Бижан бижан Ж.Қ. Павлодар, 2015

Ой толқыны (I бөлім)
үжымдық дәрежеде  қызмет етуге
қалыптаса қойған жоқ», -  деді.
Ол  сұхбатында  қүжаттамапық  ақпарат  арқылы  теңгенің
турақтамай,  бағаның үздіксіз  ауысып,  тауар тапшылығы  кезіндеп
Жоғарғы  Кеңес жұмысының  стилін  облыс  көрермендеріне  жария
жасады.  Сұхбаттың  ақпаратты  ашық  беруден  басталуы  сессия
жумысында  Қазақстан  тәуелсіздігіне  қауіп  төндірген  саяси
мәселелердің төңірегінде ой жалғастыруға  ойыстырды.  Әңгіменің
мұндай  жалғасы  Конституция  бойынша  дауыс  берудің  тәртгоі
депутаттардың  басым  көпшілігі  емес,  кворум  бойынша  дауыс
берегін депутаттардың уштен екі бөлігі дауыс беруімен сол кездегі
кейбір депутаттардың Қазақстан Конституциясына 17 түрлі өзгеріс
енгізбекші  болған  ұшқары,  арандатушылық  ұсыныстарының
қабылданбауына  байланысты  мәселелерге  өзектес  басқа  да
ақпараттар апуға жол ашты [5,  автордың жеке мұрағатынан].
Сухбат берушілердің ой-туйіндерінен  көне  Қытай  философы,
шын аты Ли Эр, лақап аты Лао-Цзының (б.д.д.579-499). «Адамдар
сөзімді  тыңдасын десең олардың айтқанына  құлақ сал», — [6,  57]
деген ұлағатты сөзі еске туседі.
Журналист сұхбат берушінің ойын жетілдіруде психологияпық
және 
педагогикалық 
ұстанымдарға 
суйенеді- 
Пікірлесу
психологиясында  жеке  тұлғаны  қалыптастыратын  ғылыми  негіз 
бар.  Өйткені,  адамдардың  бір-бірімен  қатынас  психологиясы 
апдымен  кездесуге  сөйлесуге  дайындалуда  адам  өзін-өзі 
бағамдап,  айтар  ойын  шоғырлап,  жинақтап  апады  және  сыртқы 
бейнесін сәндеп, ретке келтіреді. Олай десек, журналист те, сұхбат 
берушілер  де  бір-бірімен  кездесерде  өзара  тусіністіктің  өзегі 
адамгершілік  сезіміне  внөді.  Біріне-бірі  сыни  кезқарас  жасайды. 
Кездесуден,  сейлесуден-ақ  алған  әсерлерін  олар  іштей  жіктеп, 
белшекгеп,  қаттап  талдау  жасайды.  Осындай  психологиялық 
үдерістерден  соң  олардың  сенімдері  бекіп,  жақындасуға,  ашық 
пікірлесуге бейімделеді.  Сейтіп,  сұхбат кезінде бетпе-бет жүздесу, 
ақпарат  алмасу  және  езара  байланыс,  өзара  ықпал  қабысады. 
Журнапистің  сұхбатты  ашық  жүйе  негізінде  жүргізуі  тақырыпты 
ашуда  сұхбат  берушіге  еркіндік  тудырып,  айтайын  деген  ойын 
жүйелі, оқиға ауқымында айшықты сейлеп, эмоциялық ассоциация
мен  сәйкестену бірізділікке түсіп,  жайдары  кеңіл  күйде  мәселенің 
нақты  мәнін  баяндауға  мүмкіндік  береді.  Тақырыпта  қамтылатын

