Биохимияға кіріспе. Биохимия пәні және оның міндеттері. Биохимиялық зерттеу әдістері
жүктеу/скачать 268,89 Kb.
|
| Биоэнергетика заңына сәйкес тамақтану дегеніміз клетканың физиологиялық қызметтерін және тірі жүйелердің құрылымдық ұйымдастығын сақтауды қаматамасыз ету үшін қажетті энергияны, көміртегі атoмын және басқа элементтерді қоршаған ортадан алу әдісі болып табылады.
Тағамдық Жылдар бойынша жасы компонеттер (ккал)<1/1-3/3-7/7-11/11-15/15-18 Белоктар/25/48/68/78/98/119 Липидтер/25/51/65/81/86/99 Көмірсулар/109/157/241/297/424/471 24. Макроэргиялық қосылыстар (АТФ рөлі). Макроэргиялық қосылыстар (макроэргиктер) - реакция кезінде энергияны сақтауға және беруге қабілетті биологиялық молекулалар. Бір байланыстың гидролизі кезінде 20 кДж / моль артық бөлінеді. Химиялық құрылымы бойынша макроэрглер көбінесе фосфор және карбон қышқылдарының ангидридтері болып табылады (қараңыз: карбон қышқылдарының ангидридтері), сондай-ақ тиол және энол сияқты әлсіз қышқылдар. АТФ-тың организмдегі негізгі рөлі көптеген биохимиялық реакциялардың энергиямен қамтамасыз етілуімен байланысты. Екі жоғары энергетикалық байланыстың тасымалдаушысы бола отырып, АТФ көптеген энергияны тұтынатын биохимиялық және физиологиялық процестер үшін тікелей энергия көзі қызметін атқарады. Мұның бәрі организмдегі күрделі заттарды синтездеу реакциялары: молекулалардың биологиялық мембраналар арқылы, оның ішінде трансмембраналық электрлік потенциал құру үшін белсенді ауысуын жүзеге асыру; бұлшықеттің жиырылуын жүзеге асыру. Энергиядан басқа, АТФ организмде бірқатар басқа маңызды функцияларды орындайды: Басқа нуклеозидті трифосфаттармен бірге АТФ - нуклеин қышқылдарының синтезіндегі алғашқы өнім. Сонымен қатар, АТФ көптеген биохимиялық процестерді реттеуде маңызды рөл атқарады. Бірқатар ферменттердің, АТФ-тың аллостериялық эффекторы бола отырып, олардың реттеуші орталықтарына қосылу арқылы олардың белсенділігін күшейтеді немесе тоқтатады. 25. Пируваттың тотығып декарбоксилденуі. Пируватдегидрогеназды комплекс құрылысы. Пируваттың тотығып декарбоксилденуі - бұл пируват молекуласынан көмірқышқыл газының (СО2) бір молекуласын шығарып алудан және декарбоксилденген пируватқа коэнзим А (СоА) қосып, ацетил-КоА түзуден тұратын биохимиялық процесс; - гликолиз мен үш карбон қышқылының циклі арасындағы аралық кезең. Пируваттың декарбоксилденуін кешенді пируват дегидрогеназа кешені (PDC) жүзеге асырады, оның құрамына 3 ферменттер мен 2 көмекші ақуыздар кіреді және оның жұмыс істеуі үшін 5 кофактор (CoA, NAD +, тиамин пирофосфаты (TPP), FAD және липой қышқылы (липоат) қажет) Пируватдегидрогеназаның өзі, ферменттің 24 молекуласынан тұрады, олардың әрқайсысы кофермент тиаминпирофосфатпен байланысқан. Бұл ферменттің жалпы салмағы 2,16 • 106 дальтон. Дигидролипоилацетилтрансферазаның төртінші реттік құрылымы 24 протомерлерден тұрады. Әрбір