Зерттеу нәтижелерінің айырмашылық дәрежесін анықтау әдістері
Розенбаумның Q - критерийі
Критерийдіңтағайындалуы: Розенбаумның Q-критерийі екі таңдау арасындағы қандай да бір сандық өлшенген белгілер деңгейі бойынша айырмашылықты анықтау үшін қолданылады28.
Сипаттамасы: Бұл екі таңдау тобы арасындағы қандайда бір белгі бойынша айырмашылықты тез арада бағалауға мүмкүндік беретін параметрикалық әдістердің ішіндегі ең қарапайым түрі болып саналады.
Егер Q - критерийі сенімді айырмашылықты айқындай алмаса бұл айырмашылық жоқтығын білдірмейді. Бұл жағдайда Фишердің критерийін
пайдалану ұтымды болып табылады. Q - критерийін пайдалану үшін мәліметтер ең кем дегенде реттік шкала бойынша ұсынылуы тиіс.
Пайдаланудағы шектеулер:
Салыстырылатын әр таңдау тобындағы бақылаулар саны 2) ден кем болмауы және таңдау көлемі барынша сәйкес болуы қажет. Е.В. Гублер ережесі бойынша:
Егер екі таңдаудағы бақылаулар саны 50 ден кем болса, онда арасындағы абсолюттік айырма 10 бақылаудан артық болуы тиіс.
n1және n2
Егер әрбір таңдаудағы бақылаулар саны 51 ден артық, бірақ 100 ден кем болса,
онда
n1мен
n2арасындағы абсолюттік айырма биіктігі 20 бақылаудан
артық болмауы тиіс.
Егер әрбір таңдаудағы бақылаулар саны 100 ден артық болса, онда таңдаулардың біреуі екіншісінен 1,5-2 есеге дейін артық болу мүмкіндігі жіберіледі.
Екі таңдаудағы мәндердің таралу дипазоны өзара сай болмауы керек, керісінше болғанда аталмыш критерийді пайдаланудың мағынасы болмайды.