р  оқиғаның  себеп-салдары,  мотиві  педагогикалық  дидактика  *  
жүйесінде  реттеліп,  сұхбаттың алгоритмі  жасапады.  Осы  орайда  і 
жеке  тұлғаның  дамуына  зер  салып,  тәжірибенің  қүндылығына 
тоқталған,  түңғыш  рет эссе жанрын жасаған  француз  философы 
Монтень  -   (28.02.1533-13.09.1592):  «Блімге  үмтылудан  артық 
ерлік  жоқ»,  -   [7,  332  б.]  деген  улағаты  журналистиканың  адам 
тәжірибесін байытудағы рөлін айқындай түседі.
Мұндай үдерісте журналистің ықпалымен сұхбат берушілердің 
болмысы  айқындалып,  келтірер  деректері  мен  дәйектерін  Ж. 
Аймауытов  айтқандай  әлпеттеп  (әлпеттеу  -   выразительность), 
бейнелері  ерекшеленіп,  жүрт  алдында  әйгіленеді.  Аудитория 
олардың  ішкі  дүниесіндегі  жақсы  ниетінің  барын  немесе  сөздері 
мен  істерінің  арасында  болған  қайшылықтан  ақтапудың  амапын 
қарастырып отырғанын байыптайды.
Адам  табиғаты  шындыққа  бейім. 
Пікірлер  тоғысында 
жарқылдаған  шындық  жарыққа  шығады.  Сұхбат  бергендер 
шындықтан  асып  ешқайда  кете  алмайды.  Ендеше,  БАҚ-тар 
тарататын  ақпараттар  шындық  пен  жалғанның  арасындағы 
қылдай  кедергіні  жеңуге  дәнекер  болады.  «Журналист  менің 
сүйікті  мамандығым»  деген  берік  үстанымы  бар  адам  ғана 
өзімен  пікірлесушлердің  көкірегіндегі  танымдық  әсердің  қоғамды 
дамытуға зор ықпап жасай аламын дейтін сенімін оятуға мүмкіндік 
жасайды.  Бүгінгі  БАҚ-тар  журналистері  жанр  заңдылықтарын 
жетік меңгерген.  Олар  Қазақстан  тәуепсіздік апғаннан  бергі  БАҚ- 
тарда  жариялантын  тақырыптар  негізінен  Коммунистік  партия 
басшылығымен  билік  жүргізген  Кеңестер  Одағы  түсындағыдай 
үгіт және насихаттан гөрі, жалпы қоғамдық қатынаста, әлемтануда 
әр  ұлттың  өзіндік  ділі  негізінде  қалыптасқан  дәстүрлі  танымды 
байытуға  бағытталған  халықтық  педагогика  қағидаларының 
наі^гыланған  қүндылықгары  мен тәрбиелік мәні зор материалдар 
жариялау үстанымында  екендігі  айқын  керінеді.  Әлеуметтік орта 
анықтайтын  теория  мен  тәжірибенің  қабысуы  —  БАҚ-тардың 
сақгалуы мен дамуына кепілдік нысана.
Журналистикадағы  әлеуметтану  қоғамдық  қатынаста  эмпи- 
рикалық  зерттеу  негізінде  көрініс  табады.  Олай  десек,  елі- 
міз  журнапистикасының  қадамы  Республиканы  еркендетудің 
стратегиялық шарты  ретіндегі  Елбасының 2006 жылғы  18 тамыз- 
дағы  N163  Жарлығымен  мақүлданған  «Қазақстан  Республикасы
Щ
 
Бижан Ж- к-

Ой толқыны (I бөлім)
7
i
ақпараттық  кеңсітігінің  бәсекеге  қабілеттілігін  дамытудың  ^ииь- 
2009  жылдарға  арналған  тұжырымдамасындағы»:  «Ақпарат
саласы
етуінің
қатынастарының  сезімтал  саласы  болып  табылады»,  -   [8.  4-5- 
6-6.]  деген  ұстанымды  іске  асыру  бағытының  нүсқауына  сәйкес
деген ойдамыз.
«Қазақстан Жогары мектебі» журналы.
№ 3, 2008 ж.
С.Торайғыров 
атымдеғы  ПМУ-дің 
академик  С.Бөйсембағ 
атындағы  ғылыми
КІТАПХАНАСЬ

ТЕЛЕДИДАР ЖӘНЕ ӨМІР 
Ц
(деректі ақпараттық сухбат)
 