протомер липой қышқылымен байланысқан. Бұл ферменттің салмағы 0,76 • 106 дальтон. Дигидролипоилдегидрогеназа 12 молекуладан құралған, олардың әрқайсысы ФАД-пен байланысқан. Пируватдегидрогеназалық полиферменттік жинақ митохондрийдің ішкі мембранасымен берік байланысып, матрикске бағытталған. Пируваттың тотыға декарбоксилдену процессіне осы полиферменттік жинақпен байланыспаған бос күйіндегі коферменттер НАД+ және КоА-SН қатысады. Полиферменттік жинақтың ферменттерін шартты түрде белгілеп: 26. Үш карбон қышқылдары айналымы, негізгі міндеттері. Кребс айналымының сутегі регенирулеуші рекациялары. Үш карбон қышқылы циклінің төрт кезеңінде дегидрлену реакциясының нәтижесінде төрт жұп сутегі атомы бөлініп , оның үш жұбы НAД - тың тотыккан молекуласын тотықсыздандырып НАДІН - н айналдырса , бір жұбы ФАД - ты тотықтырып ФАДНе айналдырады . Сонымен , төрт жұп протондар мен электрондар оттегінің екі молекуласын тотықсыздандырып судың төрт молекуласын түзуге жұмсалады . Ал , төрт дегидрлену реакциясы жоғарғы энергиялы электрондардың ағысын туғызып , бұл электрондар тыныс алу тізбегіне түсіп , тотыға фосфорлану нәтижесінде АТФ - тың 1 молекуласының түзілуін қамтамасыз етеді . Тағы да бір моль АТФ субстратты фосфорлану нәтижесінде түзіліп , яғни сукцинил - КоА - синтетаза ферментінің қаты - суымен : сукцинил - КоА сукцинатқа айналады , сукцинил - КоА - ның құрамын - дағы макроэргтік байланыс үзіліп , бос энергия пайда болады . Бұл энергия ГДФНРО - ГТФ реакциясына жұмсалады . ГТФ + АДФ - АТФ - ГДФ . Міне , осылай бір моль АТФ субстратты фосфорлану нәтижесінде түзіледі , ГДФ реакцияға қайта оралады . Сонымен , лимон қышкылына айналған әрбір ацетил КоА молекуласы төмендегі реакциялардың нәтижесінде 12 моль АТФ түзеді . Кребс айналымының ферменттерінің әсерінен ацетилдің катаболизмге ұшырауының жалпы теңдеуі: Реакциялар нәтижесінде ацетилдің бір молекуласы ыдырағанда сегіз жоғарғы энергиялы сутегі түзіледі, оның үшеуі ацетилден, төртеуі екі су молекуласынан, біреуі фосфор қышқылынан алынған. Яғни Кребс айналымының тиімділігіне, оның жасушаларда жеткілікті судың төменгі энергиялық сутегілерін жоғарғы энергиялық сутегілерін түзуге жұмсай алуы жатады. 27. Субстратты фосфорлану. Митохондрия ішілік трансгидрогеназа ферментінің рөлі. Субстратты фосфорлану - бұл барлық тірі организмдерге тән АТФ немесе ГТП синтезінің реакциясы жоғары энергиялы аралықтан фосфаттың (PO3) ADP немесе ЖІӨ-ге тікелей ауысуы арқылы жүретін реакция. Тірі жасушалардағы органикалық қосылыстардың тотығуы кезінде бейорганикалық фосфат органикалық заттарға өтіп, энергияға бай молекулалар түзеді, олардан ADP немесе HDP-ге ауысады. Бұл жағдайда тасымалдау тек топтық трансферттің әлеуеті жеткілікті молекулалардан жүруі мүмкін. Мұндай молекулалардың химиялық байланысының гидролизінің энергиясы АТФ гидролизінің энергиясынан жоғары болуы керек, бұл энергия конъюгациясы есебінен АДФ пен Fn-ден АТФ синтезін қамтамасыз етеді. Тасымалдау әлеуеті жоғары мұндай молекулаларға фосфоенолпируват, 1,3-бисфосфоглицерат, кофермент А-ның ацил туындылары және креатинфосфат жатады. Трансгидрогеназа ферменті митохондрийдің ішкі мембранасында орналасқан. Осы ферменттің әсерінен сутегі қорының қолданылуы реттеледі. 