ОРЫНДАҒАНДАР: АДАЙ А. АЛЕКСАНДРОВА П.ДӘУРЕН А.МАХСОТОВА Л.ЖАНАТ А. СОВЕТБЕК А.
Almaty University of Technology
Food technologies faculty
Food Biotechnology Department
Aртықшылықтары
Физика-химиялық әдiстермен салыстырғанда биотехнологиялық әдiстердiң бiрнеше артықшылықтары: өңдеудiң экологиялық қауiпсiздiгi, пайдаға асырудың соңғы өнiмдерiнiң қоршаған орта үшiн зиянсыздығы, әртүрлi ластауыштарға қатысты жоғары бейiмдiлiк пен ерекшелiк, оңтайлы еңбек көлемi және жұмыстар құны, қайта өңделетiн топырақтардың табиғи қалпы мен құнарлығын сақтау.
І. Құрылғылардың өңденген өнімнің әсер ету сипаты үш топқа бөлінеді:
І. Құрылғылардың өңденген өнімнің әсер ету сипаты үш топқа бөлінеді:
а) материалы механикалық түрде әсер ететін, өнімнің құрамын өзгертпейтін жабдықтар (яғии, тек өнімнің пішіні мен көлемі өзгереді, мысалы, ұсақтау, ұнтактау немесе кесу кезінде).
б) материалы физико – химилық, биохимиялық және жылулық әсер ететін жабдықтар, нәжижесінде шикізаттың құрамы және де агрегаттық күйі де өзгереді.
в) материалы барлық түрлеріне әсер ететін жабдықтар.
ІІ. Жұмыс циклінің құрылысы бойынша құрылғылар 2 топқа бөлінеді:
а) үздікті әрекетті жабдықтар.
б) үздіксіз әрекетті жабдықтар.
а) қарапайым машиналар мен аппараттар (яғни 1 ғана технологиялық операцияны орындайтын жабдықтар, мысалы ұнтақтағыш, араластырғыш, сеператор және т. б. өздерінің құрылысының күрделілігіне қарамастан бір технологиялық процессті орындайды.
а) қарапайым машиналар мен аппараттар (яғни 1 ғана технологиялық операцияны орындайтын жабдықтар, мысалы ұнтақтағыш, араластырғыш, сеператор және т. б. өздерінің құрылысының күрделілігіне қарамастан бір технологиялық процессті орындайды.
б) жартылай автоматты машиналар (яғии бірнеше жұмыс органдары бар, бірнеше технологиялық операцияларды орындайтын және кейбәр бақылау функциялырының орындалуына жұмысшылардың қатысуын талап етеді).
в) автоматты машиналар (яғии, бұнда да жұмыс органдары бар, бірнеше технологиялық операцияларды орындайтын және жұмысшылардың қатысуын талап етпейді).
ІV. Принциптің ағынға сәйкесуі бойынша жіктелуі:
Биотехнологиялық процестің негізгі аппаратуралық элементі биореактор – ферментер болып табылады.
араласу үшін барботеж колонна арқылы ауа жіберіледі
ішкі және сыртқы циркуляциясы бар эрлифтты реактор
Кез келген өндірісте шикі заттарды, материалдарды және өнімдерді өңдеу кезіндегі қосымша операциялар ретінде тасымалдау, сақтау, мөлшерлеу және т.б жұмыстары толып жатыр.
Осы операцияларды жүзеге асыру үшін қосымша жабдықтар қолданылады және бірнеше топқа бөлінеді:
Сыйымдылықты жабдықтар
А. Сұйық материалдарды уақытша немесе ұзақ мерзім сақтауға арналған резервуарлар;
Б. Қоректі ортаның компонентерін араластыруға арналған реактор араластырғыштары;
Д. Сұйық өнімдерді қабылдауға және қысқа мерзімге сақтауға арналған қабылдап-жинаушы сыйымдылықтар.
2. Сұйық материалдарды тасымалдау үшін қолданылатын сорғылар.
3. Сұйық және сусымалы өнімдерге арналған қоректендіргіштер және дозаторлар.
4. Жабдықты жууға арналған машиналар.
Қысқа мерзімді сақтайтын резервуарлар: тұз ерітінділерін, сұйық қоректі ортаның компоненттерін және т.б. бей органикалық орталарды сақтау үшін арналған. Ұзақ мерзімді сақтайтын резервуарлар сыйымдылығы 100 ден 10000 м3 дейін болып келеді
Сыйымдылықтың формасы негізінен тік цилиндрлі болып келеді және ұзындығының диаметріне қатынасы D/H = (1,0 ÷ 2,0).
Сұйықтарды араластыру үшін, яғни біртекті жүйелерге келтіру үшін резервуарларды келесідей жабдықтайды: сыйымдылығының ішінде орналасқан сұйықтар жүретін құбырлары бар резервуар; сыйымдылығынан бөлек орналасқан гомогенді жүйесі бар резервуар; резервуарлардың бақылау құралдары және арматуралармен (штуцер мен келте құбыр) жабдықталған.
Қысқа мерзімді сақтайтын резервуарлар құрылысы жағынан аппаратқа ұқсас болып келеді және шешілмелі қақпағы бар немесе тұтас дәнекерленген түрде жасалынады.
Сұйық өнімдерді қысқа мерзімде сақтауға арналған резервуар
