Бүгінгі таңда қоғам мүддесіне лайықты, жан-жақты жетілген
Нәрестенің зейіннің дамуы
жүктеу/скачать 1,4 Mb. Pdf көрінісі
|
Дүйсенова, Ж.Қ., Нығметова, Қ.Н. Балалар психологиясы (2)
| Нәрестенің зейіннің дамуы
Бала туғаннан бастап бірден зейіні реакциядан көрінеді. Ол әсіресе бірден шыққан дабысқа, тым ашық түстен қашады. 1 айлық балада «бұл не?» рефлексі пайда болады. Егер бұндай рефлекс жануарларда болса, тек биологиялық функция түрінде болады. Бұл рефлекс балаға мәнді бөлуге, оны тануға, онымен қарым-қатынаста болуға мүмкіндік береді. Қарапайым зейінге бала өзінің анализаторларын тоқтатып қабылдай алады. Нәресте 2-3 аптадан кейін орташа дыбыс пен қатты дыбысты, қозғалысты байқайды. Нәресте туғанда әрине оған айтқанды түсінеді, тыңдайды. Нәресте бір айдың аяғында жай емес заттарға көңіл аударады. Нәресте 2-3 айдан кейін анасының белгілерін байқап, онымен қатынаста бола бастайды. Зейіннің дамуы затты ұғып, түсінуге мүмкіндік береді. Нәрестеге 6 ай болғанда тітіркену «бұл не?» «онымен не істеуге болады?» ауысады. Енді бала тек затты емес, оның сынын, оның әсерін реттейді және ол бір уақытта кей затқа зейінін шоғырландырады. Мысалы: шарды қорабқа салады, бір шарды екінші шарға ауыстырады. Нәрестелік зейінге дамушы ерекшеліктерін көрсетеміз. Алғашында тұрақтылық тітіркендіргіш ретінде көрінеді. Тұрақтылық жан-жақтағы қоршаған ортаға өзіндік эмоциясын қамтамасыз етеді, іс-әрекеттерден ерекшеліктерді, сонымен қатар іс- әрекетте өзіндік назардың қалыптасуына, төзімінің, іс-әрекеттің, қимыл формасының туындауына негізделеді. Ерте балалық шақтағы зейін дамуы сөздерді ұғуға байланысты болады. Өзіндік әрекет баланың айналасындағыларға назар аударудан көрінеді, енді бала объектіні таңдап денені басқара бастайды. Бала бір сөз, сөздер айтуға талпына бастайды. Бала өзіне таныс құбылыстарды немесе пәндерді: (сөздерді) «допты әкел, қасықты ал» 96 айта бастайды. Бала қысқа әңгімені аяғына дейін тыңдайды, оған ол әсер етеді. Бала өсе келе сөздің мән мағынасына назар аударады. Енді бала қысқа өлеңді, ертегіні, әнді тыңдап, оған зейін аударады. Олар мәнерлі сөзді, ым-ишараны үлкендердің айтқан әңгімелерінен байқайды. Басқарылған зейін қарапайым сөзді қабылдаудан көрінеді. Үлкендер оларды басқаруы мүмкін. Зейін сөзді орындау әрекетінен байқалады. Бала 8-10 мин. қызықты әрекетті орындайды. Ол қиын әрекетті зерттеуге зейінін бөледі. Егер үлкендердің сөзін естімей қалса, кейде жұмысты орындамайды. Ерте балалық шақтағы зейіннің дамуының ерекшелігін бөлеміз: - бала тұрақталған пән іс-әрекеттің айналымдағы ұлғаюы. - үлкендердің қиын емес құрылымдарын тұрақтылық арқылы орындау. - сөйлемде және сөйлегенде дұрыс жеткізе білу. - сөздіктің ықпалымен өзінің көңілін зейінінің дамуын реттейді - Баланың зейіні әлсіз тұрақталған, кейбір жағдайда қиындықтар бақылағанда тұрақсыз, бірақ оның көлемі көп емес. жүктеу/скачать 1,4 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|