Электр тізбегіндегі тізбектеп жалғанған резистор мен конденсаторды зерттеу.
Жұмыстың мақсаты – тармақталмаған электр тізбегін оқу, резистор мен конденсаторы бар тізбекті есептеу кернеу, қуат, кедергі үшбұрышын және векторлық диаграмма құру.
Жұмысқа дайындық.
1. Активті кедергі және сыйымдылығы бар тізбектің векторлық диаграммасы және кернеу, кедергі және қуат үшбұрыштарының теріс φ бұрышы болады, яғни ток векторы кернеу векторы ығыстырады (1а сурет).
Кернеу, кедергі және қуат үшбұрыштарын (1 б,в,г сурет) қарастыра отырып, активті кедергі және сыйымдылықты тізбекті есептеу формуласын былай жазамыз:
Сыйымдылықты реактивті кедергі:
1-сурет
2. Жоғарыда қарастырылған тікбұрышты үшбұрыштардан φ бұрышы шамасы мына формула арқылы есептеледі:
Мұнда: UP, X, Q – реактивті кернеу, кедергі және қуат.
Соңғы формулалар – активті және реактивті, кернеу және қуатты тригонометриялық функциялар арқылы байланыстыру болып табылады.
Қуат коэффиценті деп аталатын және активті қуатты есептеу формуласына кіретін cosφ негізгі шамасына үлкен мән береді.
Өз білімдерін тексеру үшін қорытынды сұрақтар
1. Жұмыстың мақсаты қандай?
2. Активті-сыйымдылықты жүктеменің векторлық диаграммасын құрың?
3. Өзара тізбектеліп жалғанған, активті және сыйымдылықты кедергілер берілген жағдайда, толық кедергіні қалай есептейді?
4. Активті-сыйымдылықты жүктемесі бар тізбектің, активті қуатын есептеу формуласын қалай жазады?
5. Активті-сыйымдылықты жүктемелі тізбектің реактивті қуатын есептеу формуласын жазың.
6. Активті-сыйымдылықты жүктемелі тізбектің кернеу, кедергі және қуат үщбұрыштарын салыңдар? Олардың активті-индуктивтілікті жүктемелі үшбұрыштардан ерекшелігі неде?
7. Кернеу векторы мен тоғының арасындағы, фазалардың ығысу бұрышы cosφ есептеу формуласын жазың.
8. Нақты орауыш пен нақты конденсатордан тұратын тізбектің ток күшін есептеу формуласын жазың.
9. Нақты орауышы бар тізбектің энергетикалық процесстерінің ерекшеліктері қандай?
10. Нақты конденсаторы бар тізбектің энергетикалық процесстерінің ерекшеліктері қандай?
Аспаптар мен жабдықтар
1-кесте
|
|
|
Атауы
|
Типі
|
Саны
|
Техникалық сипаттамасы
|
|
Амперметр
Вольтметр
Ваттметр
Реостат
Конденсатор батареясы
|
|
1
1
1
1
1
|
|
Жұмыстың орындалуы.
1. Тізбек жинап (1сур) мұғалімге көрсетіндер.
2. Тізбекті іске қосып, керекті кернеуді орнату. Активті кедергінің 2-3 әр түрлі мәндерінде ток күшіне, кернеу және тізбектің активті қуатын өлшеу. Нәтижелерін 2 кестеге енгізу.
3. Орауышты конденсатор батереясымен ауыстырып 2π бойынша өлшеуді қайталау. Нәтижелерін 3 кестеге енгізу.
3-кесте
Нәтижелердің тәжірибелі тексерілуі.
1. Тәжірибе нәтижелері бойынша кернеуді, кедергіні, сыйымдылықты, қуатты, φ бұрышын және оның тригометриялық функцияларын есептеу. Нәтижелерін 2 және 3 кестеге жазу.
2. Токтың әрекет етуші мәндерінің векторлық диаграммасын құр және зерттелетін тізбектің кернеуінің векторлық диаграммасын құр.
3. Кернеу, кедергі және қуат үшбұрыштарын тұрғызың.
4. Зертханалық жұмыс бойынша кедергінің өзгеру мінезіне, ток күшіне, қуатына, φ бұрышына cos және sinφ, реостатың активті кедергісінің өзгеруіне қорытынды жасаң.
5. Қорытындыны есепке жазың.
Зертханалық жұмыс № 10
Достарыңызбен бөлісу: |