28. Электрон тасымалдаушы митохондриалық тізбектегі ферменттердің құрылысы мен қасиеті. 29. Тотыға фосфорлану. Тыныс алу мен фосфорланудың қосарлануы. Митчелл теориясы. Тотығу фосфорлануы - бұл тыныс алу тізбегі бойымен қозғалатын электрондардың энергиясына байланысты АТФ синтезі. Сондай-ақ, тотықтырғыш фосфорлану трансмембраналық электрохимиялық потенциалдың энергиясына байланысты АТФ синтезі деп аталады. Электрохимиялық потенциал протондардың митохондриялық матрицадан мембрана аралық кеңістікке ауысуынан туындайды. Протондардың ауысуы тыныс алу тізбегі бойымен электрондардың қозғалуына байланысты. Бұл екі процесстің қатар жүру механизмін түсіндіру үшін көптеген ғылыми жорамалдар ұсынылды. Олардың ішінен көңіл бөлерлік үшеуі: химиялық, механохимиялық және хемиосмотикалық. Химиялық гипотеза, тыныс алу тізбегіндегі АТФ-тың биосинтезін субстраттық фосфорлануға ұқсас, жүретінімен түсіндірді. Бұл гипотеза бойынша электрондар тасымалдағандағы энергия, алғашында фосфорланбаған интермедиатада (Х~Ү) шоғырландырылады. Сонан соң бұл интермедиата фосфоролизденеді де фосфорланған аралық зат (Х~РО3Н2) түзіледі. Ақырында фосфор қышқылының қалдығы АДФ-қа тасымалданып АТФ синтезделінеді. Бірақта бұл гипотеза көптеген фактыларды түсіндіре алмады. Мысалы, мембранасыз сулы ортада тыныс алу тізбегі арқылы электрондарды тасымалдағанда фосфорлану процессінің жүрмейтіні, сонымен қатар жоғарғы энергиялы интермедиаттардың бар екендігінің анықталмағаны. Қазіргі кезде химиялық және конформациялық ғылыми жорамалдардың тарихтық ғана маңызы бар. Тыныс алу мен фосфорланудың бірге жүруінің жаңа механизмін ағылшын биохимигі (1961ж) Митчел ұсынды. Бұл гипотеза хемиосмостық немесе протондарды қозғаушы деп аталды. Бұл гипотеза қазіргі кезде эксперимент түрінде дәлелденіп келеді. Оған Москваның мемлекеттік университетінің молекулалық биология кафедрасының меңгерушісі В.П Скулачевтың және оның әріптестерінің Рэнер, Чанс, Ленинджер сияқты шетел ғалымдарының қосқан үлестері зор. Митчелдің айтуынша тыныс алу тізбегі бойында электрондар тасымалданған кезде протондар матрикстен мембрана аралық кеңістікке жеткізіледі, яғни тыныс алу кезінде митохондрийдің мембрана аралық ортасы қышқылдық болады. Осының нәтижесінде мембрананың екі жағында протондар иондарының концентрациясының градиенті, яғни осмостық потенциал айырмашылығы туады. Сонымен қатар протондардың мембрана аралық кеңістікке өтуі ішкі мембрана сыртын оң зарядтап, ішін теріс зарядтайды, Осының нәтижесінде