Бердалы мырзаханов
Темперамент ерекшеліктері
жүктеу/скачать 4,56 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Мінездің ерекшеліктері
| Темперамент ерекшеліктері Темперамент - индивидтің психикалық жүйесінің, психикалық үрдістер мен жағдайы- ның ырғағы, қарқыны, ритмінің динамикалық ерекшеліктері- мен сипатталады. Темперамент параметрлеріне сәйкес дертке деген науқастың психологиялық реакциясын анықтауда, эмоциональдық ауырсынуды көтеру, дене қимылының шек- телуі секілді қиындықтарды көтеру маңызды қызмет атқарады.
Көбінесе ауырсыну сезімі науқастың эмоционалдық жағ- дайымен байланысты болады. Темперамент типтеріне байла- нысты ауырсыну табалдырығы холерик пен меланхолик- терде, сангвиник пен флегматикпен салыстырғанда төмен екені анықталған. Мінездің ерекшеліктері Сырқатқа деген субъективті жауап беру науқастың отбасындағы тәрбиесіне, соның ішінде ауыру сезіміне төзімділік, шыдамдылық, жас баланың ден- саулық параметрлеріндегі иерархиялық қасиеттеріне байланысты. Ауруға субъективті әсерді отбасында тәрбиелеудің екі жо- лы бар: «ұстамдылық» және «ипохондриялық». Бірінші түрін- де бала өзін нашар сезінгенімен күрескені үшін ата-анасының тарапынан мадақтау алады, бағаланады. Олар баланы ақтап, пайда болған ауырсыну сезіміне аса көп назар аудармайды. Бұл баланы шыдамдылыққа баулиды. «Ипохондриялық» түрінде отбасында денсаулық аса жоғары бағаланады. Бұл кезде ата-аналар сырқаттың бастапқы симптомдарын байқап, анықтағаны үшін баласын бағалайды. Отбасында баланың денсаулығында қандай да бір өзгерістер туған жағдайда, осы пайда болған өзгерістерге қоршаған адамдардың барлығы да назар аударуы керек деп бала тәрбиеленеді. Отбасылық дәстүр ауруларды ауырлық дәрежесіне қарай жіктейді. Мысалы, егер отбасында бір дерттің әсерінен дүниеден өткен адам болса, сол ауру ең ауыр дерт деп саналады. Ауру тұлғасының ауруға психологиялық реакциясының негізінде дерт туралы өз көрінісі, білімі пайда болуын - аурудың ішкі бейнесі дейді. Бұл - науқастың өз дертіне өз басының қатынасы, реакциясы, жауабы. Ол ішкі органдардың зақымдануымен немесе жалған зақымдануымен байланысты, яғни науқастың өзін аурумын деп санауы. Мұнда міндетті түрде сырттан бақылаушы адам болуы керек, науқастың қайғысы сол адамға бейімделіп бағытталған. Аурудың ішкі бейнесіне келесі факторлар әсер етеді: қолайсыз жағдай; науқастың өз денсаулығын өзі (науқас) бағалауы, ауруын қабылдап, өз ролін атқаруы; ауруға (дертке ) реакциясы; ауру себептерін білуі; әлеуметтік жағдайына байланысты дертке әртүрлі реакция беруі. Аурудың ішкі бейнесі дерттің барысына байланыссыз болады, мысалы, фантомдық, мүшесі алынып тасталғаннан кейін ауыруы немесе аурудың сыртқы көріністері болмаған кезде де пайда болуы мүмкін. Ол басқа адамның қатынасуын, оны «ауру» ретінде қабылдауын талап етеді. Науқастың ауруына байланысты барлық сезінулері, уайымдары, көріністері - аурудың ішкі бейнесі деп аталады. жүктеу/скачать 4,56 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|