Білім беру бағдарламасы тыңдаушыға арналған нұСҚаулық
Ойлау икемділігін қалыптастыруға арналған, белгілі бір іс-әрекет бойынша ойлаудың барлық келесі қадамдарын іске асыруды қажет ететін тапсырмалар
жүктеу/скачать 1,43 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Сандар мен шамаларды оқыту, өмірмен байланыс принципін жүзеге асыру
| Ойлау икемділігін қалыптастыруға арналған, белгілі бір іс-әрекет бойынша ойлаудың барлық келесі қадамдарын іске асыруды қажет ететін тапсырмалар
Үш көлікпен 540 тонна көмір алып келу керек. Егер әрқайсысына 3 тонна жүк тиелген көліктермен күніне 5 рет көмір таситын болса, оны қанша күнде жеткізуге болады? Қосымша тапсырмалар: 1. Бұл есепті әртүрлі жолдармен шешуге болады. Тапсырманы басқа тәсілдермен аяқтаңыз: 1-тәсіл 3 * 5=15 тоннаны бір көлік бір күнде тасымалдайды 2-тәсіл 3 * 3= 9 – бір сапарда үш машина жеткізеді 3-тәсіл 540 : 3=180 тонна – әр көлік тасымалдауы керек көмір көлемі Бұл есепті шығарудың басқа тәсілдерін табыңыз (кем дегенде 12) [75]. Сандар мен шамаларды оқыту, өмірмен байланыс принципін жүзеге асыру Бастауыш мектепте натурал сандармен танысудың бастапқы негізі оқушылардың мектепке дейінгі тәжірибесін, пәндерді қарастыру нәтижесінде олардың сандар туралы түсініктерін барынша тиімді пайдалануға мүмкіндік беретін теориялық-жиынтық тәсіл болып табылады. Осыған орай, натурал сан тең қуатты жиындар класының инвариантты сипаттамасы ретінде пайда болады, ал олардың арасындағы қатынастарды танудың негізгі құралы тиісті сандық сипаттамалары бар жиындар элементтері арасында бір-біріне сәйкестік орнату болып табылады. Осының негізінде жиынтықтар арасында да, оларға сәйкес сандар арасында да «көп», «аз», «тең», «тең емес» қатынастары туралы ұғымдар қалыптасады. Алайда балалар алғашқы шамалармен – ұзындықпен, массамен, сыйымдылықпен танысқаннан кейін, натурал сандарға тағы бір көзқарас – өлшенген ұзындықтың таңдалған өлшемге қатынасы қарастырылады, яғни мұнда сан таңдалған өлшем бірлігінде белгілі бір шаманы өлшеу нәтижесі ретінде қарастырылады. Алғашқы ондық сандарын номерлеуді зерттеу процесінде кіші мектеп жасындағы оқушылар мыналарды игеруі керек: алғашқы он санның реттілігі және оны кез келген саннан бастап алға және кері бағытта көбейту мүмкіндігі; санды құраудың екі тәсілі; әр санның атауы және белгіленуі; әр сан өзінің алдындағы және соңындағы санмен қандай қатынаста болады; 1-ден 10-ға дейінгі сандардың натурал қатарындағы әр сан қандай орын алады (одан кейін қандай сан екенін тез атай білу, бұл сан қандай саннан кейін тұр, берілген санға дейін санау кезінде қандай сандар кездеседі, ол қандай сандар арасында тұрады). Сандар барлығы бірге зерттелмейді, сонымен қатар бір-бірінен оқшауланып қарастырылмайды. Оларды натурал қатардың сегменттері 1-ден жаңадан зерттелетін санға дейін қарастырылады деп айта аламыз. Сан оқушыларға жиынтық қуаты (қанша?) ретінде де, әрбір сан алдыңғыға бірлікті қосу және кейінгіден бірлікті алу арқылы шығатын тізбектің мүшесі ретінде де таныстырылады. Қосылғыштардың әрқайсысының құрамы зерттеледі. Әрбір жаңа санды зерттеу шамамен бірдей реттілікпен жүзеге асырылады: жаңа санды қалыптастыру әдісі; оның атауы; белгіленуі (баспа санымен); сандарды