ҚОРЫТЫНДЫ СҰРАҚТАР: 1.Энергия алмасуының сатылары.
2. Көмірсулар, липидтердің және белоктардың арнайы жолдармен ыдырауына сипаттама.
3. Үш карбон қышқылдарының цикліне сипаттама.
4. БТ мен ТФ-қа сипаттама.
№ 4 дәріс. Тақырыбы: Тотығу түрлері. Организмнің антиоксидантты жүйесі.
МАҚСАТЫ: Тотығу түрлері мен организмнің антиоксиданттық жүйесі туралы түсінік қалыптастыру.
ДӘРІС ЖОСПАРЫ: Тотығудың оксидазды типі.
Оксигеназды тотығу типі.
Пероксидті тотығу типі және организмнің антиоксиданттық жүйесі.
Пероксидазды тотығу типі.
ДӘРІСТЕЗИСТЕРІ: Оксидаздық тотығу бұл – биологиялық тотығу.
Оксигеназдық тотығу 2 түрдегі реакцияны катализдейді: гидроксилдену және микросомальді тотығу. Оксигеназдық тотығудың маңызы – табиғи стероидтардың өзгерістерін, холестерин мен адреналиннің түзілуін, циклді қосылыстардың синтезін және т.б. және табиғи емес субстраттардың ксенобиотиктердің өзгерістерін жүргізу.
Пероксидтік тотығу- молекулалық оттектің бір электрондық тотықсыздануының нәтижесінде оттектің активті формаларыныңОАФ- супероксид анионы, гидроксил радикалы, пероксид ионы, синглетті оттек, гипохлорит ионы түзілуінен
липидтерде бос- радикалдық реакцияның жүруі, яғни липидтердің пероксидтік тотығуыЛПТ. ЛПТ-ның физиологиялық деңгейін антиоксиданттық жүйе бақылайды.
Ол екі түрлі болады: 1ферменттіксупероксиддисмутаза (СОД), каталаза, глютатионпероксидаза, глютатионредуктаза, церулоплазмин және т.б. 2 ферменттік емесЕ,А,С витаминдері; убихинон, зәр қышқылы,стероидты гормондар; тиол қосылыстары және т.б..Антиоксиданттар ЛПТ-ны тоқтатады немесе түзілген өнімді бейтараптайды.
Пероксидаздық тотығу макроэргиялық байланыс түзе жүрмейді. Олар пероксисомадағы активті оксидаздардың көмегімен жүреді. Пероксисома- гепатоциттердегі кішкентай денелер; оларды арнайылықты тотықтырғыш денешіктер деп қарастыруға болады. Бұл кішкене денешіктерде зәр қышқылдарының оксидазалары, лактооксидаза, Д-амин қышқылдарының оксидазалары және каталаза болады. Каталаза осы оксидаздар түзетін сутек пероксидін ыдыратады.
Мысалы, ксантиноксидазаның әсерінен несеп қышқылы және сутек пероксиді түзіледі, ал түзілген Н2О2-ні каталаза су мен молекулалық оттекке дейін ыдыратады.