трансмембрандық электрлік потенциал пайда болады. Осы екі потенциал қосылып, протондық потенциалды құрайды. Сутегі иондары (Н+) АТФ синтетаза ферменті молекуласындағы арнаулы түтікшелері арқылы қайтадан матрикске өтуге ұмтылады. Яғни, осы протондардың қайта матрикске өтуі кезіңде бөлінген энергия тыныс алумен фосфорландырудың қатар жүруінің қозғаушы күші болып табылады. Биомембранасыз осы процесстердің жүруі мүмкін емес. Мембрананың сәл ғана зақымдануы тыныс алу мен тотығып фосфорландырудың фосфорлану жүре алмайды. 30. Фосфорсыз тотығу және оның маңызы. Фосфорлану, тыныс алу және дегидрогеназа ферменттерінің ингибиторлары. ҮКЦ-да реакциялардың жүруі үшін оттегі тікелей қажет болмайды, бірақ тотықсызданған дегидрогеназалардың коферменттері (НАД•Н2 немесе ФП•Н2) биологиялық тотығу (БТ) тізбегінде қайта тотығуы үшін оттегін қажет етеді. Оттегі болмаған жағдайда, ҮКЦ-да реакциялар бір айналым ғана жүреді жəне бұл кезде түзілген НАД•Н2 мен ФП•Н2 тотықсызданған күйінде қалып қояр еді. ҮҚЦ-дағы реакциялдардың жүруін катализдеу үшін тотықсызданған дегидрогеназалардың коферменттері қайта тотығулары қажет. Бұл органикалық қышқылдар сəйкес дегидрогеназалардың əсерінен дегидрлену арқылы тотығады. Тікелей көптеген субстраттармен əрекеттесіп, оларды тотықтыра алатын дегидрогеназаларға пиридин ферменттер (ПФ) жатады. 31. Тыныс алу мен фосфорланудың ажыратқыштары. Тіндердегі органикалық заттардың катаболизмі оттегін тұтынумен және СО2 бөлінуімен қатар жүреді. Бұл процесс тіндік тыныс алу деп аталады. Бұл процесстегі оттегі тотықтырылатын (дегидрленген) заттардан (субстраттардан) сутегі акцепторы ретінде қолданылады, нәтижесінде су синтезделеді. Осындай төрт үлкен тыныс алу комплекстері белгілі. 1-ші комплекс: Дегидрогеназа – НАД+ НАД•Н2 айналады, НАД•Н2 өзінің апоферментімен байланысын үзеді. 2-ші комплекс: ФАД – тəуелді флавопротеидтерден құралады, олар органикалық қышқылдарды тотықтырып, өздері ФАДН2 –ге тотықсызданады. 3-ші комплекс: Цхb мен Цхсг -ден тұрады. Олар тотықсызданған убихиноннан (КоQH2) бөлінген электрондарды қосып алып тотықсызданып, ферроформаларына айналады. Осы сатыда электрондарынан ажыраған екі сутегі протоны ерітіндіде қалады, ал КоQ тотыққан күйіне ауысады. 4-ші комплекс: Цитохромоксидаза (ЦхО) деп аталады. Бұл компексті Цха мен Цха3 құрайды. 1-ші жəне 2-ші комплекс КоQ арқылы 3-ші комплекспен байланысады, ал 3-ші комплекс пен 4-ші комплекстің арасын Цхс жалғастырады. Тыныс алудың және фосфорланудың диссоциациялануы ажыратқыштардың әсерінен мембранадағы электрохимиялық потенциалдың жоғалуы және АТФ синтезінің тоқтауы деп аталады. Мысалы, 2,4-динитрофенол (протонофор) мембрана арқылы оңай диффузияланады, иондалған және ионданбаған түрде, протондарды протон арналарын айналып өтіп, олардың төменгі концентрациясына жібереді. Осылайша, 2,4-динитрофенол электрохимиялық потенциалды бұзады, ал АТФ синтезі мүмкін болмайды, дегенмен субстраттардың тотығуы бұл жағдайда жүреді. Бұл жағдайда тыныс алу тізбегінің энергиясы толығымен жылу түрінде бөлінеді. Бұл ажыратқыштардың пирогендік әсерін түсіндіреді. Қалқанша безінің гормоны тироксиннің байланыстырушы әсері бар, сонымен қатар валиномицин және грамицидин сияқты кейбір антибиотиктер. 