салыстыру; сонымен қатар әр жаңа санды зерделеу барысында жаңадан алынған сан оның алдында қарастырылған санмен салыстырылып, оның сандар қатарындағы орны көрсетіледі; қосындылардан тұратын сандардың құрамы (әр сан екі кіші саннан құралуы мүмкін екендігі көрсетілген); берілген санды таңбалайтын цифрды жазу. Әрбір жаңа санды зерделеу бұрын қарастырылған санды қайталаудан басталуы керек. Санның жасалу жолын қарастыруда оның жасалуының екі тәсілін көрсету керек – 1-ді қосу және 1-ді алу арқылы. Балалардың заттарды санау қабілетіне сүйеніп, тиісті практикалық жағдайларды қолдана отырып, оларды көрсетіп, математикалық тілде сипаттай отырып, оқушыларды мына қорытындыға келтіріңіз: санға 1-ді қосып, біз одан кейінгі келесі санды аламыз, ал саннан 1-ді алып тастағанда, біз оның алдындағы санды аламыз (алдыңғы). Жаңа санды алған кезде оның атауы беріледі және цифрдың баспа таңбасы көрсетіледі. Сандарды салыстыру (1-ден 5-ке дейін) заттар тобын салыстыру негізінде, ал одан әрі тек санауға сүйене отырып жүзеге асырылады (санау кезінде қай сан бұрынырақ болса, сол азырық болады). Балалардың кез келген саннан бастап 1-ден 10-ға дейінгі натурал сандар қатарының кесінділерін тура және кері бағытта санай білу қабілетін қалыптастыруға бағытталған жұмысты тұрақты түрде жүргізу керек. 5 шегіндегі қосындылар санының құрамы қосу және азайту жаттығуларын орындау арқылы игеріледі, олардың нәтижелері алдымен әртүрлі заттармен практикалық әрекеттер жүргізіп, содан кейін ұсыну арқылы табылады. Балалар бірте-бірте іс-әрекеттің нәтижелерін есте сақтайды. Оқушыларға сандарды жазуды үйрету барысында мынадай жұмыс реттілігі сақталуы тиіс: санды жазу үлгісін плакатта немесе тақтада көрсету (мүмкін болса, үлкейтілген түрде); санның қандай элементтерден тұратынын анықтау (балалармен бірге); бұл элементтер қандай ретпен және қандай бағытта орындалатынын анықтау, санның контурын ауада жазып көрсеткен жөн; санды дәптерге жазу. Бірінші сынып оқушылары осы сандар тобында танысатын соңғы сан – нөл саны. Онымен танысқан кезде балаларға нөлдің де сан екенін көрсету керек. Бұл үшін оларды нөлдер саны да басқа сандар сияқты қалыптасады, бірақ ол тек бір жолмен – 1-ден 1-ді алу арқылы шығады деген қорытындыға келтіру керек. Бұл санды басқа сандармен салыстыруға болады, 0 1 екеніне көз жеткіземіз. Осыдан оның сандар қатарындағы орны 1-дің алдында екені шығады. Осылайша, сандар қатары айқындалады: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10. Бұл тақырыпты игерудің нәтижелілігі мұғалімнің сабақта балалардың іс-әрекетін қалай ұйымдастыратынына байланысты болатынын айта кету керек. Балалардың іс-әрекеті әр оқушы үлестірме материалмен барлық практикалық әрекеттерді өзі орындайтындай етіп ұйымдастырылуы керек. Бұл тақырып бойынша сабақтарда оқытудың жетекші әдістері – әңгімелесу және оқушылардың практикалық жұмыстары. Бір таңбалы сандарды зерттегеннен кейін олар екі таңбалы, содан кейін үш таңбалы, содан кейін алты таңбалы және т.б. сандарды зерттей бастайды. Бұл сандар бір таңбалы сандардан құрамында бірнеше разряды болуымен ерекшеленеді, сондықтан оларды көп разрядты деп атауға болады. жүктеу/скачать 1,43 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|