  серийное  производство,  таких  как, 
коллекции  керамических  плиток  для  пола  и  стен,  садово-парковая 
скульптура, малая пластика, санитарно технические изделия и керамическая 
посуда. 
При  разработке  проекта  нового  стандарта  в  работе  [4]  придерживались 
соответствия  качества  содержания  проектируемого  стандарта  требованиям 
основных  положений  ГОСО РК 5.03.001-2004,  разработанных  и  внесенных 
Департаментом  высшего  и  послевузовского  образования  и  Национальным 
центром  государственных  стандартов  образования  и  тестирования 
Министерства образования и науки Республики Казахстан. На завершающем 

81 
 
этапе  подготовка  проекта  стандарта  осуществлялось  по  предложенному 
макету ГОСО по специальности [5]. 
При  отборе  и  конструировании  содержания  стандарта  по  специальности 
050421 «Дизайн»  разработчиками проекта был использован  концептуальный 
подход  построения  стандарта  на  основе  модулей.  При  модульном  подходе 
ведущей  становиться  идея  разделения  общеобязательного  компонента 
содержания образования на неизменяемые части-модули. Модульный подход 
при  формировании  программ  и  стандартов  создает  предпосылки  для 
реализации  на  практике  функций  объективного  контроля.  Модульность 
придает образованию новые черты: комбинаторность, структурированность и 
технологичность [6]. 
В новом стандарте специальности 050421 «Дизайн» [7,8] важное значение 
придается  широкой  профессиональной  базовой  подготовке.  В  стандарте 
осуществлен  отбор  необходимых  и  обязательных  учебных  дисциплин, 
представляющих  содержание  и  структуру  единой  образовательной 
программы. 
В рамках специальности скорректирован и унифицирован перечень трех 
образовательных  программ  по  профилям  подготовки  дизайнеров:  дизайн 
графический,  дизайн  архитектурный  и  дизайн  промышленный.  Определено 
оптимальное  соотношение  обязательных  компонентов  образовательных 
программ  и  компонентов  по  выбору  для  представления  самостоятельности 
вузу  в  вопросах  выбора  содержания  обучения  и  создания  возможности 
организации учебного процесса по нелинейной схеме.  
В  цикл  профилирующих  дисциплин  по  специализации  «Промышленный 
дизайн»  включены  типология  промышленного  дизайна,  комплектное 
проектирование изделий, проектирование коллекционных изделий, графика и 
моделирование - I, II (2 + 3), элементы и процессы промышленного дизайна - 
I, II, III, IV, проектирование объектов промышленного дизайна - I, II, III. 
Пока  ведущим  направлением  дизайна  в  Казахстане,  приближенным  к 
мировому  уровню,  является  архитектурный  дизайн,  с  привлечением 
зарубежных  компании.  Один  из  примеров  -  проектирование  Национальной 
Библиотеки в Астане (Казахстан) (победитель - датская группа архитекторов 
BIG architects) Названная в честь первого президента Республики Казахстана 
Нурсултана  Назарбаева,  новая  Национальная  библиотека  будет  служить 
интеллектуальным,  многофункциональным  и  культурным  центром,  где 
посетители смогут получить информацию о национальной истории [9]. 
Университетский  городок  при  библиотеке  включит  парк,  который  будет 
работать как живая библиотека деревьев, растений, минералов, горных пород 

82 
 
и  позволит  посетителям  испытать  сечение  природных  ландшафтов 
Казахстана. 
Но  почему  ведущие  проекты  в  Казахстане  выполняют  зарубежные 
специалисты?  Необходимо  от  разговоров  о  необходимости  массового 
внедрения промышленного дизайна переходить к делу.  
Следует  по  примеру  России  разработать  концепцию  развития  отрасли. 
Необходимо  изменить  представление  промышленности  о  промдизайне.  В 
концепции 
развития 
следует 
предусматреть 
государственное 
софинансирование  требующих  дизайнерского  оформления  инновационных 
разработок промышленных предприятий, а также частичное субсидирование 
самих дизайнерских компаний и образования в этой отрасли. 
Необходимо  создать  Центры  развития  дизайна,  основной  задачей 
которых  будет  налаживание  контактов  и  развитие  отношений  между 
дизайнерами  и  промышленностью,  а  также  обеспечить  страну  молодыми 
специалистами в сфере промышленного дизайна. 
Необходимо  также  включить  дизайн  в  перечень  видов  деятельности, 
позволяющих  претендовать  на  статус  резидентов  финансируемых 
государством  технопарков,  в  том  числе  технопарков  в  сфере  высоких 
технологий. 
Промышленный  дизайн  сможет  стать  серьезной  индустрией,  если 
предприятия  поверят  в  возможности  дизайна,  а  для  потребителей он  станет 
неотъемлемой частью жизни. 
СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ 
1. Википедия. Промышленный дизайн. 
http://ru.wikipedia.org
 