32. Көмірсулар, жіктелуі, биологиялық рөлі. Құрамына, құрылысына, қасиеттеріне қарай көмірсуларды үш топқа бөлуге болады: 1. Моносахаридтер жəне олардың туындылары: пентозалар (рибоза, дезоксирибоза), гексозалар (глюкоза жəне фруктоза), гептозалар (седогеп-тулоза), глюкурон қышқылы, галактурон қышқылы т.б. 2. Олигосахаридтер - құрамында 2,3,4,5 ... 10 моносахаридтер болатын көмірсулар тобы. Дисахаридтер, трисахаридтер (мальтоза, сахароза, лактоза) т.б. Қасиетіне қарай тотықсыздандыратын дисахаридтер жəне тотықсыздандырмайтын дисахаридтер деп бөлінеді. 3. Полисахаридтер. Моносахаридтердің қалдығы 10-нан жоғары болады. Полисахаридтердің екі тобы белгілі: а) гомополисахаридтер: крахмал, гликоген. б) гетерополисахаридтер: гетерогликандар, гиалурон қышқылы, хондроитинсульфат, кератансульфаттар, гепарин. Адам мен жануарлардың қоректенуіне қажетті негізгі көмірсуларға крахмал жатады. Адам қорегінде дисахаридтердің де атқаратын қызметі үлкен. Ферменттердің (амилазалар, мальтазалар, сахаразалар және лактазалар) әсерінен ас қорыту жолдарында бұл көмірсулар гидролиздік жолмен ыдырайды. Осының нәтижесінде түзілетін моносахаридтер (негізінен, глюкоза, фруктоза және галактоза) қан тамырлары арқылы тіндерге тарайды. Организм көмірсуларды азық құрамында полисахаридтер, дисахаридтер және моносахаридтер түрінде қабылдайды. Ас қорыту сөлдері құрамындағы ферменттер әсерімен полисахаридтер мен дисахаридтер моносахаридтерге дейін ыдырайды да, олар көбінесе глюкоза түрінде қанға сіңіріледі. Қанда глюкоза мөлшері өте төмендеп кетсе, инсулин бөлінбейді, ал оның мөлшері жоғарылаған сайын бұл гормонның бөліну қарқыны арта түседі. Глюкоза тапшы болса, ол ұлпаларға сіңбейді. Инсулин тек торшалардың глюкозаны сіңіруін ғана нашарлатып қоймай, гликогенез процесін жандандырады да, гликогенолизді бөгейді. Бұл құбылыстардың барлығы қандағы глюкоза деңгейін төмендетуге бағытталған. Демек, инсулин гипогликемиялық әсері бар, органдарды алмасу энергиясымен қамтамасыз ететін гормон. 33. Көмірсулардың қорытылуы мен сіңірілуі. Сонымен, көмірсулардың қорытылуы нəтижесінде глюкоза, фруктоза, галактоза сияқты моносахаридтер түзіліп, ішек қабырғасы арқылы қанға түседі. Олардың 90%-ға жуығы бауырға, ал қалғаны лимфаға жəне венаға келіп түседі. Бауырға келіп түскен глюкозаның біразы қан жүйелері арқылы басқа мүшелер мен ұлпаларға тарайды да, біразы бауырда қор ретінде қалады. мальтоза 2 глюкоза, сахараза сахароза глюкоза + фруктоза, лактаза лактоза глюкоза + галактоза