кіріс бақылауы (оқу жылының алдында), алдын-алабақылау(қорытынды бақылау жұмыстарын жүргізу
алдында, бітіруші сыныптардағы емтихандардың алдында, мектептің жаңа оқу жылына
дайындығын тексеру); ағымдық бақылау(тақырыпты зерделегеннен кейін, білім беру
ұйымының тоқсандағы, жартыжылдықтағы жұмыс нәтижелері); аралық бақылау (жыл соңында келесі сыныпқа ауыстыру); қорытынды бақылау (бітіруші сыныптарындағы емтихандар - 9, 11-сыныптар, білім беру ұйымының бір жылдағы жұмыс нәтижелері) . Өткізу жиілігіне байланыстыэпизодтық (оқу жылының белгілі бір айында, оқу
тоқсанында), мерзімді (күнделікті, апталық, және т.б.) бақылау түрлері туралы айтуға болады.
Бақылау формалары бақылау әдістерін қолдану арқылы жүзеге асады.
Мектепішілік бақылау әдістері Бақылау әдісі - бұл белгіленген мақсатқа жету үшін бақылауды іс жүзінде жүзеге асыру
әдісі.
е алу-есеп беру құжаттамасын зерделеу және талдау; теориялық және практикалық оқыту
сабақтарын, сыныптан тыс оқу және тәрбиелік іс-шараларды бақылау/қатысу және кейінгі
педагогикалық талдау; білім алушылардың білімін, іскерлігін және дағдыларын тікелей тексеру:
сұрау, бақылау жұмыстары, тексеру жұмыстары, сауалнама, тестілеу; оқытушылармен,
оқушылармен жеке әңгімелесу; озық педагогикалық тәжірибені зерделеу, хронометриялау,
диагностикалық әдістер, т.б. қажетті объективті ақпаратты алуға мүмкіндік беретін әдістер қолданылады. Әдістер бір-бірін толықтырады, сондықтан әр түрлі бақылау әдістерін қолдану
мектептегі жағдайдың нақты жағдайын анықтауға мүмкіндік береді. 4-кесте. Мектепішілік бақылау әдістері.
Бақылау әдістері Түсіндірме Бақылау/байқау
Сабаққа қатысу, сабақтан тыс іс-шаралар және т.б., артынан талдау.
Құжаттаманы зерделеу Сынып журналдарымен, оқушылардың күнделіктерімен, сабақ
жоспарларымен, оқушылардың жеке істерімен, қауіпсіздік техникасы
бойынша журналдармен және т.б. жұмыс.
Сұрақ қою
а) ауызша
б) жазбаша
- бақылау
жұмысы
(кесіндісі)
- ашық сауалнама
- жабық сауалнама
Оқушылармен, мұғалімдермен, ата-аналармен еркін әңгімелесу немесе
арнайы дайындалған бағдарлама бойынша мақсатты сұхбат.
Оқушылардың білім деңгейі, дағдылары, білік дағдылары тексеріледі.
Бағдарламаланған сұрақтарға жауаптардың нұсқалары шектелмейді.
Жауап нұсқалары шектеулі
Тестілеу
Жеке айырмашылықтарды өлшеуге арналған психологиялық
диагностика әдісі.
Жедел талдау
Жаңа ғана өткізілген сабақты немесе оның ұйымдастырушыларымен
немесе қатысушыларымен өткізілген іс-шараны талдау және т.б.
Ретроспективті талдау Өткен жылдардағы түлектердің, жоғары оқу орындарының
оқытушыларының түсу емтихандарын талдау негізінде мектептің
қызметін бағалауы және т.б.
Хронометрлеу
Мектептің жұмыс режимін, сабақ уақытын және сыныптан тыс
жұмыстарды ұтымды пайдалануды, оқушылар мен мұғалімдердің
жұмыспен қамтылуын, олардың шамадан тыс жүктеме алу себептерін,
үй тапсырмаларының көлемін, оқу жылдамдығын және т.б. анықтауда
қолданылады.
Бақылаудың барлық түрі анықталған кемшіліктерді жою бойынша ұсыныстар әзірлеумен
аяқталады. Бұл ұсыныстар оқу қызметін жақсартуға бағытталуы және білім беру ұйымының
нақты мүмкіндіктеріне сәйкес келуі керек.