Бірінші сұрақ Ғылым және ғылыми зерттеулер туралы жалпы мәліметтер
жүктеу/скачать 493,24 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Отандық ғылыми қызметкерлердің әлеуметтік және кәсіби сипаттамалары
| Екінші сұрақ
Қазақстандық ғылымның жай-күйі мен проблемалары 2019 жылы Қазақстан Республикасы Парламентінің тапсырысы бойынша "Ғылым туралы"ҚР Заңына Құқықтық мониторинг жүргізілді. Заңға тәуелді нормативтік-құқықтық актілерден басқа БАҚ материалдары, оның ішінде ғалымдардың Қазақстандағы ғылымның қайғылы жағдайына қатысты өте эмоционалды баяндамалары талданды, осы талдаудың арқасында отандық ғылымның бес созылмалы проблемасын анықтауға мүмкіндік туды: 1-қазақстандық ғылымды жасарту проблемасы; (ғылым саласында соңғы 10 жылда ғылыми кадрлардың саны 8% - ға қысқарды және бұл көрсеткіш тұрақты түрде өсуде, осылайша ғылыми кадрлардың қартаюының жоғары процесін баса көрсетеді.) 2-ғалымдарға негізсіз жоғары жүктеме; (есепке сәйкес Қазақстанда қызметкерлердің 60% - ы ғылыми жұмысты оқытушылықпен ұштастырады. Ең бастысы, университет оқытушыларының төрттен бір бөлігі ғылыми мекемелерде жұмыс істейді) 3-шетелдік басылымдарды мағынасыз іздеу; 4-сапалы менеджменттің болмауы; 5-ғылымды коммерцияландыру мәселелері. Отандық ғылыми қызметкерлердің әлеуметтік және кәсіби сипаттамалары 1. Посткеңестік дағдарыстың онжылдығында қазақстандық ғылымның шығындары, ең алдымен, ғылыми кадрлардың ескіруіне әкелді. Жүргізілген сауалнама ғылым докторының орташа жасын 56 жас, ғылым кандидаты – 46 жас, ғылыми дәрежесі жоқ ғылыми қызметкер/оқытушы – 39 жас деп тіркеді. Сараптамалық бағалаулар соңғы үш жылда ғылыми салаға жастар ағынының біршама күшеюі туралы айтады. Алайда, сарапшылардың пікірінше, қазақстандық ғылымды жасарту мәселесі өз шешімінен өте алыс. 2. Қоғамда ғылыми қызметкерлердің лайықсыз төмен табыстары туралы қалыптасқан стереотипке қарамастан, бұл табыстарды объективті түрде Қазақстанның ірі қалалары үшін орташа деп бағалауға болады. Ғылыми қызметкердің отбасындағы жан басына шаққандағы орташа табысы – айына шамамен 25 мың теңге-республика бойынша тиісті көрсеткіштен екі есе артық және Астана мен Алматыда орташа табыс деңгейінде. Сауалнамаға қатысқан ғылыми қызметкерлердің үштен бір бөлігі өздері таңдаған материалдық өзін-өзі бағалау нұсқасы бойынша орта тапқа жатқызылуы мүмкін. 3. Ғылыми-зерттеу ұйымдарының штаттық қызметкерлерінің 60% - ы ғылыми жұмысты оқытушылықпен үйлестіреді. ЖОО оқытушыларының төрттен бір бөлігі ғылыми мекемелерде штаттық қоса атқарылады. Сонымен қатар, сауалнамаға қатысқан ЖОО оқытушыларының 50% - дан астамы ғылыми жұмысқа тек "мемлекеттік бюджет тақырыбы" деп аталатын шеңберде қатысады, бұл көбінесе нақты зерттеу қызметінің жоқтығының жабылуы болып табылады. 4. Респонденттердің басым көпшілігі ғылыми қызметті ынталандырудың жаңа тетіктерін әлі де игерген жоқ. Сауалнамаға қатысқандардың тек 9% – дан азы ғана грантқа ие болды, оның жартысы-ҚР БҒМ гранттары. Респонденттердің тек 11,6% - ы өз зерттеулерін қаржыландырудың қосымша көздерін іздеуге тырысты, олардың шамамен 40% - ы іздеулерін университет/ғылыми мекеме ішінде таратылатын ақпаратпен шектеді. 5. Қазақстандық ғалымдардың Жариялау белсенділігі өте жоғары: респонденттердің 85% - последние соңғы 5 жылда жарияланған баспа еңбектері бар. Алайда, бұл жоғары көрсеткішке негізінен кандидаттар мен ғылым докторларының, егде жастағы адамдардың есебінен қол жеткізіледі. Ғылыми Жастар әлдеқайда аз жарияланады. 6.Сауалнама қазақстандық ғылыми қоғамдастықта компьютерлік сауаттылықтың өте жоғары деңгейін тіркеді. Сауалнамаға қатысқандардың тек 5% - дан азы, негізінен егде жастағы адамдар компьютерде жұмыс істей алмайды. Респонденттердің жартысына жуығы өздерін қарапайым, ал 30% - ы озық пайдаланушылар ретінде көрсетті. Көптеген ғалымдар үшін ақпарат іздеудің маңызды құралы Интернет болды. Сауалнамаға қатысқандардың 78% - ы интернетке қол жеткізе алады, олардың жартысына жуығы аптасына бірнеше рет дүниежүзілік желіге шығады. 7. Сауалнамаға қатысқандардың 90% – дан астамы белгілі бір дәрежеде шет тілдерін біледі, бірақ тек 10%, жақсы – 23%. 30 жастан асқан ғалымдар арасында шет тілдерін меңгеру көрсеткіштері орташадан едәуір төмен. жүктеу/скачать 493,24 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|