2. 
Е.Трунов. 
Проблемы 
развития 
промышленного 
дизайна. 
http://www.nakedart.ru/about-studio/articles/prom-design.html 
3.  О  промышленном  искусстве,  дизайне  и  технической  эстетике. 
http://www.nakedart.ru/about-studio/articles/tech-aesthetics.html 
4.  М.М.Хасенов.  Из  опыта  разработки  образовательного  стандарта  для 
подготовки дизайнеров в Республике Казахстан. Материалы международной 
научно-практической  конференции  «Инновации  и  подготовка  научных 
кадров  высшей  квалификации  в  Республике  Беларусь  и  за  рубежом»  /  Под 
ред. И.В. Войтова. - Минск: ГУ «БелИСА», 2008. - 316 с. 
5.  Образование  высшее  профессиональное.  Бакалавриат.  Основные 
положения. ГОСО РК 5.03.001-2004. 
6.  Смирнов С.,  Шелихова Н.  Преемственность  стандартов // Высшее 
образование в России. - № 4. - 2000. - С. 44-47. 
7. Симухин Г. Стандартизация профессионального образования: история, 
опыт, проблемы // Высшее образование в России. - № 4. - 2001. - С. 18-27. 

83 
 
  
  
  
 
 
Сурет 1. 
Трассировка  растрового  изображения  и  корректировка  цветовой  гаммы. 
Автор К.М.Бегимбай. 
 
 
 
   
 Сурет 2. 
Терезе алдындағы натюрморт. Орындаған Каранагаева Алия. Диз-42 тобы. 

84 
 
 
  
Сурет 3.   
Натюрморт. Орындаған Оразия Даниса. Диз-43 тобы.  
 
 
        
 
             
Сурет 4.  
Натюрморт. Орындаған Айтжанова Айгерім. Диз-42 тобы. 

85 
 
          
 
 
        Сурет 5. Дауылды күн. Орындаған Ашимова Азел. Диз-42 тобы. 
 
 
          
 
          
         Сурет 6. Пейзаж. Орындаған Стаканова Меруерт. Диз-42 тобы. 
 

86 
 
 
 
 
 
Сурет 7.  
күнде кең қолданысқа ие.  

87 
 
 
Сурет 8. 
Қонақ бөлменің дизайжобасы. 3D Max бағдарламасында орындалған. 
 
 
Сурет 9.  
Жарнамалық билборд. Авторы Диз-43тобының студенті Искакова Дана. 

88 
 
 
 
 
 
 
Фирменный комплект. Автор студент группы Диз-43 Искакова Дана. 

89 
 
 
 
 
 
Сурет 11.Жарнамалық билборд нұсқасы. Авторы Искакова Дана.  
Диз-43 оқу тобы. 
 
 
 
 
 Сурет  12.  «Серуен»  сауда  орталығының  экстерьерінің  дизайн-жобасы. 
Авторы Искакова Дана. Диз-43 оқу тобы. 

90 
 

91 
 

92 
 

93 
 
8. Токтаганов Т. Стандарт специальности: форма и содержание // Высшая 
школа Казахстана. - № 4. - 2002. - С. 5. 
9. http://prolite.ru/2009/08/27/nacionalnaya-biblioteka-kazaxstana/#more-8612 
 
