Білім беру бағдарламасы үшін жылу энергетикасы Нұр- султан 021 тақырып. Энергетикалық кәсіпорындардың сипаттамалары
жүктеу/скачать 261,58 Kb.
|
| 4. Табиғи газ-қорлар, кен орындары
Қазақстан Республикасындағы газдың әлеуетті ресурстары 8616 млрд.м3 бағаланады, оның ішінде 1862 млрд. м3 – бұл А+В+С барланған қорлары және С2 санаты -94,5 млрд. м3, перспективалық және болжамды қорлар – 5656 млрд. м3. А+В+С санатты газ қоры бастапқы және қалдық қорларға (бастапқы – өндіру = қалдық қорлар) бөлінеді және 2400 млрд.м3 құрайды. Облыстар бойынша газ қорын бөлу мынадай: БҚО –және 1470 млрд.м3; Ақтөбе облысы – 200; Атырау – 450; Маңғыстау – 210; Оңтүстік Қазақстан – 37; Орталық Қазақстан – 10 млрд. м3. Қазіргі уақытта Қазақстан аумағында магистральдық газ құбырлары бар: Орта Азия – Орталық; Орынбор – Новопсков; Бұқара – Орал; Газли – Шымкент – Бішкек – Алматы. Жалпы ұзындығы ≈ 10 мың км., жалпы қуаты 2,4 млн.кВт сорғымен 27 компрессорлық станция. Және 2 жерасты газ қоймасы – базой және Ақыртөбе, сыйымдылығы 4 млрд.м3. "Вестник ФЭК России" деректері бойынша ҚР-да газ өндіру болжамы– 95-5,9; 2000-15-18; 05-16-24; 2010-22-31 млрд.м3. Кен орындары: газ, мұнай-газ, мұнай-газ, газ конденсатты, мұнай-газ конденсатты, мұнай-газ конденсатты болып бөлінеді. Қазақстанда: газовые: Чатырлы-Шу (Маңғыстау облысы); газды мұнай: өзен, Қаламқас (Маңғыстау облысы); газды конденсатты: Имашев (Атырау), Амангелді (Жамбыл), Ұлутас (Маңғыстау облысы); мұнай-газ конденсаты: Жаңажол, Өріктау (Ақтөбе), Қарашығанақ, Чинаровское (БҚО), Тасболат, Жетібай, Батыс Прорва (Маңғыстау облысы). ҚР Президенті жанындағы Қазақстанның стратегиялық зерттеулер институтының деректері бойынша газ бен газ конденсатының болуы:
Газдың барлық қорлары мұнай-газ және мұнай-газ конденсатты кен орындарында еріген күйде. Игерілетін мұнай-газ кен орындарының қалдық қорларының шамамен 50% - ы қиын өндірілетін кен орындарына жатады. Ең ірі кен орындарының сипаттамасы: 1. Қарашығанақ - 1,2 млрд. т. мұнай және газ конденсаты және > 1,35 трлн. газ м3 2. Теңіз-3 млрд. т. мұнай және > 1,8 трлн. газ м3 3. Жалажол-100 млн. т. мұнай, 100 млрд. м3 газ және 26,5 млн. т газ конденсаты 4. Жетібай – 70 млн. т. мұнай, 17 млрд. м3 газ және 0,3 млн. т конденсат 5. Қаламқас-100 млн. т мұнай және 20 млрд. м3 газ, 2002 жылы Қазақстанда 11 млрд.м3 газ өндірілді, оның 20% - ы пайдалы, қалған 80% өртеледі. Қазақстанның негізгі магистральдық газ құбырлары: 1. Орта Азия-Орталық» Түркіменстан мен Өзбекстанды Ресеймен байланыстырады. Онда 5 жіп, L (ұзындығы) -5215 км, өткізу қабілеті 820 млн м3/тәул. "Мақат – Солтүстік Кавказ" және "Окарем - Бейпеу" газ құбырларымен байланысты – сипаттамалары: "Мақат – Солтүстік Кавказ"– 371 км, 70 млн м3/тәул, "Окарем - Бейпеу" – 473 км және 70 млн м3/тәул. 2. "Бұхара - Орал”: Өзбекстан мен Ресейді байланыстырады. Онда 2 Жіп, L -1175 км, өткізу қабілеті 400 млн м3/тәул. Оған Жалажол – Октябрьск – Ақтөбе және Қарталы – Рудный – Қостанай газ құбырлары қатысты. Жалажол-Октябрьск-Ақтөбе-270 км, Қарталы-Рудный-Қостанай-154 км. 3. "Орынбор-Новопсков”: ҚР солтүстігі арқылы өтеді. L -382 км, өткізу қабілеті 170 млн м3/тәул. 4. "Бұқара газ тасымалдау ауданы-Ташкент-Бішкек-Алматы”: Өзбек газы ҚР оңтүстігіне қарай жүріп жатыр. 