Тапсырма
NaOH + HNO3--------
Cu(OH)2------------
Cu(OH)2+HCl----------
Na + HCl----------
H2 +Cl2-----------
Al(OH)3-------------
BaCl2+ Na2SO4----------
Сабақ жоспары № _9_(теориялық оқыту)
Күні
|
|
Дайындаған оқытушы
|
Әбдіхамит А.Қ
|
Пән /Модуль
|
Химия
|
Топ
|
107,110,115
|
Сабақтың тақырыбы
|
Буферлік ерітінділердің қолданылуы
|
Оқыту нәтижесі
(оқушылардың оқу сабағында меңгеретін кәсіби дағдылардың тізімі)
|
11.3.4.6 буферлік ерітінділер қолданатын салаларды білу
|
Сабақтың мақсаты (SMART-мақсаттар)
|
- буферлік жүйелер қолданатын бірнеше сала білу
- буферлік жүйелердің маңыздылығын түсіну
|
Бағалау критерийлері
|
Оқушы оқу мақсатына қол жеткізді, егер:
- буферлік ерітінділерге мысал келтіреді
- тірі ағзадағы буферлік жүйенің маңызын біледі
|
Сабақтың түрі
|
Тақырыптық лексика мен терминология:
Буфер, қышқылдық буферлік жүйелер, негізгі буферлік жүйелер, буферлік сыйымдылық, буфер ерітіндісінің рН.
|
Оқыту әдістері мен тәсілдері
|
топтық жұмыс - ұжымшылдық, жалпы істің нәтижелері үшін жауапкершілік;
|
Пәнаралық
Байланыс
|
Биология
|
Қажетті ресурстар
(оқу-анықтамалық және әдістемелік әдебиеттер)
|
Тапсырма парақтары
|
Сабақтың барысы
|
Сабақтың кезеңдері/
жоспарланған уақыт
|
Жоспарланған іс-шаралар
|
Қажетті ресурстар
(оқу-анықтамалық және әдістемелік әдебиеттер)
|
Ұйымдастыру кезеңі (5 мин.)
|
Сәлемдесу. Оқушылар бір-бірімен амандасады.
Сабаққа дайындық
Сабақтың тақырыбы. Сабақтың мақсаты мен бағалау критерийлермен таныстыру.
Сыныппен жұмыс.
Оқушылардың өткен білімін жаңартудың белсенді әдісі. Оқушылар сұрақтарға жауап береді
|
Презентация
|
Білімді жаңарту
(15мин.)
|
Топтық жұмыс
Мұғалім оқушыларды 3 топқа бөледі. Әр топқа тақырып беріледі:
Тірі ағзадағы буферлік ерітінділер
Буферлік ерітінділерді медицина мен фармацияда қолдану
Буферлік ерітінділерді тағам өндірісінде қолдану.
Оқушылар берілген тақырыпқа постер дайындау керек. Және басқа топтарға 3 сұрақ қою керек.
Постер дайындау үшін 15 минут беріледі.
Көмек ретінде мұғалім оқушыларға буферлік жүйелер қолданатын салаларға қатысты суреттерді көрсетеді.
|
Презентация
Интернет ресурстар
|
Жаңа білім мен іс-әрекет тәсілдерін қалыптастыру
(40 мин.)
|
Буферлік ерітінділер — сутек иондарының концентрациясын белгілі бір дәрежеде ұстайтын ерітінділер. Олар негізінен әлсіз қышқылдар немесе негіздер және олардың тұздарының қоспасынан тұрады, сұйылтқанда, концентрлегенде, күшті қышқыл немесе негіздің аз мөлшерін қосқанда өзінің сутектік көрсеткішінің (рН) мәнін болымсыз өзгертеді. Мысалы: ацетаттық буферлік ерітінділернің (СН3СООН+ +СН3СООNa қоспасының) pH-ы 4,7, лимондық Буферлік ерітінділернің (С6Н6О7Na2 ерітіндісі) pH-ы 5,0, фосфаттық Буферлік ерітінділернің (Na2Н2РО4+ +NaОН қоспасының ерітіндісі) pH-ы 11,5. Буферлік ерітінділер аналитикалық химияда, биохимиялық және физиологиялық зерттеулерде кеңінен қолданылады. Буферлік ерітінділер тірі организмдерде үлкен рөл атқарады (мысалы, қанның, лимфалардың, клеткааралық сұйықтардың pH тұрақтылығы). Олардың бикарбонаттық, фосфаттық, белоктық (белоктар әлсіз қышқылдық әрі негіздік қасиет көрсетеді) табиғаты бар.
|
|
Білік пен дағдыны қалыптастыру. Қолдану.