Халықаралық ғылыми-практикалық конференцияның материалдары.  
Л.Н.Гумилев атындағы ЕҰУ. –Астана, 2010ж. 
«ДИЗАЙН» МАМАНДЫҒЫНА АРНАЛҒАН «АКАДЕМИЯЛЫҚ 
КЕСКІНДЕМЕ» ОҚУЛЫҒЫНЫҢ МАЗМҰНЫ 
 Дизайн  саласындағы    жобалық    жұмыстарды  жасау  үрдісінде  қазiргi 
заманғы  компьютерлік    технологияларды  қолдану  кеңінен  өріс  алған.  
Дегенмен, кәсіби деңгейде шығармашылық жобалар жасау үшін дизайнердің 
көркем өнер  заңдылықтарын  қажетті  деңгейде  білуі  және көлемді-кеңістікті 
көркем бейнелей алуы шарт.  Оған негіз болатын бейнелеу өнері түрлерінен 
қажетті кәсіби дағдыларды мамандыққа даярлау  барысында  қалыптастыру 
болып табылады. Болашақ дизайнерлердің бейнелеу өнерінің түрлерін жетік 
меңгеру  келешектегі  шығармашылық  қызметінде  қажетті  кәсіби  деңгейде 
жобалар орындауының кепілі болатыны сөзсіз.  
Нысана  мен  форманы  кеңістікті-көлемді  көрсету  әдістерін  қолдану 
арқылы жобалау дағдысынсыз кәсіби деңгейде орындау мүмкін емес. 
Сондықтан академиялық бейнелеу жүйесінің бір бөлігі болып саналатын 
кескіндеме пәнінен қажетті деңгейде тәжірибелік дағдыларды міндетті түрде 
қалыптастыру шарт.  
 «Академиялық  кескіндеме»  оқулығы  ҚР  ЖМБС-ндағы  «Дизайн» 
мамандығының мінездемесіне, типтік және оқу жұмыс жоспарына сай және 
университет тапсырысы негізінде құрастырылған. Кескіндеме пәнінің басты 
мазмұны  ашып  көрсетілген.  Пәнді  оқытудың  әдістері  мен  тәсілдері 
анықталып,  оқыту  үрдісінің  мақсаты  мен  міндеттері  айқындалған.  Болашақ 
дизайнерлердің қажетті базалық білімдері мен дағдыларын қалыптастыруды 
қамтамасыз етеуге негізделген.   
«Кескіндеме I, II, III» пәні дизайнерлерді даярлау бағдарламасына басты 
көркем  кәсіби  базалық  пән  ретінде  енгізілген.  Аталмыш  пәнді  оқыту  үрдісі 
үш семестр ағымын қамтиды. Сондықтан оны арнайы курстарға бөліп оқыту 
ұсынылады.  
Кескіндеме  мың  жылдық  даму  тарихы  бар  бейнелеу  өнерінің  бір  түрі 
ретінде  қалыптасқан.  Көркем  өнерден  білім  беретін  жоғары  оқу 
орындарындағы  сәулет  және  дизайн  мамандықтарын  даярлау  үрдісіндегі 
міндетті түрде оқытылатын пән болып табылады.  
Бірінші  курста  берілетін  «Кескіндеме  I»  пәні  бейнелеу  сауаттылығын 
негізін  игеруге  бағытталған.  Бағдарлама  бөлінген  сағат  ауқымында 