I
Жумасейт  Қоғабайұлы  Бижан  еңбек  жолын  Краснокутск 
(қазіргі  Ақтогай)  ауданында  тракторшылықтан  бастады. 
Қараганды  мемлекеттік  пединститутының  қазақ  тілі  және 
әдебиет факультетін бітірді.  Туган ауылына оралып, мүғалімдік 
қызметін  жалғастырды.  Кейін  аудандық  партия  комитетінің 
нүсқаушысы, 
аудандық 
мәдениет 
бөлімінің 
меңгерушісі. 
Екібастүз  аудандық  «Вперед-Алга»  газеті  реадкторының 
орынбасары лауазымдарын атқарды.
Алматы 
Жогаргы 
партия 
мектебінің  журналистика 
бөлімиіесін  аяқтаганнан  кейін  Екібастүз  қалалық  мәдениет 
бөлімінің  мөңгерушісі,  үзақ  жылдар  бойы  Павлодар  облыстық 
телерадиокомпаниясында 
редактор, 
бас 
редактор, 
бас 
продюсер,  компания  терағасының  орынбасары,  Павлодар 
облысы әкімі аппаратының кеңесиіісі, облыс ауыл шаруашылыгы 
департаментінің  ақпарат  қуралдары  жене  аударма  бойынша 
бас  маманы  қызметтерін  абыройлы  атқарды. 
Ол 
-  
облысымызда  теледидардың дамуына  мол  үлес қосқан  азамат. 
Облысымыздың  65  жылдыгына  орай  Қазақстан  Журналистер 
одагы  сыйлығының,  Кеңес  Одағы  теледидар  жене  радиосының 
үздігі белгісінің иегері Жүмасейт Қоғабайүлы Бижанмен тілшіміз
Өскенбай Тастемханов еңгімелесті.
Ө.Т.  Жумасейт  Қогабайұлы,  қазір  облыстың  қазақ 
тележурналистерінің ақсақалы,  Сіз  болып  отырсыз.  Муны 
мен бақытты шақ деп санаймын.  Оған Сіз не дер едіңіз ?
Ж.Б.  Ақ  пейіліңізге  рахмет.  Шынын  айтсам  мұндай  қошамет 
тосыннан  айтылғанда  қатты  толқып  жүрдім.  Алдымен  облыстық 
эфир  әлемімен  қауыша  келе,  кейін  республикалық теледидарда 
алқапы  топ  ортасында  жүріп,  сөз  бастап,  көрерменнің  қатаң 
сынынан  өтіп:  «Бәрөкелді,  мұның  дұрыс,  сөзің  дв,  жүзің  де 
жарқын», — деген қошеметтерін көп естігендіктен бе, әлде, жастық 
өмірдің тәттілігінен  бе,  апғашқыда  бүл  да  жақсылықгың  нышаны 
ғой,  қарттық келіп қалған ба, — деп ой токтатсам да, бертінге дейін 
оны толық мойындай  алмай жүрдім.  Бірақ, уақыт бәрін өз орнына 
қояды.  Қашқари айтыпты:  «Кәрілікке өту үшін жастығыңды тый», -
Бижан Ж. Қ.

Ой толқыны (I бөлім)
қарттықты
>іма
я в а в  
в  
w   ш  
«  
■ ■ 
—  
■ 
^
  в
---------------
в
 