2 желісі бар, L -1585 км, өткізу қабілеті 36 млн м3/тәул. 5. "Газли - Шымкент" газ құбыры БГР – ТБА Бұхара - Орал магистраліне қосылады. L -314 км және Оңтүстік Қазақстан облысын газбен қамтамасыз етеді. Бұл газ құбыры Қырғызстан аумағы арқылы жүріп жатыр және көршілер тарапынан газ талан – таражға түспеу үшін бауырлас елді айналып өту үшін (L-150 км, 100 млн.$) бөгет салу қажет. Қазақстанның газ саласы табыстарының негізгі көзі-бұл халықаралық газ транзиті, бұл маңызды геосаяси тетік болып табылады, әсіресе Ресейде газ өндіру төмендегенде (92-ден 72 млрд.м3-ге дейін). ҚР газды ішкі тасымалдау көлемі-жылына 4,2 млрд. м3. Табиғи газ өндіру: 2002 ж – 14,1; 2003 ж-16,6; 2004 ж-22,1; 2005 ж-25,0 млрд м3. Республикадағы газ тұтыну динамикасы-91 жыл-12,2; 99-5,1; 2002- 5,4; 2015-15 млрд. м3 / жыл. Перспективада табиғи газды өндіру бағаланады: 2010 жылы - 47 және 2015 жылы - 50 млрд.м3, оның 2/3-ін экспортқа шығару қажет. Жеткізу аймақтары - Ресей, Еуропа, Азия-Тынық мұхиты аймағы. "Орта Азия - Орталық "газ құбыры және"Газпром" жүйелері бойынша жеткізу мүмкін. Ресей арқылы экспортқа 15-20 млрд. м3 газ өтуі мүмкін. Қазір Ресеймен шекарада Қазақстан 5 млрд. м3 сатады. Еуропаға шығу" Союз " арқылы мүмкін - Ресейдің магистральды газ құбыры. Газ саласының басым бағыттары: - ілеспе газды артық аудандарда ГТҚ салу (алауларда жағылады); - сұйытылған газ өндіру үшін ГӨЗ салу; - Батыс және Солтүстік Қазақстанда магистральдық тарату газ құбырлары желісін дамыту; - мұнай-газ өнеркәсібін дамыту. Газтурбиналық қондырғылар (Шнос-55 МВт. Ақтөбе...-48 МВт, Теңізшевройл-480 МВт және т.б.), бұл ҚР батысының Ресейден электр энергиясының импортына тәуелділік проблемаларын шешеді және батыс өңірдің экологиясын жақсартады. Ілеспе мұнай газын тазартқаннан кейін ғана тасымалдауға болады,ал оған жұмсалатын шығындар газ тасымалдау рентабеленбеген. Қазір ҚР – да сұйытылған газ өндіретін үш газ-мұнай өңдеу зауыты-Қазақ ГӨЗ (Маңғыстау), теңіз (Атырау), Жаңажол (Ақтөбе), жалпы қуаты жылына 6,2 млрд.м3. Теңізді игеру жылына 8-10 млрд. м3 және Қарашығанақ – жылына 14 млрд. м3 өңдеуді талап етеді. Бұл осы зауыттарды кеңейтуді және жаңа, күтілетін қуатты салуды талап етеді. 4-кесте. Газ өңдеу зауыттарының өнімділігі
Газ экспорты әлемдік коньюктурада тұрақты (бұл мұнай емес), еуропалық нарықтағы газдың бағасы-1000 м3 үшін 150-200$, ал өндіру құны ≈ 15-20 $ 1000 м3 үшін, яғни бағасы - газ тасымалдау. Табиғи газды тұтыну құрылымы-58% энергияның басқа түрлеріне; 40% - отын ретінде; 2% - мұнайхимияға арналған шикізат және отындық емес қажеттіліктер болып өзгертілді. Сұйытылған газды тұтыну құрылымы: 80% - отын ретінде; 13% - энергияның басқа түрлеріне, 7% - отындық емес қажеттіліктерге түрлендіру. 5-кесте. 2001 ж. табиғи және сұйытылған газды тұтыну (ранжир бойынша):
Газ саласының мәселелері: – Қазақстанда газды тұтыну көлемінің 1991 жылы 13,0-ден 2001 жылы 5,4 млрд. м3-ге дейін төмендеуі табиғи газ бойынша және сұйытылған газ бойынша 853-тен 350 мың т-ға дейін төмендеуі. - ішкі нарық пен газ тасымалдау инфрақұрылымының дамымауы; - аумақ бойынша қорлар мен тұтынушылардың сәйкессіздігі; - сыртқы нарыққа шығудың болмауы; - жабдықтың тозуы; - ГӨЗ-ның шағын қуаты; - мұнай-газ өндірісінің болмауы. Қазақстандағы газ саласын дамыту бағыттары: 1. Магистральдық газ құбырлары жүйесін жаңғырту. 2. Газдың халықаралық транзитін 150 млрд. м3 дейін ұлғайту 3. ҚР газын экспорттау үшін жаңа газ құбырларын салу. 4. Газ бөлінісін дамыту – энергетика, газ химиясы. жүктеу/скачать 261,58 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||