Болтаева ә. М


rs - Спирменнің рангілік корреляциялар коэффициенті



жүктеу/скачать 350,96 Kb.
бет61/89
Дата19.06.2023
өлшемі350,96 Kb.
#102180
1   ...   57   58   59   60   61   62   63   64   ...   89

4.4.1. rs - Спирменнің рангілік корреляциялар коэффициенті


Критерийдің тағайындалуы: rs
критерийі екі белгінің немесе екі

профильдің (иерархия) белгілерінің арасындағы корреляциялық байланыстың бағытын және күшін анықтауға33.

Сипаттамасы: rs


критериін есептеу үшін рангіленуі мүмкін мәндердің 2

қатары болуы қажет. Мұндай қатарлар ретінде

  • бір зерттеу тобында өлшенген 2 белгі

  • бір белгі бойынша 2 зерттелуші де айқындалған белгілердің 2 индивидуалды иерархиясы

  • белгілердің 2 топтық иерархиясы



33 Сидоренко Е. В. Методы математической обработки в психологии. -СПб: ООО «Речь», 2007.
– 350с.-208б

  • белгілердің индивидуалды және топтық иерархиясы.

Бұл көрсеткіштер алдымен әр белгі бойынша бөлек рангіленеді. (Белгінің төменгі мәніне төменгі рангі беріледі).

Пайдаланудағы шектеулер:


  1. Әр айналым бойынша бақылаулар саны 5–тен кем болмау керек. Таңдаудың

жоғары шегі шеткі мәндер кестесі бойынша анықталады.
N  40 XVI кесте.

  1. Идеалды жағдайда корреляциялық талдауға түсетін қатарлар 2 сәйкес емес мәндердің жүйелілігінен құрау керек. Бұл шарт орындалмаған жағдайда бірдей рангілерге түзету енгізу қажет.



rs - есептеудің алгоритмі


№

Есептеулер мазмұны

1

А және В айнымалылары ретінде 2 белгінің немесе 2 белгілер иерархиясы салыстырылатынын анықтау.

2

А айнымалысының мәндерін рангілеу. Рангтерді зерттелушілер немесе белгілер номері бойынша кестенің 1 бағанасына енгізу.

3

В айнымалысының мәндерін рангілеу. Рангтерді зерттелушілер немесе белгілер номері бойынша кестенің 2 бағанасына енгізу.

4

А және В рангілерінің әр жолы бойынша айырымын d есептеу және кестенің 3 бағанасына енгізу.

5

Әр айырманы квадратқа айналдыру d 2 бұл мәнді кестенің 4 бағанасына енгізу.

6

Квадраттар сомасын есептеу d 2 .

7

Бірдей рангтер жағдайында түзетулерді есептеу.
T (a3a) /12
a
T (b3b) /12
b
мұндағы а- рангтер қатарындағы рангтері бірдей топтың көлемі.
A : b -рангтер қатарындағы бірдей топтың көлемі.

8

Рангілік корреляция коэффициентін rs есептеу. а) бірдей рангтер болмаған кезде
r    d 2
s 1 6 2
N  (N 1)
б) бірдей рангтер болған кезде
d 2 T T
rs  1  6  a b
N  (N 2 1)




мұндағы d 2 -рангтер арасындағы айырмалар квадратының суммасы.
T T
a және b -бірдей рангтерге түзетулер N -рангілеуге қатысқан
зерттелушілердің және белгілердің саны.

9

Шеткі мәндер кестесінде n -ге сай rs критерийінің шеткі мәнін
табу(Қосымша 4).
Егер rsээм rsкк болса, корреляция сенімді, яғни H қабылданды.



    1. Зерттеу мәндеріндегі жылжулардың сенімділігін бағалау әдістері.


