57
Зат құрамындағы көміртек пен сутектің зат мөлшерлерін сәйкесінше х
және у моль деп белгілесек, оның формуласы С
х
Н
y
болады.
х ∶ у =
m(C)
M(C)
∶
m(Cl)
M(Cl)
=
82,7
12
∶
17,3
1
= 7 ∶ 17,3 = 1: 2,5 = 2 ∶ 5
Демек, заттың ең қарапайым (эмпирикалық) формуласы - С
2
Н
5
. Алайда
мұндай көмірсутек жоқ. Заттың нағыз молекулалық формуласын табу
үшін оның ауа бойынша салыстырмалы тығыздығын пайдаланамыз.
М(С
х
Н
у
) = M(ауа) · D
(ауа)
(C
x
H
y
) = 29 г/моль · 2 = 58 г/моль
М(С
х
Н
y
)
=
М(С
2k
Н
5k
)
58 = kM(С
2
Н
5
)
58 = k∙29
k = 2.
Яғни белгісіз қосылыстың молекулалық формуласы C
4
H
10
болғаны.
Жауабы:
C
4
H
10
– бутaн.
13.
Сутекпен салыстырғандағы тығыздығы 8 болатын, құрамында 75%
көміртек бар қаныққан көмірсутектің молекулалық формуласын
анықтап, құрылымдық формуласын жазыңыздар.
Шешуі:
М(С
х
Н
у
) = M(H
2
) · D
(H
2
)
(C
x
H
y
) = 2 г/моль · 8 = 16 г/моль
Көміртектің массалық үлесін пайдаланып, сутектің массалық үлесін
анықтаймыз:
ω(H) = 100% - 75% = 25%
Заттың 100 г үлгісін қарастырған ыңғайлы. Ондағы көміртек пен
сутектің массалары:
m(C) = 100 г ∙ 0,75 = 75 г
m(Н) = 100 г ∙ 0,25 = 25 г
Қосылыс құрамына кіретін атомдарының зат мөлшерлерінің өзара
қатынасы:
x ∶ y =
m(C)
M(C)
∶
m(Н)
M(Н)
=
75
12
:
25
1
= 6,25 ∶ 25 = 1: 4
Демек, көмірсутектің формуласы – СН
4
(метан). М(СН
4
) = 16 г/моль.
Оның құрылымдық формуласы:
Достарыңызбен бөлісу: 