w
 
■  
% - 
. 
■  
«
кейін өзім ұялатын болдым.
Адамға  қуанған  сәттерінің  бәрі  бақыт  деп  оилаймын.  илаи
болса,  теледидардағы  шығармашылық  қызметіміздегі  ілгері
басқан күндерімнің бәрі -  мен үшін, әрине, бақытты кезеңдер.
Ө.Т.  Теледидар  журналисі
қалаи
келдіңіз?
Ж.Б.  Облыстың  шалғай  ауылдарының  бірі  Шұға  ауылында 
туып  естім.  Онжылдықгы  Ново-троицк  орта  мекгебінде  бітірдім. 
Мектеп  бітірген  соң,  ата-ананың  тілегімен  тракгордың  рөліне 
отырып,  жұмыс  істедім.  Кейін  ауылда  мұғалім  жетпегендікген, 
мектеп директоры  Қуантай Нүкішев пен бөлімшенің басқарушысы 
Қайыркелді  Әбілжанов  мені  мектепке  мұғалімдік  қызметке 
шақырды. ¥стаздық жұмыс көп оқып, жалықпай үйренуге икемдеді. 
Мұның жазу жүмысына  кіріскенде  қажымай  ұзақ отыру дағдысын 
қалыптастыруға да пайдасы болды деп ойлаймын.
Бір күні аудандық «Коммунистік еңбек»  газетін  оқып  отырсам,
Жұмағалидың
Жүмағали
мен  неге  жазуға  талаптанбаймын  деген  ой  келді  басыма. 
Мектепте  өткен  оқу-тәрбие  шаралары,  спорт  жарыстары  туралы 
алғашқы  елең  жолдарым  аудандық  газетке  жарияланды.  Енді 
облыстық  «Қызыл  ту»  газетіне  ауыл  өмірі  жайында  ой  тізбегімді 
жөнелттім. Сол кезде облыстық «Қызыл ту» газетінің бөлім меңге- 
рушісі  Ермек Демешевпен  хат  алысып  тұрдым.  Мақала  жазудың 
алғашқы  қадамы  осылай  басталды.  Ол  Қарағанды  мемлекеттік 
педагогикалық  институтындағы  студенттік  шағымда  жалғасты. 
Кейін облыстық газеттерде елеңдерім жарияланды.
Институт  бітіргеннен  кейін  туған  ауылыма,  мектепке  қайта 
оралдым.  Осы  тұста  аудандық  «Ком м унист  еңбек»  газетінің 
журналисі  Нәби  Әбдірахманов  ауылға  бір  келгенде:  «Облыстық 
теледидарда  «Майра» 
музыкалық-әлеуметтік  бағдарламасы 
бар,  соған  сценарий  жазып,  шаруашылық  өмірі  жайында  хабар 
дайындауға кіріс», -  деп жазуға жетектеді.
Осыдан  кейін  жазғанымды  Нәби  Әбдірахмановқа  көрсеттім.
Ол кейбір жерін өңдеп қолыма берді. Осы сценарийде Коминтерн 
атындағы  шаруашылық еңбеккерлерінің табыстары  мен  олардың

мәдени  өмірлері  қамтылды.  Соның  негізінде  шаруашылықтың  ^  
әуесқой  әншілерін  дайындап,  облыстық теледидардың  «Майра» 
бағдарламасына қатысуға облыс орталығына келдік.
Облыстық  телерадиокомпаниям  қазақ  бас  редакциясының 
бас  редакторы  Рақай  Балтабаев  (қазір  марқүм)  сценарийді  оқып
болғансоң:«Автордыңезіхабардыжүргізсін»деп режиссер Үмітжан
Сәдуоваға тапсырма берді. Күні бойы Үмітжанның қасында болып, 
тікелей  эфирге  шығудың  саналуан  құбылыстармен  таныстым. 
Бұл -1967 жыл болатын. Алғашқы хабар нәтижелі болды. Өйткені, 
бүған дейін де  Қарағанды  пединститутында  оқып  жүрген  кезімде 
концерттік  хабарларды  тікелей  эфир  арқылы  жүргізген  менің 
дағдым бар еді. Міне, теледидардағы қызметім осылай басталды.
Ө.Т.  Облыстық теледидар  ашылып,  алғашқы хабарлар 
көрерменнің  көзайымы  болганына  да  отыз  жеті  жыл 
толды.  Өткенге бір қарап алсақ.
Ж.Б.  Басқан  ісіміз  артта  қапды  десек  те,  артымызға 
қарайлау  өмірдің  заңы  екендігін  тағы  да  бір  мойындап  қойып 
отырмыз.  «Өткенді  еске  алмай,  ертеңіміз  жоқ»,  -   дегеніміз 
осы.  Облыстық  теледидар  хабарларын  таратудың  алғашқы 
1965-1975-ші  онжылдығында  үйрену,  ізденістер  барысында 
кедергілер аз болмады.  Бұл жылдары хабарлар облыстың барлық 
аудандарындағы  елді  мекендердің жартысына  жуығына  жетпеді. 
Екібастұзда  телеорталық  ашылғаннан  кейін  шалғай  ауылдардың 
түрғындары  өздері  биік  антеннапар  орнатып,  телехабарлар 
көруге  мүмкіндік апды.  Сол уақыттан  бастап  облыс  аумағындағы 
елді  мекендердің басым  көпшілігі  республикалық және  облыстық 
телехабарлар көріп, еліміздің бүгінгі дамуы мен болашағы жайында 
бізбен бірге ой толғап келеді.
Ол кезде теледидардың эфирдегі уақытына айтарлықтай шек 
қойылмайтын.  Күнұзақ  кино  керсетіліп,  облыстың  әр  ауданының 
экономикалық-әлеуметтік,  мәдени  өміріне  арналған  бір  сағаттық 
хабарлар  көрсетілетін.  Өндірістен  кебінесе  фоторепортаждар 
ғана берілетін еді.  Бейне кино  камерапармен түсірілді.  Бейнелер 
қара-ақ  түсті  көрсетілді.  Хабарлар  тікелей  эфир  арқылы  жарық 
көретін.  Хабардың  кейіпкерлерімен  эфир  алдындағы  жүмыстың 
өзі  бір  қиямет.  Эфирге  алғашқы  шыққан  кейіпкерлердің  әттеген- 
айы  да  аз  болмайтын.  Осындай тауқыметті  облыстық телерадио 
комитеттің алғашқы төрағасы Хамза Махамбетүлы Тоқпанов, оның
^
 