ыдырайды. Крахмалдың немесе гликогеннің ыдырауы ауыз қуысындағы сілекейдің əсерінен басталады. Сілекейде α-амилаза ферменті болады. Ол бір полипептидтік тізбектен тұрады. рН 6,8, Са2+ ионы кофактор рөлін атқарады, ал хлор иондары ферменттің активтілігін арттырады. Осы α-амилазаның əсерінен крахмал ауыз қуысында декстриндерге ыдырайды. Сонан соң сілекеймен араласқан қоректік заттар өңеш арқылы асқазанға түседі. Асқазанда сілекейдің α- амилазасы өз əсерін тоқтатады, себебі асқазан сөлінің рН -1,5 - 2,5. Əрі қарай он екі елі ішекке түсіп, ұйқы безінің α-амилазасының əсерімен ыдырайды. Мұнан басқа ұйқы бездерінен бөлінетін сөлде амило-1,6- гликозидаза, олиго -1,6-гликозидаза ферменттері болады. Бұл ферменттер амилопектин мен гликогеннің 1→6 гликозидтік байланыстарын үзуге қатысады. Осы процестердің нəтижесінде түзілген мальтоза α-глюкозидаза ферментінің əсерімен тез глюкозаның екі молекуласын түзеді. 34. Бауырдың глюкостатикалық қызметі. Бауыр глюкостатикалық қызмет атқарады. Бауырда гликогеногенез, глюконеогенез, гликогенолиз процесстері жүреді. Бауыр осы процестерге байланысты қанның құрамындағы глюкозаның қалыпты мөлшерін тұрақты етіп ұстап тұрады. Қан құрамында глюкозаның қалыпты мөлшері 3,4 - 5, 6 ммоль.л 35. Анаэробты гликолиз. Аэробты гликолиз, локализация, үрдістің кезектілігі, лактатдегидрогеназа изоферменттері. Глюкозаның аэробты немесе анаэробты жағдайда ферменттер қатысында екі молекула пируватқа (аэробты жағдайда) немесе екі молекула лактатқа (анаэробты жағдайда) дейін ыдырауын гликолиз дейді. АНАЭРОБТЫ ГЛИКОЛИЗ―ТІНДЕРДЕ ГЛЮКОЗАНЫҢ ОТТЕКСІЗ ЛАКТАТҚА (СҮТ ҚЫШҚЫЛЫ) ДЕЙІН ЫДЫРАУЫ. Анаэробты гликолиздің энергия балансы. Егер гликолиз глюкоздан басталса 4 АТФ (7,10 реакция) түзіледí, оның екеуí (1,3реакцияларға) глюкоза мен фруктозо-6-фосфат фосфорлануына жұмсалады. Қорда 2 молекула АТФ қалады. Егер гликолиз гликогеннен басталса да 4АТФ түзіледí, онда 3−ші реакция фруктозо-6-фосфаттың фосфорлануына 1 АТФ жұмсалып қорда 3 АТФ сақталады. АНАЭРОБТЫ ГЛИКОЛИЗДІҢ МАҢЫЗЫ: ГИПОКСИЯ Н\Е АНОКСИЯ КЕЗІНДЕ М\ЛЫ, БИІК ТАУҒА ШЫҚҚАНДА, КӨП ЖҰМЫС ЖАСАҒАНДА, УЛЫ ГАЗБЕН УЛАНҒАНДА, ТЫНЫС АЛУ Ж\Е ЖҮРЕК ҚАН ТАМЫРЛАР ЖҮЙЕСІНІҢ ПАТОЛОГИЯСЫНДА, АУЫР ТҮРДЕГІ АНЕМИЯДА ОРГАНИЗМДІ ЭНЕРГИЯМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТЕДІ. 36. Глюконеогенез. Биологиялық маңызы. Кори айналымы, маңызы. Глюкозаның көмірсуларға жатпайтын заттардан синтезделуі глюконеогенез деп аталады. Глюкоза катаболизмінің негізінде екі пируват молекуласы түзіледі, осы пируваттан глюкозаның түзілуі глюконеогенездің басты жолы болып табылады. глюконеогенез – кері бағытта жүретін гликолиз. Бірақ гликолиздің (1), (3), (10) реакциялары қайтымсыз, сондықтан глюконеогенез кезінде бұл реакциялар орнына басқа реакциялар жүреді, оларды катализдейтін ферменттері де басқа: пируваткарбоксилаза, фосфоеноилпируваткарбокси - киназа, фруктозо1,6-дифосфатаза жəне глюкозо-6-фосфатаза. Аталған 4 фермент бауырда орналасады, гликолиз процесіне қатыспайды, глюконеогенез реакцияларын ғана катализдейді. глюконеогенез - глюкозаның көмірсуларға жатпайтын заттардан синтезделуі. Осындай заттардың бірі - сүт қышқылы. Ауыр дене еңбегінен кейін бұлшық еттерде жиналған сүт қышқылының одан əрі тағдыры қандай деген сұраққа енді жауап беруге болады. Сүт қышқылын қайтадан қолданудың бірденбір жолы лактатдегидрогеназа ферментінің əсерінен оны қайтадан ПЖҚ-ға айналдыру, бұл процесс бауырда жүреді. Осыны Кори циклі немесе глюкоза-сүтқышқылдық цикл деп атайды. Осындай жолмен түзілген ПЖҚ-ның 20%-ы ацетил-КоА түрінде үш карбон қышқылдары цикліне жұмсалады, 80%-ы қайтадан глюкозаға айналады. Глюконеогенез негізінен глюколиз жүрген жолдармен жүреді, тек бағыты оған қарама-қарсы болады. Гликогеногенез маңызы: Артық түскен көмірсуларды (глюкозаны) гликоген түрінде қорға жинап, қажет болғанда біртіндеп пайдаланылып отырады.Глюкоза осмостық активті зат. Гликоген осмостық активті емес, Жасушада осмостық қысымның тұрақтылығын сақтайды; Глюкозаның артық мөлшері майларға айналып май тіндерінде жиналады. Кори циклі, оның маңызы. Бұлшық етте ж/е эритроцитте түзілген Лактат қанға одан бауырға түседі. Бауырда глюкозаға айналады (глюконеогенез) н/е пируватқа тотығып энергия береді. Глюкоза –аланин циклі. Бұлшық етте түзілген пируват трансаминдену арқылы аланинге айналады. Аланин бауырда глюконеогенезге жұмсалады. 37. Пентозофосфат айналым, маңызы. Глюкозаның пентозофосфатты циклмен тотығуы. Процесс цитоплазмада анаэробты жағдайда жүреді. Бауырда,май тіні, бүйрек үсті безінде, лейкоциттер, эритроциттер, қалқанша безінде, ұрықтарда интенсивті жүреді. Пентозофосфатты цикл маңызы. 1. ЭНЕРГИЯ НАДФН2 түрінде түзілуі; 2. пентозо-фосфаттардын көзі. НАДФН2 - 1) БМҚ, ХСН, КС. азот оксиді синтезі 2) улы заттарды залалсыздандыру 3) тотыққан глутатионды тотықсыздандыру. Пентозофосфатты жол. 5 көміртек атомы бар қанттар қатысады (пентозалар). Гексозомонофосфатты цикл, nентоздық шунт немесе аnотомикалық тотығу. Гл-заның тотығуы (гл.-6-фосфат) СО 2 -түрде 1-ші альдегидті көміртек атомынының бөлінуімен байланысты (апотомический путь). Пентозофосфатты жолы 1935-1938 ж. ашылды. О. Варбург, Ф. Диккенс, В. А. Энгельгардт, Ф. Липман. ПФ Ж барлық реакциялары цитоплазмада, пропластид терде, хлоропласта рда жүреді. ПФ Ж синтез процестер өте қарқынды жүретін клеткаларда– мембрананың липид компоненттердіңб НҚ, кл. қабығының, фенол қосындылардың, синтезі, ПФЖ-жолында АТФ тек басты өнімнің түзілуіне пайдаланады: глюкозаның глюкозо6-фосфатқа дейін фосфорлануына ; АТФ түзілмейді. ПФЖ - циклді процесс, глюкозаның тотығуы ПФЖ-ң алдынғы субстратының - глюкозо-6-фосфаттың - регенерациясымен байланысты жүктеу/скачать 268,89 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|