10. Қышқылдық және негіздік белоктар, олардың құрылысындағы ерекшеліктер, ИЭН. Белоктарды егер құрамында МАМҚ болса, нейтрал, МАДҚ болса, қышқылдық, ал
ДАМҚ негіздік деп бөлуге болады. Егер белок моноаминомонокарбон қышқылдарынан тұрса,
сулы ортада заряды жоқ нейтрал қасиетке ие болады. Егер белок молекуласында
моноаминодикарбон қышқылдары басым болса, онда сулы ортада ол теріс зарядталып,
қышқылдық қасиетке ие болады.
R
NH
3
OH
COOH
COOH
R
NH
3
+
+ OH
-
COO
-
+
H
+
COO
-
+
H
+
R
NH
3
+
COO
-
COO
-
-
Белок молекуласында диаминомонокарбон қышқылдары болса, сулы ортада сілтілік қасиет
көрсетіп, оң зарядқа ие болады.
R
NH
3
OH
COOH
NH
3
OH
R
NH
3
+
+ OH
-
COO
-
+
H
+
NH
3
+
+ OH
-
R
NH
3
+
COO
-
+
NH
3
+
Қышқылдық белоктардың ИЭН қышқылдық ортада (мысалы, пепсин ИЭН=1,5), негіздік
белоктардың ИЭН сілтілік ортада (мысалы, гистонның ИЭН= 10). ИЭН белок тұрақсыз және
тұнбаға жеңіл түседі. Белоктарды анықтаудың аналитикалық әдістерінің бірі – белокты
изоэлектрлік фокустау оның осы қасиетіне негізделген.
11. Белоктарға тән түсті реакциялар. Осы реакциялардың медицинадағы маңызы. Барлық белоктарға түсті реакциялар тән. Жалпы түсті реакцияға биурет реакциясы
(пептидтік байланысты ашатын реакция) және -амин тобын ашатын нингидрин реакциясы
жатады. Бұл реакция арқылы кез келген биологиялық сұйықтықтағы белокты ашуға болады.
22
Жеке амин қышқылдарын ашуға арналған түсті реакциялар бар. Олардың көмегімен
белоктарға сапалық реакциялар жасап, белоктардың құндылығын анықтауға болады.