_________  
Бижан Ж. Қ.______________

ОЙ 
ТОЛКЫНЫ 
(I бөлім)
орынбасары Сергей Павлович Шевченко, телерадио орталығының 
директоры Юрий Сергеевич Школов, студияның бас редакторлары 
болған  Вениамин  Кубрин,  Владимир  Бороздин,  Анна  Фишер, 
Владимир  Малышев,  Рақай  Балтабаев,  бас  режиссерлер  Юрий 
Петров,  Ирина Кононенколар, редакторлар Тамара Карандашова, 
Людмила  Шевченко,  Ғаббас  Нәскенов  (марқум), 
Есентай 
Ерботин  (марқұм),  Айтпай  Муздыбаев,  Турсынбай  Ибадуллин, 
режисссерлер  Әнуар  Қалиев,  Қулатай  Қожахметов,  Ақмарал 
Шотанова  (үшеуі  де  марқум),  Үмітжан  Сәдуовалар,  алғашқы 
дикторлар  Болатхан  Сейітқалиев,  Нағима  Байдиловалар  және 
басқалары  бастан  көшірді.  Олардың  бәрі  теледидар  астарын
қүдіретін жан-тәнімен сезінді.
_____ ғы  екінші  онжылдықта  техниканың
Республикада  облыстар  арасында  біздің
түрі
тұңғыш  рет  түрпі-түсті  теледидар  көрсетілді.  Жаңа 
жұмыс  технологиясын  игеруде  телерадио  орталығының  бас 
инженерлері  Владимир  Гуссердің,  Генадий  Шестаковтың  және 
басқаларының  кемегі зор  болды.  Олар жаңа техникаларды  игеру 
жолында  режиссерлермен,  қажеттігіне  қарай  редакторлармен 
жаттығу,  оқу  жұмыстарын  уйымдастырып,  тәжірибеден  өткізуге
мұрындық болды.
түрлі-түсті  теледидардың
ұжым
эфир
сай  жасалды.  Осы  кезден  бастап,  республикалық  телерадио 
басшылары  хабарлар  алмасу  тәсіліне  көшті.  Республикалық 
шығармашылық конкурстар осы  онжылдықта жиі  өткізілді.  Соның 
бәрінде  біздің  облыстық  телерадио  шығармашылық  топтары 
жеңімпаздар,  лауреаттар атанды.  Редакторлар  Рақай  Балтабаев, 
Нөгер Біләлов (екеуі де қазір марқүм), Владимир Малышев, Тамара 
Карандашова,  Лидия  Лещинская,  Валентина  Ланцева,  Шолпан 
Байғалина,  Ғалия  Балтабаева,  режиссерлер  Ирина  Кононенко, 
Ақмарал  Шотанова,  Үмітжан  Садуова,  Райхан  Жолдасова,  Зәру 
Алшағырова,  дикторлар  Раиса  Капран,  Нағима  Байдилова, 
Владимир  Машнов,  операторлар  Виктор  Бутэрус,  Солтан 
Жолдасов,  Виталий  Иклатый,  Александр  Мартынов  (марқум), 
дыбыс  режиссерлері  Галина  Светюха,  Нәсипа  Айтпаевалар 
(марқум), сол конкурстарда алғашқы лауреаттар атанды.

