Биология • экожүйелердің Өзгеруі 1 1-бөлім: Экожүйелер

• Ұсынылатын фильм
- Биоалуандылық деген не?
• Биоалуандылықтың төмендеуіне не әсер етуде?
ДИАГРАММА 02:
Қазіргі таңда Жердегі биоалуандылықтың жылдам 
төмендеуіне көптеген факторлар әсер етуде. Кейбір 
адамдардың пайымдауынша, біз жаппай жойылу кезеңінде 
өмір сүріп жатырмыз! Адамдардың әрекетінен мекен 
ортасының бұзылуы мен популяцияның ұлғаюы басты 
себептердің бірі болуы мүмкін. Табиғи мекен орталары 
жолдар мен үйлерді материалмен, ауыл шаруашылық 
өнімдерімен және жаңа орынмен қамтамасыз ету үшін 
бұзылуда. Ауа мен су химиялық улы заттармен ластанып, 
мұхиттағы балық қоры таусылуда және атмосфера өзгеріп, 
нәтижесінде ғаламдық температура артуда.
Шектен тыс балық аулау – мұхиттардың 
экожүйесіне үлкен қауіп төндіреді
• Ұсынылатын фильм
- Жойылу қаупі төніп тұрған түрлер

 БИОЛОГИЯ • ЭКОЖҮЙЕЛЕР • ЭКОЖҮЙЕЛЕРДІҢ ӨЗГЕРУІ
5
Қосымша сұрақ
C8. Жойылу қаупі төніп тұрған түрлер дегеніміз не?
Жойылу қаупі төніп тұрған түрлер деп мәңгі жойылып кеткелі тұрған түрлерді айтамыз. Халықаралық табиғатты 
қорғау ұйымы жойылу қаупі төнген түрлерді “Қызыл кітапқа” енгізеді. Түрлер жойылу қаупі бойынша топталады.
• Биоалуандылықтың жойылуының алдын-алуға бола ма?
Адамдар биоалуандылықтың жойылуын азайту үшін көп 
нәрсе жасай алады. Олар мекен ортасының бұзылуын 
азайтып немесе тоқтата алады, жаңа энергия көздерін тауып, 
ластануды және шектен тыс балық аулауды азайта алады. 
Сонымен қатар, аңшылыққа тиым салып, балық аулауға 
айыппұл төлетіп, қажет болғанда экожүйеге түрлерді қайта 
Сирек түрлерді мүлдем жоғалып кетуден 
сақтау үшін, оларды қорғау керек
• Ұсынылатын фильм
- Табиғатты қорғау
Қосымша сұрақ
С9. Табиғатты қорғау дегеніміз не?
Табиғатты қорғау – түрлер мен мекен орталарының жойылуын болдырмау мақсатында экожүйені қорғау 
процесі.