94 
 
кескіндеменің  көркем  әдістерімен  таныстыру  мен  түстік  палитра  негіздерін 
игеруге  және  заттың  көлемін  түс  арқылы  бере  білудің  академиялық 
тәсілдерін  меңгеруге  бағытталған.  Сонымен  қатар  сәндік  кескіндеме 
негіздерімен таныстыруды қарастырған. 
Курстың  мақсаты  мен  міндеті  анықталған:  түстік  палитрамен  танысу; 
кескіндеменің  басты  көркем  әдістерінің  негіздерін  игеру;  заттардың  көлемі 
мен  формасын  түс  арқылы  көрсете  білу;  көркем  түйсінуді  дамыту;  сәндік 
кескіндеме тәсілдерін меңгеру. 
Оқу  бағдарламасында  аудиторияда  өтетін  сабақтардан  тыс  өткен 
материалдарды  пысықтауға  бағытталған  студенттердің  өзіндік  жұмыс 
жасаулары (СӨЖ) қарастырылған. 
Пән  бойынша  орындалған  жұмыстар  оқытушы  тарапынан  сараланып, 
бақыланады.  Оқу  жұмыстарын  аудиторияда,  көркем  шеберханаларда, 
ғимарат интерьерлерінде және пленэрде орындауға болады.   
Оқулықта  пән  мазмұны  айқындалған.    «Кескіндеме»  пәні  оқу  курсы 
ретінде адамзат мәдениетінің дамуы барысында қатар дами отыра, өзіне тән 
көпғасырлық тарихын қалыптастырды. 
Біздің  республикамызда  берілетін  «Кескіндеме»  пәні  бейнелеу  өнерінің 
батыс еуропалық академиялық мектебі негізінде қалыптасқан.  
Типтік  оқу  бағдарламасы  мамандыққа  қабылданған  студенттердің 
бастапқы  көркем  дайындықтарының  төменгі  деңгейіне  негізделіп 
құрастырылған.  Сондықтан  пән  бойынша  оқытудың  алғашқы  кезеңінде 
оларды  кескіндеменің  негіздерінен  теориялық  білім  беру  мен  тәжірибелік 
дағдыларын  қалыптастыруды  көздей  отырып,  кескіндеменің  көркем 
материалдарымен және су бояуларымен жұмыс істеу тәсілдерімен таныстыру 
керек.  Оқу үрдісінің бірінші сатысында академиялық кескіндеме негіздерін 
меңгеруді натюрмортпен жұмыс істеуден бастау ұсынылады. Студент әуелде 
қарапайым  заттардың  көлемін  жарықтық-көлеңкелік  және  түстік  сомдау 
арқылы  көрсете  білу  әдісін  жете  меңгермесе,  кейінде  одан  күрделі 
шешімдерді  талап  ететін  көркем  тәсілдерді  ойдағыдай  орындай  алмайды. 
Оқулықта  академиялық  кескіндемеге  оқытудың  мақсаттары  анықталған. 
Академиялық кескіндеме оқу пәні ретінде көркем мамандықтар үшін кәсіби 
суретшілермен  қатар  болашақ  сәулетшілер  мен  дизайнерлерді  даярлау 
үрдісінде  маңызы  зор  басты  орындарға  ие.  Студенттер  кескіндеме 
туындыларын  орындау  жұмыстарының  әдістері  мен  теориялық  негіздерін 
жетік  меңгерулері  керек.    Басқа  да  көркем  мамандықтар  сияқты  «Дизайн» 
мамандығы  студенттері  кескіндеме  негізінің  сауатын,  академиялық  реализм 
әдістемелерін  толық  мәнінде  меңгеруге  ынталы  болуы  шарт.  Өйткені  осы 
шынайы әдіспен жасалған көркем туындылар адам санасы мен көңіл-күйіне 

95 
 
қатты  әсер  ететін  қасиетке  ие  көркем  образдар  жасау  мүмкіншіліктерін 
беретін бірде-бір ерекше әдіс болып табылады.   
Реалистистік  көркем  өнер  суретшіден  қоршаған  ортаны  бейнелеуде 
шынайылық  таныту  үшін  өзін  қоршаған  кеңістіктегі  зат  әлемін  неғұрлым 
терең  бақылауды  және  зерделеуді  талап  етеді.  Академиялық  кескіндеме 
пәнінің  оқу  бағдарламасы  реалистік  өнер  қағидаларына  негізделіп 
құрастырылған.  Студенттер  бейнелеу  өнерінің  ролін,  классикалық  мұраны 
оқып-үйренудің  маңызын,  атап  айтқанда  реалистік  мектептің,  кәсіби 
шеберлікке қол жеткізудің қажеттілігін толық мәнінде түсінулері керек.   
Келешек дизайнер көркем білім беру саласында терең білім алып, мықты 
тәжірибелік дағдыларын қалыптастыруға міндетті.  
Оқулықтың  теориялық бөлімі студенттердің түстану саласынан ғылыми 
білім  негіздерін,  кескіндеме  көркем  материалдарының  техникалары  мен 
технологиясы меңгеруді қамтиды.  
Кескіндеме  пәнінің  тәжірибелік  сабақтарында  студенттер  қоршаған 
әлемнің түс байлығын көрсете білуге үйренеді. 
Алған  білімдері  мен  дағдылары  студенттерге  кәсіби  сауаттылықтарын 
арттырады,  сонымен  қатар  өз  бетінше  шығармашылық  жұмыспен 
айналысуына мүмкіндік береді. 
Оқу  тапсырмаларын  ойдағыдай  орындау  үшін  олардың  мақсаттары  мен 
талаптарын  жете  түсіну,  кескіндеменің  ерекшеліктерін  ажырата  білу  және 
олрады орынды қолдана білу керек. 
Аталмыш оқулықта теориялық бөлімдер, семестр тақырыптары бойынша 
кіріспе  дәрістер,  оқу  жұмыс  жоспары,  аудиториялық  жіне  өзіндік 
жұмыстарды  орындауға  әдістемелік  нұсқаулар,  орындалған  жұмыстардың 
иллюстрациялары,  ұзақ  және  қысқа  мерзімді  этюдтардың  үлгілері, 
аудиториялық  және  өзіндік  жұмыстардың  болжамды  үлгілері,  бақылау 
сұрақтары  және  тапсырмалары,  ұсынылған  әдебиеттер  тізімі,  басты 
түсініктер мен терминдердің глоссарийі берілген. 
Ұсынылған  оқулықтың  теориялық  бөлімі  төмендегі  бөлімдерді  қамтиды. 
Бірінші  бөлім  реалистік  кескіндеменің  мақсаттары  және  эстетикалық 
қағидаларын қамтиды. 
Көркем  өнер  мәдениеттің  бір  бөлігі  ретінде  адамзат  қоғамының 
санасының ерекше формасы болып табылады. Көркем өнердің негізіне үңіле 
келе, біздің түсінгеніміз - қоршаған әлемді бейнелер арқылы көрсете отырып, 
ол өмірдегі болатын құбылыстарға өзіне тән тілмен баға береді.   
Реалистистік  көркем  өнер  қоршаған  әлемді  түйсіну  мен  ой  елегінен 
өткізудің  белгілі  бір  формасының  бірі  ретінде  сол  ортадағы  құбылыстарды 
шынайы түрде бейнелеуге тырысатыны бізге белгілі.  