эр  журналист  қоғамдық  қатынастағы  белгілі  бір  сала  бойынша 
хабарлар  дайындады.  Шығармашылық  өндіріске  жаңа  кадрлар 
легі 
қабылданды, 
олардың  ішінде  режиссерлер  Людмила 
Баюшева,  Нина  Баранова,  редакторлар  Владимир  Дегтярев, 
Михаил  Касаткин,  Валерий  Сорокин,  Бақтыбек  Құниязов,  Айтпай 
Алдоңғаров (марқұм), Төлеу Әмірханов (марқұм), Социал Әйтенов, 
Сәлімбай  Ермұратов,  Нәсиполла  Есімов,  Наржан  Паятов,  Жаяу 
Муса  Дурманов,  режиссер  Айман  Жолдасова,  оператор  Сергей 
Симоненко  және  басқапарының  шығармашылық  ерекшеліктері 
бірінші  күннен  айқын  байқалды.  Жаңа  лептің  бұрынғы  үрдіспен 
қабысуы облыстықтелерадиокомпаниясыныңбеделін көтерді. Бұл 
кезеңдегі  техникалық  жетімсіздікке  қарамастан  шығармашылық 
ұжым  қабілеттілік  танытты.  Ол  кезде  бір  редакторға  бір  жарым 
сағаттық  мемлекеттік  тапсырыс  берілетін.  Оның  бір  сағатына 
редакторға  қапамақы  төленетін,  ап  жарты  сағаты  штаттан 
тыс  редакторға  жүктелетін  еді.  Қаржы  саясатының  бұл  түрі 
шығармашылықпен  шұғылданатын  адамдарды  тәрбиелеуге  зор
ықпал жасады.
Хабар  міндетті  түрде  жарты  сағаттық  блок  негізінде  эфирге 
шығарылады.  Оның  тек  апты  минуты  ғана  киноматериал 
арқылы  бейне  көрсетілетін,  қалған  уақыт  журналист  пен  студия 
мейманының қабіпетіне орай өтетін. Ал хабардағы апты минуттың 
өзін  монтаждау  инемен  қүдық  қазғандай  болатын.  Атап  айтсақ, 
ал дымен  түсірілген  кинолента  жарамды  ма,  әлде  жарамсыз  ба, 
телеортапықтағы кинолентаның сәулесін келтіретін жабдықтаудан 
өткеннен  кейін  білетінбіз.  Кейбір  пленкапар  зауыттан  жарамсыз 
келеді.  Кейде оператор пленканы дұрыс пайдаланбай,  күні бұрын 
жарыққа тигізіп алады. Екінші қиындығы — пленканың бейнесі кезге 
анық көріне  қоймайды.  Сондықган,  оны  арнайы  айна  орнатылған 
қондырғы  арқылы  көріп,  артығы  қайшымен  қиылып,  қажеттюі 
желімделіп, қысымдапады. Мұндай технологияда қатепікте кетеді. 
Сондықган,  пленка  қашан  дайын  болғанша  тележурналистің
жүйкесі жұқаратын.
1985-1995 
жылдардағы 
онжылдықга 
кәсіби 
шеберлігі
ескен  телерадио  журналистер  қатары  көбейді.  Осы  кезде 
төрт  журналист  (В.  Малышев,  Р.  Балтабаев,  T  Караңдашева, 
Ж.  Бижанов),  бас  режиссер  (И.С.  Кононенко)  КСРО  тепедидары

