Байланысты: Мамандық бойынша - 25 шпор толық нұсұа
16 – билет Оқушылардың өзіндік жұмыстары әдістері, олардың жалпы сипаттамасы. Жаңартылған оқыту мазмұны жағдайында өзіндік жұмысқа қойылатын талаптар.
Мұғалім оқыған материалды ауызша ұсынумен қатар, оқу процесінде оқушылардың жаңа білімді қабылдау және түсіну бойынша өзіндік жұмыс әдістері маңызды орын алады.
Бұл өте маңызды әдістер. Мысалы, К. Д. Ушинский тек өз бетінше жұмыс жасау оқушылардың білімін терең игеруге және ойлауын дамытуға жағдай жасайды деп сенді. П. Ф. Каптерев мектепті жетілдірудегі әрбір жаңа қадам өзін-өзі тәрбиелеуді жастардың мектепте білім алуына қолдану екенін атап өтті.
Тәуелсіз оқу жұмысының мәні неде? Бұл мәселені аша отырып, б. п. Есипов былай деп жазды: "оқу процесіне қатысатын оқушылардың өзіндік жұмысы-бұл мұғалімнің тікелей қатысуынсыз, бірақ оның тапсырмасы бойынша осы үшін арнайы берілген уақытта орындалатын жұмыс; сонымен бірге оқушылар саналы түрде өз күш-жігерін көрсетіп, тапсырмада қойылған мақсатқа жетуге тырысады қандай да бір түрде олардың психикалық және физикалық (немесе сол және басқа) әрекеттерінің нәтижелері".
Осы әдістердің мәнін ашуға жүгінейік.
Жаңа білімді түсіну және игеру бойынша оқулықпен жұмыс. Бұл әдістің мәні мынада: жаңа білімді игеруді әр оқушы оқулықтағы материалды мұқият зерделеу және ондағы фактілерді, мысалдарды және олардан туындайтын теориялық жалпылауды (ережелер, тұжырымдар, заңдар және т.б.) түсіну арқылы жүзеге асырады, сонымен бірге оқушылар білімді игерумен қатар кітаппен жұмыс істей алады. Бұл анықтама мінсіз болмауы мүмкін, дегенмен бұл әдістің сипаты туралы нақты түсінік береді және онда екі маңызды өзара байланысты тараптарды атап көрсетеді: оқушылардың зерттелетін материалды өз бетінше игеруі және оқу әдебиеттерімен жұмыс істеу қабілетін қалыптастыру.
Жаңартылған оқыту мазмұны жағдайында өзіндік жұмысқа қойылатын талаптар.
• Біріншіден, сабақта оқулық бойынша өз бетінше оқу үшін материалды (тақырыпты) дұрыс таңдау маңызды. Оқушылар мұғалімнің егжей-тегжейлі түсіндіруінсіз кез-келген мәселені өз бетінше игере алмайтыны белгілі. Осылайша, оқытудың қол жетімділігі принципін сақтау жаңа материалды игеру мақсатында оқулықпен оқушылардың өзіндік жұмысын дұрыс ұйымдастырудың шарттарының бірі болып табылады.
* Сабақ барысында мұғалім оқушылардың өзіндік жұмысының барысын бақылап, зерттелетін материалды қалай түсінетінін білу үшін олардың кейбіріне сұрақтар қоюы керек. Егер олардың кейбіреулері қиындықтарға тап болса, оларға түсініксіз ережелерді түсінуге көмектесу керек.
* Оқушылардың оқулық бойынша жаңа материалды өз бетінше түсіну және игеру қабілетін қалыптастыруға байыпты назар аудару керек.
* Сабақта проблемалық жағдай туғызу және оқушыларды зерттелетін материалды неғұрлым ойластырылған түсінуге ынталандыру мақсатында оқулықпен өз бетінше жұмыс жасаудың алдында тәжірибелер мен көрнекі құралдарды көрсету жиі болуы мүмкін.
* Оқулық бойынша жаңа материалды зерттеу көбінесе сипаттамалық сипаттағы мәселелерді өз бетінше игеру мақсатында жеке орындарды іріктеп оқу түрінде жүзеге асырылады. Бұл жағдайда мұғалімнің материалды ұсынуы оқушылардың оқулықтағы жұмысымен ауысады.
