Ғылыми зерттеу процестеріне білімнің формалары, құралдары мен әдістері кіреді, олардың жиынтығы арнайы ғылыми әдіснаманың деңгейлерінің бірі болып табылатын білімнің белгілі бір ғылыми саласын зерттеу әдістемесін құрайды. Ғылыми зерттеулер процесі ғылыми-зерттеу жұмыстарын (ҒЗЖ) орындаудың ұйымдастырушылық нысаны ретінде қойылған проблемамен айқындалады және ҒЗЖ кезеңдерін орындау кезінде ақпараттық өзара байланыстар моделімен көрнекі түрде ұсынылуы мүмкін.
Ғылыми зерттеулер процесі
Тәжірибеге сұраныс (проблеманы қою)→ тақырыпты таңдау және атау (өзектілікті негіздеу)→ақпараттық іздеу (әдебиеттерге шолу, интернет ресурстары) → ғылыми іздеу (теориялық және эксперименттік зерттеулер) → ғылыми нәтижені тұжырымдау (теорияны дамыту, практикаға енгізу).
Ғылыми зерттеу әдістемесі-бұл белгілі бір білім саласындағы теориялық және қолданбалы зерттеулердің нақты формаларының, әдістері мен құралдарының жиынтығы (зерттеушінің кәсіби қызметінің бағыттары).
Жоғарыда айтылғандай, ғылыми зерттеулер проблеманы қоюдан басталады, сондықтан әдіс мәселені практикалық шешу үшін қажет зерттеу объектісі туралы қолда бар білім арасындағы қайшылықтарды ашуға мүмкіндік беруі керек, яғни, қажетті нәтиже алу үшін зерттеу объектісі туралы теориялық ақпараттың жетіспеушілігі.
Ғылыми зерттеулер кезеңдерін әдістемелік қамтамасыз ету
0 кезең. Зерттеу объектісі туралы қазіргі уақытта бар білім мен қоғам талап ететін мәселені практикалық шешу үшін қажетті білім арасындағы қайшылықтарды ашу негізінде ғылыми проблеманы қою әдістемесі.
1 кезең. Тақырыпты таңдау әдістемесі және оның ғылым мен практикалық қолданудың дамуы үшін өзектілігінің ғылыми негіздемесі
2 кезең. Мәселені шешу жолдарын ақпараттық іздеу әдістемесі және зерттеу міндеттерін нақтылаумен гипотезаны тұжырымдау, ғылыми зерттеу жоспарын әзірлеу
3 кезең. Ғылыми ізденіс әдістемесі-ғылыми зерттеу жүргізу (теориялық және эксперименттік жұмыстар)
4 кезең. Ғылыми нәтижелерді жалпылау негізінде ғылыми позицияның тезистерін тұжырымдау әдістемесі