Ой толқыны (I бөлім)
және  радиосының  үздігі  төс  белгісін,  бір  журналист  -   осы 
жолдардың  авторы  Қазақстан  Журналистер  одағы  сыйлығының 
лауреаты  (бір  рет  қана  ұсынылатын)  атанды.  Валерий  Хижняк, 
операторлар:  Виктор  Бутэрус,  Тоқтар  Ахметов,  Владимир 
Масленников,  Леонид  Белщицкий  КСРО  Орталық теледидардың 
«Время»  бағдарламасының  меншікті  тілшілері  болды.  An 
телерадиожурналист Жеңіс Исаұлы Мананбаев, оператор Телеген 
Ахметов,  радиожурналист  Валерии  Пизиков  республикалық 
телерадиокомпанияның біздің облыстағы меншікті тілшісі болды.
Павлодар 
облыстық 
телерадиокомпаниясының
шығырамашылық  үжымы  дайындаған  хабарлар  мазмұны  және 
қойылымдық сапасымен  ерекшеленді.  Республикалық телерадио 
басшылары  мүндай  қызметті  дер  кезінде  марапаттап  отырды. 
Олар  лайығын тауып,  бізге  жауапты  тапсырмалар  беріп  отырды. 
Мәселен, 1990 жылы Павлодар облыстықтелерадиокомпаниясына 
республика  атынан  Омбы  қапасында  өткен  Ресей-Қазақстан 
өнерінің  онкүндігін  таспаға  түсіріп,  насихаттау  жүктелді.  Бүл 
тапсырманың  орындалуын  қабылдап  алған  республикалық 
комиссия біздіңшығармашылықтопқа жоғары баға берді. Осы жолы 
режиссер  Үмітжан  Сәдуова  екеуміз  ақын  Марфуға  Айтқожинаны 
және  жазушы  Сәтімжан  Еркебаевты  (марқүм,  қазір  оның  мүрасы 
«Ана  тілі»  газетінде  жиі  жарияланып  жүр)  қатыстырып,  Омбы 
тарихында тқңғыш рет қазақ тілінда телехабар өткіздік.
Телерадио  хабарлары  эфирге  шығару  мерзімнен  екі  апта 
бұрын  жоспарланатындықтан  бүгін  келіп,  ертеңінде  эфирге
Ап  газеттерде
езгерту  телерадио
жасау 
болып 
санапады. 
Омбы 
телерадиокомпаниясының 
терағасы кабинетіне келіп, кесте езгерту Ресей-Қазақстан енерінің 
онкүндігіне  байланысты  және  ол  омбылық  қазақтар  үшін  ресми 
тосын  сый  (сюрприз)  болатындығын  түсіндіруге  тура  келді. 
Төраға бұл  істің қиындығын  апға тартып,  біршама уақыт келіспей 
отырғанымен біздің уәжіміздің ресмилігін түсініп келісті.
Ө.Т. 
Жумасейт 
Қогабайүлы, 
қайта 
қуру 
кезінде
журналистер
алдыңыздар
Сіздер
Ж
келмесең  жат  боласың»,  -   дегендей  ешкімді  көрмей,  ешкімді

Бижан Ж. К.
білмей,  өзіңмен-өзің  жүре  берсең  не  болғаның?  1990  жылдан
бастап Павлодар облысының шығармашылық топтары Қазақ ССР 
Жоғарғы  Советінің  мәжілістеріне  қатысуға  аккредитация  алып, 
оның  жұмыстарынан  қазақ  және  орыс  тілдерінде  репортаждар 
жасау  дәстүрі  басталды.  Бұл  игілікті  істі  алғаш  бастаған  осы
Бутэрус
қуптады. Жалпы
туралы
дәстүр болатын. Атап айтқанда, бүкілодақтық жастар құрылысына 
барып,  хабарлар  ұйымдастырылды.  Журналистер  Владмир 
Малышев,  Владимир  Дегтярев,  режиссер  Ирина  Кононенко,
операторларТоқтар Ахметов, Виктор Бутэрус дайындаған хабарлар
Павлодар  стуиясынан  ғана  емес,  сонымен  қатар,  бүкілодақтық 
теледидар студиясының эфирінен жарық көрді. Бұл—біздің жоғары 
көрсеткішіміз.  Соның  нәтижесінде  біздің үжымда  шығармашылық 
бәсеке  оң  бағытга  өрістеді.  Мұндай  жетістік ұдайы  ізденушіліктің 
нәтижесі  еді.  ¥жым  мүшелерінің  шығармашылық  белсенділігі 
ұжым  басшыларының  назарынан  тыс  қалған  жоқ.  Сол  кездегі 
республикалық  телерадио  басшылары,  Камал  Сәйітжановтың 
Ғаділбек 
Шалахметовтың, 
Сағат 
Әшімбаевтың, 
облыстық 
телерадио  компаниясының  төрағалары  Хамза  Тоқпановтың, 
Мұрат  Әбдірахмановтың  жоғары  үйымдастырушылық,  кісітану, 
дүниетану  қабілеттері  шығармалышық  топты  жігерлендірді. 
Шығармашылық  шыңына  шығуға  жетеледі.  Олардан  кейінгі 
облыстық телерадио компанияның төрайымдары Алма М)
жүруде
қызметтерінде
бағыт  ұстады.  Жүмысымыздағы  соны  серпіліс  үжым  ішінде 
шығармашылық  оң  бәсекелестіктің  өрістеуіне  себеп  болып
отырды.
uvji
 