96 
 
Өнер  мәдениеттің  бір  бөлігі  ретінде  қоғамға  әсер  етеді,  сондықтан  оның 
қызметі  көпқырлы  болуы  шарт.  Бейнелеу  өнері  қоршаған  шынайы  ортадағы 
құбылыстарды  түйсінудің  ерекше  формасы  ретінде  эстетикалық  лаззат  алу 
көзі әрі тәрбие берудің белсенді құралы болып табылады.  
Мұндағы кескіндеменің алатын орыны ерекше.  Ол адамға эмоциональды 
тұрғыдан  әсер  ете  отырып;  оны  дамытады,  ойлау  қаблеті  мен  түйсінуін 
қалыптастырады, әлемді көркем қабылдау өнеріне үйретеді. 
Кескіндемемен  айналысу  барысында  алған  білімдері  мен  дағдыларын 
болашақ дизайнер өзінің болашақ қызметі  –дизайнның әртүрлі  салаларында 
тиімді пайдалануына септігін тигізеді.  
Болашақ  дизайнер  түстану  теориясының  негізгі  заңдылықтарын, 
бояулардың  қасиеттерін,  акварель,  гуашь,  темпера  және  майлы  бояумен 
жұмыс істеу тәсілдерін жақсы білуі керек.  
Екінші  бөлім:  Түс  туралы  түсінік.  Негізгі  және  қосымша  түстер.  Түстік 
спектр. Түстік гамма сипаты – суық және жылы. Реңдік және түстік қарым-
қатынастар.  
Табиғаттағы  заттарды  адамның  көріп,  оның  түсі  мен  көлемін  ажырату 
ерекше  физиологиялық  құбылыс  болып  табылады.  Түс  қасиеттерін  жан-
жақты  зерттеп,  түстану  ғылымының  дамуына  үлес  қосқан  белгілі  ғалымдар 
мен  мәдениет  пен  әдебиет  қайраткерлерінің  еңбектерінің  нәтижелері  осы 
күнде де өздерінің көкейкестілігін жоғалтқан жоқ.  
Бейнелеу  өнері  мен  дизайн  саласында  түстерді  ұтымды  пайдалана  білу 
үшін  олардың  табиғи  қасиеттерін  жетік  меңгеру  кескіндеме  пәнінің  басты 
мақсаты болып табылады.   
Түстің адам физиологиясына және психологиясына әсері зор. Сондықтан 
дизайнде  түстерді  осы  қасиеттері  мен  сипаттамаларын  орынды  қолданған 
жөн. Өйткені бүгінгі күнде дизайнның адам тіршілігінің барлық орталарында 
алатын орны шексіз. 
Үшінші  бөлім  болашақ  дизайнерлердің  кескіндеме  пәнінен  көркем 
түйсінуін қалыптастыру мәселелерін қарастырады. 
Қазіргі  кезеңдегі  қоғамның  дамуы  экономикадағы,  саясаттағы,  рухани 
және мәдени өмірдегі елеулі өзгерістерге тікелей байланысты.  Жаңа кезеңде 
білім  берудің  әлеуметтік  маңызы  өсіп  отыр.  Шығармашыл  тұлғаның 
қалыптасуына  білім  беру  жүйесінің  ұстанатын  басты  бағыты  елеулі  ықпал 
етеді.    Сондықтан  жоғары  оқу  орындарында  мамандар  даярлау  үрдісінде 
жаңаша әдістерді қолдану қажеттілігі туындайды.  
Замани  талаптарға  сай  мамандарды  даярлаудың  мақсаттарының  бірі 
ретінде  көркем  өнер  заңдылықтарын  және  оларды  кәсіби  қызметінде 