* Жаңа материалды зерделеу кезінде бұрын өткен тақырыптардың қысқаша көшірмесін жасау қажеттілігі жиі туындайды. Мұндай жағдайларда негізгі әдіс, әдетте, ауызша сауалнама. Алайда, бұл көбінесе қажетті нәтиже бермейді, өйткені көптеген оқушылар өткен материалды әрдайым еске түсіре және қайталай алмайды. Мұндай жағдайларда оқулықтармен өзіндік жұмысты қолданған дұрыс
Сынып жетекшісінің міндеттері мен жұмыс мазмұны. Тапсырма: сіз 5-сыныптың сынып жетекшісісіз. Сіздің шәкіртіңіз Миша-тірі, жақсы оқыған, бірақ азапты, жиналмаған бала. Мишаны ата-анасына тәрбиелеу бойынша бірқатар міндеттер қойыңыз. Жағдайды өзіңіз ойлаңыз.
Мектеп өмірінде мұғалім — басты тұлға. Мектеп мұғалімі балаларды оқытып қана қоймайды, сонымен бірге оларды тәрбиелейді. Ол белгілі бір сыныпта оқушылардың оқу-тәрбие жұмысын ұйымдастырушысы әрі ұстазы, ақылшы-кеңесшісі болып саналады. Сондықтан да ол қиын да әрі жауапты міндетті іс. Соған қарамастан мұғалімдердің кейбіреуі бұл міндетті өздерінің білім беру қызметінс қосымша іс ретінде қараса, ал басқалары оны негізгі педагогикалық әрекеті ретінде қарастырады.
Олай болса, сыныпта оқушылардың оқу-тәрбие әрекетін ұйымдастыру, тәрбиелік шаралардың ықпалын үйлестіру тек сынып жетекшілеріне жүктеледі. Ол оқушыларға қатысты мектеп өміріндегі мәселелерді шешуде нақтылы көмектесуге және оларды тартымды әрі қызықты ұйымдастыруға тырысады, эхОл өзіне қатысты сыныпта оқушылар ұжымын ұйымдастыра отырып, осыған сол сыныпта дәріс беретін пән мұғалімдерін, оқушылардың ата-аналарын және жұртшылықтың бала тәрбиесіндегі ықпалын біріктіріп, балаға деген талаптарын ортақтастырып отырады.
Сынып жетекшісі жұмысының негізгі мақсаты — мектеп оқушыларын қоғамның белсенді және саналы азаматы етіп тәрбиелеугс барынша ықпал жасау. Сыныптағы әрбір жеке тұлғаның ғылыми дүние танымының қалыптасуын, адамгершілік қасиеттерін, еңбекке деген сүйіспеншілігін қамтамасыз етіп, жан-жақты жарасымды дамуына жағдай туғызу.
Дұрыс тәрбие — балаға өмір бойы азық. Сол дұрыс тәрбиені ұйымдастыратын басты тұлға Сынып жетекшісі жұмысының негізгі міндеттері қандай?
1. Сыныптағы оқушылардың талап тілектері мен мүдделерін жеке олардың жеке басының ерекшеліктерін жан-жақты зерттеп білу.
2. Сыныптағы оқушылардың не нәрсеге бейімділігін анықтап, оларды ынтымағы жарасқан, белсенді, саналы ұжымға ұйымдастыру.
3. Сыныптағы мән мұгалімдері мен мектеп әкімшілігін жәнс оқушылардың ата-аналарының тәрбиелік ықпалын үйлестіру, окушыларға қоятын педагогикалық талаптарының бірлігін қамтамасыз ету.
4. Тәрбие үрдісінде мектептің, жанұя мен жұртшылықтың тығыз қарым-қатынасын қамтамасыз ету.
5. Оқушылардың ата-аналарымен үнемі байланыс жасап, жанұядағы бала тәрбиесіне байланысты педагогикалық оку насихат жұміыстарын жүргізу.
6. Оқушыларды тәрбиелеуде сыныптан және мектепттен тыс әр алуан тәрбие жұмыстарын ұйымдастыру.
7. Тәрбие мен өзін-өзі тәрбиелеудің бірлігін қамтамасыз ету.
8. Тәрбие қызметінің тұтастығын, жүйелігін, тәрбиелік шаралардың бірлігін қамтамасыз ету.
9. Тәрбиенің негізгі бастауы - ұлттық тәлім-тәрбиені сынып жетекшісі қызметінің маңызды компонентерінің бірі ретінде қарастыру т.б.