техникалық  жабдықтардың  жақсы  кезеңі  десек
те  колданыстағы  техникалардың  қолайсыздығы  көп  қиындықтар 
^
14  - - 
—-  ----------------- --  
_  waua  монтаждау
кезең
туғызды.  Мысалы,  төртінші  ұрпақгық техника
магнитофонын иелендікдеп марқайғанымызбьг,, 
>
болмады.  Бейнетаспаға түсірілген  сюжеттерді  монтаждау
қажетті  түсқа  қойған  белгі  межеде  тоқгамай,  ілгері  зымі 
немесе  кері  зырылдағанда  амалың таусылатын,  жүикең 
шақтар  аз  болған  жоқ.  Осындайда  режиссер  мен  редактордың

Ой толцыны (I бөлім)
түсіністігі
қажығанды ұмыттырады
1995 
жылдан 
осы 
уақытқа 
деиінп 
жеті 
жыл 
телерадиокомпаниясының  қайта  жаңғыру  жылдары  болды  деп 
айтуға  болады.  1997  жылдан  бастап  қаржы  тапшылығынан 
тақырыптық 
хабарлар 
дайындау 
арнайы 
тапсырыстар 
негізінде  жүзөге  асырылып,  мемлекеттік  қаржы  ақпараттық 
хабарлар  таратуға  жумсалды.  Соған  орайы  арнайы  ақпараттық 
п р л я т и я ға   б асы м яы к 
беоіліп.  іоілендіоілді.  Бүл  кездө  ақпарттық
редакциясының
көрсетті
Ал  биыл  жыл  басынан  бері  тақырыптық  хабарлар  таратуға 
мемлекеттік тапсырыстар жасал а бастады. Техникалықжабдықгау 
жұмысы  да  бірінші  қатарға  қойылды.  Бұл  жұмыста  ұжымдағы 
режиссерлердің,  телерадиожурнапистердің, 
Қазақстан 
РТРК 
Қазақстан-Павлодар  филиалының  директоры  Марат  Әубәкіров 
пен  оның  экономика  женіндегі  орынбасары  Бағлан  Қамарұлы 
Әбеновтың  ынталы  да  әсерлі  іс-қимылдары  ерекшеленді. 
Соның  нәтижесінде дайындалған  хабарлардың техникалық және 
мазмұндық сапасын жақсартуға мүмкіндік туды.  Таяуда  Павлодар 
облыстық  телерадиокомпаниясы 
естіп, 
білгенімен, 
кездері
кергенімен,
цифрлі 
Даниял Ахмето
электронды  ақпарат  құралдары  қызметінің сапасын  жақсартудың
қажеттігін жан-жақты сезінуінің нәтижесінде ие болдық.
Ө.Т.  Теледидар  жене  тележурналистің  жеке  тұлга  мен
қогамдық өмірдегі орны қандай?
Ж.Б. Қазан теңкерісінің болу себебін, жаңа мемлекеттің кедейді
жарылғайтынын түсіндіру мақсатындағы пікірталастар кезінде В.И.
Ленин:  «Пролетариат  диктатурасы  -   саясат  па,  әлде  идеология
ма?»,  — деген  еңбек  ұсынып,  оны  езі:  «Ол  -   әрі  диктатура,  әр
саясат», -  деп кезінде дәйекті түсініктеме жасағанын құрдастары&
және  замандастарым  біледі.  Осы  сияқты  XX  ғасырдың  70-ші
жылдарының  соңында  теледидар  емір  шындығы  ма,  әлде  енер
ме?  деген  тақырыпта  пікірталастар  болды.  Оның  пәрменімен
туған  «Теледидар емір  шындығын  керсетеді және  оны  баяндаудг
керкемдік  қажет»,  -  деген  байлам  жасапды  және  ол  тәжірибеде
қазір де  қолданылып  келеді.  Б
үл
  екі  тақырыпта  қандай  ұқсастық

жүктеу/скачать 30,18 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: