Галогеналкандардың изомерленуі көміртек қаңқасының құрылысы мен галогеннің орнына байланысты болады. Сондықтан бұлардың изомерлерінің саны сәйкес көмірсутектердің изомерлерінен көп болады. Изомерлену алкандарда С4 — бутаннан басталса, галогеналкилдердің изомерленуі С3-тен басталатынын келтірілген мысалдан көрдіңдер. Бромбутанның төрт изомері болады. Мысалы: 1-бромбутан, 2-бромбутан, 2-бром-1 -метилпропан және 2-бром-2-метилпропан. Бұл заттардың құрылымдық формулаларын өздерің жазыңдар
-органикалық қосылыстардың ұқсастығы мен айырмашылығын анықтайды;
-спирттер альдегидтер мен кетондар, карбон қышқылдары, эфирлерді ИЮПАК номенклатурасы бойынша атайды;
-спирттер альдегидтер мен кетондар, карбон қышқылдары, эфирлердің құрылымдық формулаларын құрастырады;
-органикалық қосылыстардың арасындағы генетикалық байланыстарды жүзеге асырады;
Сабақтың түрі
Жаңа сабақ
Оқыту әдістері мен тәсілдері
Сұрақ- жауап, ой толғаныс, репродуктивті кестелермен жұмыс, іскерлік ойындар, топтармен жұмыс
Пәнаралық Байланыс
Биология,физика
Қажетті ресурстар (оқу-анықтамалық және әдістемелік әдебиеттер)
Қажетті ресурстар (оқу-анықтамалық және әдістемелік әдебиеттер)
Ұйымдастыру кезеңі (5 мин.)
Оқушылармен амандасу. Ынтымақтастыру атмосферасын құру. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Сабақтың тақырыбы, оқу мақсаттары мен бағалау критерийлерімен
Білімді жаңарту (15мин.)
Бейнебаян қарауды ұсыныңыз: ***Функционалдық топтар
***Функционалдық топтардың басымдығы
*** Функционалдық топтың түріне қарай жіктеу
Жаңа білім мен іс-әрекет тәсілдерін қалыптастыру (40 мин.)
Бүгінгі сабақта біз осы қосылыстардың спирттер класына тоқталамыз. Спирттердің құрамында гидроксил тобы болады. Гидроксил тобы – спирттердің функционалдық тобы. Функционалдық топ – заттың осы класына тән химиялық қасиеттерін анықтайтын атомдар тобы.
Құрамындағы сутек атомдары бір немесе бірнеше гидроксил топтарымен алмасқан көмірсутектердің туындылары спирттер деп аталады.
Спирттер құрамындағы гидроксил топтарының санына байланысты біратомды және көпатомды болып бөлінеді:
Метил спирті (метанол) СН₃ОН. Өзіне тән иісі бар, түссіз сұйық зат. Өте улы. Көз жүйкесіне әсер етеді. Аздаған мөлшері соқыр етеді, тіпті адамды өлтіріп те жібереді.
Этил спирті (этанол) С²Н⁵ОН Өзіне тән иісі бар, түссіз сұйықтық, суда жақсы ериді. Этил спирті адам организміне зиянды әсере етеді. Спирт мидың қызметін тежеп, оның жүйке клеткаларын уландырып, адамның ойлау қабілетін төмендетеді. Этил спиртін жиі қабылдау адамдарды алкоголизм ауруына душар етеді.
Этил спиртінің алынуы:
1. Құрамында қанты бар заттар ашығанда этил спирті түзілетіні
С₆Н₁₂О₆ →2С₂Н₅ОН + 2СО₂
Этиленді гидраттау арқылы этанол алуға болады:
СН₂=СН₂ + 3О₂ → 2СО₂ + 3Н₂О + Q
Химиялық қасиеттері:
1. Спирттер жанады:
С₂Н₅ОН + 3О₂ → 2СО₂ + 3Н₂О
2. Спирттер оңай тотығады:
С₂Н₅ОН + [О] → СH₃ – COH + Н₂О
СH₂ – C OH + [О] → СH₃ – COOH
Этиленгликоль – дәмі тәттілеу, түссіз, қоймалжың сұйықтық. Улы зат. Суда жақсы ериді. Ол – екіатомды спирт.Жеке жұмыс:
Оқушыларға спирттер альдегидтер мен кетондар, карбон қышқылдары, эфирлердің функционалдық топтарын ұсынылған формулаларды ұсыныңыз. Олардың арасындағы ұқсастықтар мен айырмашылықтарды анықтап, сипаттауды ұсыныңыз.
Тапсырманы орындап болғаннан кейін оқушыларға сұрақтар қойыңыз:
***Көрсетілген заттардың арасында ортақ не бар?
***Бұл заттардың химиялық қасиеттері ұқсас болады ма?
***Атомдардың қай топтары заттардың ұқсастығын дәлелдейді?