Психологиялық зерттеулерге көбіне қандайда бір факторлардың әсер етуі нәтижесінде өлшенетін көрсеткіштердің («жылжуы») өзгеруі болғандығын дәлелдеу маңызды болып табылады. Бұл көбіне уақыт факторларына байланысты болады. «Жылжу» дегеніміз – бірінші және екінші өлшеу арасындағы айырма.
«Жылжулардың» -бірнеше түрлерін ажыратуға болады.
а) Уақыттық жылжу. Бір таңдау тобынан бір әдістеме бойынша әр уақыт кезеңдерінде алынған нәтижелерді салыстыруда байқалады.
б) Ситуациялық жылжу. Бұл бір зерттеу тобынан әртүрлі жағдайда алынған нәтижелерді салыстыруда байқалады.
в) Ойша жылжу. Бұл зерттелушілер тобының әдеттегі және ойдан қиыстырылған жағдайда өлшенген көрсеткіштерін салыстыруда көрінеді.
г) Бақыланатын және бақыланбайтын әсерлердің әсерінен болатын жылжу. д) Құрылымдық.
Эксперименттік зерттеулерде қандай да бір көрсеткіштерге алдын - ала болжанған эксперименттік жағдайлар туғызып эксперименттік әсерге дейінгі және кейінгі өлшемдер салыстыралады. Егер жылжулар статистикалық сенімді болса бұл эксперименттік әсерлердің маңыздылығы мен өнімділігі туралы тұжырым жасауға мүмкіндік береді.
Жылжулар мен олардың статистикалық сенімділігін бағалау критерийлерінің жіктелуі34.

Жылжу түрлері

Салыстыру объектілері

Шарттары

Жылжу сенімділігін бағалау критерийі

Өлшеу
саны

Топ
саны

Уақыттық ситуациялық,

Таңдау тобынан бір әдістеме арқылы әр

2

1

G -белгілер критерийі
T - Вилкоксон критерий



34 Сидоренко Е. В. Методы математической обработки в психологии. -СПб: ООО «Речь», 2007.
– 350с.-76б

ойша жылжулар

уақытта түрлі
ситуацияларда түрлі
тәсілдер арқылы алынған көрсеткіштер

3 және одан жоғары

1

L - Пейдж тенденция критерийі
X 2 –Фридман критерийі
r

Эксперимент тік әсерлер ықпалынан болатын жылжулар

Бір таңдау тобында зерттелушілердің әсерге дейінгі және әсерден кейінгі көрсеткіштері.
Бақылау тобы қатыстырылмайды

2

1

G -белгілер критерийі
T - Вилкоксон критерий

3 және одан жоғары

1

L -Пейдж тенденция критерийі
X 2 –Фридман критерейі
r




б) Бақылау тобы қатыстырылады.

2

2

1-нұсқа. Эксперимент және бақылау тобының әсерге дейінгі және кейінгі мәндерін жекелей салыстыру G -белгілер критерийі
T - Вилкоксон критерийі













2 -нұсқа. 2 топтағы жылжуларды салыстыру
Q -критерийі (Розенбаум)
U -критерийі (Манн-Уитни)
-Фишер критерийі

Құрылым дық жылжу

Бір зерттелушілердің түрлі көрсеткіштері

2

1

G -белгілер критерийі
T -Вилкоксон критерийі

3 және
одан жоғары

1

L -Пейдж критерийі
X 2 –Фридман критерейі
r



4.5.1. G- белгілер критерийі


Критерий тағайындалуы: G -критерийі зерттелінетін белгінің жылжуының жалпы бағытын анықтау үшін пайдалынады. Ол таңдаудағы белгілік мәндердің бір өлшемнен екіншіге өтуіндегі өзгеру бағытын (жақсару, жоғарылау, күшею немесе өзгеру, төмендеу, әлсіреу) анықтауға мүмкіндік береді35.
Сипаттамасы: G - критерийін сапалық анықтауға болатын (мысалы: жағымды немесе жағымсыз, қатынастық өзгеруі) жылжулар мен қатар сондықтан өлшеуге болатын (мысалы: эксперименттік әсерден кейінгі тапсырманы шешу уақытының қысқаруы) жылжуларды анықтау мақсатында пайдалануға болады.

жүктеу/скачать 350,96 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   57   58   59   60   61   62   63   64   ...   89



©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет
Lessons
Curriculum vitae
Documents