(15 мин.)
|
Сұрақ қою, жеке жұмыс, оқушылардың ауызша берген жауаптарын бағалау арқылы.
|
|
Үй тапсырмасын ақпараттандыру кезеңі
(5 мин.)
|
Ерітінділер тақырыбына презендаиция жасау
|
|
Сабақты қорытындылау
/ бағалау (5 мин.)
|
Әр топ өзінің постерін басқа оқушыларға табыстайды және сұрақтарға жауап береді.
Оқушылар буферлік жүйелер қолданатын салаларды атап, қорытынды жасайды.
|
|
Рефлексия (5мин.)
|
|
|
Буферлік ерітінділер — сутек иондарының концентрациясын белгілі бір дәрежеде ұстайтын ерітінділер. Олар негізінен әлсіз қышқылдар немесе негіздер және олардың тұздарының қоспасынан тұрады, сұйылтқанда, концентрлегенде, күшті қышқыл немесе негіздің аз мөлшерін қосқанда өзінің сутектік көрсеткішінің (рН) мәнін болымсыз өзгертеді. Мысалы: ацетаттық Буферлік ерітінділернің (СН3СООН+ +СН3СООNa қоспасының) pH-ы 4,7, лимондық Буферлік ерітінділернің (С6Н6О7Na2 ерітіндісі) pH-ы 5,0, фосфаттық Буферлік ерітінділернің (Na2Н2РО4+ +NaОН қоспасының ерітіндісі) pH-ы 11,5. Буферлік ерітінділер аналитикалық химияда, биохимиялық және физиологиялық зерттеулерде кеңінен қолданылады. Буферлік ерітінділер тірі организмдерде үлкен рөл атқарады (мысалы, қанның, лимфалардың, клеткааралық сұйықтардың pH тұрақтылығы). Олардың бикарбонаттық, фосфаттық, белоктық (белоктар әлсіз қышқылдық әрі негіздік қасиет көрсетеді) табиғаты бар.
Буферлік жүйелердің адам ағзасы үшін маңызы жоғары. Адам қаны буферлік жүйелерге жатады. Адам ағзасында әсіресе, бүйректің бөліп шығару және өкпенің тыныс алу қызметтері үшін буферлік жүйелердің маңызы жоғары. Адам ағзасындағы сұйықтықтар (қан, ұлпа сұйықтығы, лимфа т.б.) қасиетінің бірі - олардағы сутегі иондарының тұрақты кон-центрациясын көрсетуі. Ағза сұйықтығының қышқылдылығының тұрақты болуының маңызы зор. Буферлі жүйелер деп қышқылдың немесе сілтінің аз мөлшерін қосқанда, сонымен қатар сұйылтқанда, сутек иондарының концентрациясы, яғни рН өзгермейтін ерітінділерді айтады.
Адам ағзасындағы рН деңгейін сақтап туру буферлі жүйелердің көмегімен жүзеге асырылады.Буферлі ерітінділер әдетте әлсіз қышқыл мен кушті негіз тұзының қоспасында (CH3CООH+CH3COONa 4 ацетатты буферлі қоспа) немесе әлсіз негіз бен оның күшті қышқыл тұзының қоспасынан (NH4OH+NH4CI аммиакты буферлі қоспа) тұрады. Сонымен бірге, әлсіз қышқылдардың қышқыл және орта тұздарының (NaHCО3+Na2C03 карбонатты буферлі қоспа) немесе екі кышқыл түздарының қоспасы (NaН2РО4+NaHPО4 фосфатты буферлі коспа) буферлік қасиет көрсетеді. Буферлі ерітіндіге қышқыл не сілті косқанда, не болмаса оларды сұйылтқанда рН өзгермей түрақты болуын буферлік әсер деп атайды.
Достарыңызбен бөлісу: |