97 
 
қажетті  деңгейде  қолдана  алатын  болашақ  дизайнерлерді  дайындау  ісін 
қарастырамыз.   
Осы  мақсатты  жүзеге  асыру  жолындағы  көркем  өнер  пәндерінің 
бастыларының  бірі  болып  саналатын  кескіндеме  пәнінің  болашақ 
дизайнерлерді тұлға ретінде қалыптастырудағы маңызы зор.  
Кескіндеме  пәнін  оқыту  барысында  дұрыс  шешімін  табуға  шартты 
мәселелердің  бірі  –  болашақ  дизайнердің  көркем  түйсіну  қаблеттілігін 
қалыптастыру болып табылады. 
Төртінші бөлімде  кескіндеме техникаларын игерудің алғашқы кезеңіне 
сипатама берілген. 
Кескіндеме  пәнін  оқу  барысынның  бастапқы  кезеңінде  оқытушының 
көмегімен студенттер акварель техникасын игеруді үйренеді.  
Бастапқы қойылым сурет пен кескіндеме аралығындағы «гризайль» (бір 
түсті  кескіндеме)  техникасында  орындалады.  Бұл  тапсырманы  орындау 
барысында  студенттер  акварель  техникасымен  танысып,  бояу  мен  су, 
қылқаламмен  жұмыс  істеу  тәсілдерін  меңгереді,  ал  түстік  шешім  табу 
әзірше, кейінге қалдырылады.  
Келесі  тапсырмалар  студенттің  түстанудың  басты  заңдылықтарын 
тәжірибе  жүзінде  игеруіне,  олардың  түстік  сезімдерін  қалыптастыруға 
бағытталады.  
Бастапқыда  түс  жағынын  жақын  түсті  заттардан,  кейінде  түс  жағынан 
контрасты  заттардан  құралған  натюрморттарды  орындау  ұсынылады.  Ұзақ 
мерзімге қойылған оқу қойылымдарымен қатар жаттығу ретінде студенттер 
қысқа  мерзімде  орындалатын  этюдтар  жасайды.  Ол  үшін  қарапайым 
формасы бар тұрмыс заттары, жайылымдар, жемістер мен көкөністер, ағаш 
жапырақтары т.т. қолданылады.   
Оқулықта оқу үрдісі 3 курсқа бөлінген типтік бағдарламаға негізделген 
оқу  жұмыс  бағдарламасы  ұсынылған.  1  курста  «Натюрморт»,    2  курста 
«Портрет»,  ал  3  курста  «Адам  фигурасы»  тақырыптарына  сай  тәжірибелік 
сабақтар  жүргізілу  қарастырылған.  Әр  тақырыпқа  сай  кіріспе  дәріс  беру 
ұсынылған.  Сонымен  қатар  СӨЖ  тақырыптары,  курстық  жұмыстың 
болжамды  тақырыптары,  пәнді  оқуға  қажет  көркем  материалдар  туралы 
мағлұматтар  берілген.  Тәжірибелік  және  өзіндік  жұмыстарды  орындауға 
әдістемелік  нұсқаулар  мен  тақырыптардың  толық  сипатталған  үлгілері 
студенттің  әр  қойылымды  теориялық  және  практикалық  жағынан  дұрыс 
жүргізуіне  жағдай  жасауды  көздейді.  Оқулық  заман  талабына  сай  қазақ 
тілінде жазылып, қажетті талдаулардан өтті және көлемі жағынан 11 баспа 
табақты құрайды.  

98 
 
Ұсынылған  оқулық  дизайн  саласына  маман  дайындау  үрдісіне  қажетті 
оқу құралы болады деп сенеміз.  
 
Халықаралық ғылыми-практикалық конференцияның материалдары.  
Л.Н.Гумилев атындағы ЕҰУ. –Астана, 2010ж. 

жүктеу/скачать 3,12 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: