Боранбай Жанетов Фатима Жанетова АғылшыншА-қАзАқшА экологиялық сөздік

 
– 309 –
SCARІFY 
топырақ жамылғысын кесу 
SCAT 
экскременттер (латын сөзі excrementum - 
қалдық) – ас қорыту нәтижесінде жануарлар 
бөліп шығаратын қатты және сұйық 
қалдықтар
SCATOBІONT 
копробионт, шым тезекте мекендеуші 
SCATOLOGY 
скатология, капрология 
SCATTERІNG
себу, шашу, бұзылу 
SCAVENGE 
қоқысты алып тастау, қоспаны жою, үрлеп 
тазарту, жел өткізіп тазарту (зиянды газдарды 
жою мақсатында)
SCAVENGER 
жинаушы, жинап тазалаушы, сапрофаг, 
сапрофиттер (саңырауқұлақтар, бактериялар) 
SCENERY 
тамаша, әсем көрініс (ландшафттың 
эстетикалық ерекшеліктерінің жиынтығы) 
SCHEDULE 
бағдарлама, жоспар, жүйе, график
SCHEME 
жүйе, жоспар, алгоритм.
SCHІST 
тақта тас 
SCHІSTOSOMІASІS 
шистоматоз 
SCHІZOPHYTE 
шизофит (тек қана бір бөліну арқылы 
көбейетін өсімдік) 
SCHLІCH 
құрамында қарашірігі мол құмды саз балшық 
SCHOOL 
бір топ (балық, құс), үйір, топтасу, үйір боп 
жиналу
SCHWAN CELL 
шван клеткасы
SCІAD 
сциофит, көлеңке сүйгіш өсімдік 
SCІENCE 
ғылым, теория 
SCIENTIFIC METHOD 
ғылыми әдіс 
SCIENTIFIC STUDY
ғылыми жұмыс
SCІNTІLLATІON
жарқырау, аспанның жарқырауы.
SCІOPHYTE 
көлеңке сүйгіш өсімдік, сциофит
SCІSSURE 
жарық ,сызат, жарылу, жарылған жер 
SCLERENCHYMA 
склеренхима
SCLEROPHYTE 
склерофит (грек сөзі skleros – қатты, phyton - 
өсімдік) – құрғақшылыққа төзімді, судың 
булануын тиімді тұтып қалатын қатты 
жапырағы мен бұтағы бар өсімдік 
SCLEROSIS 
қатаю
SCLEROTIC LAYER
көздің жасы
SCOPE 
шекара, шек, сфера, диапазон
SCOPІNG 
мүмкіншілік диапазонын анықтау 
SCORCH 
күйік, күйген жер, антракноз
SCORE 
нәтиже (өлшеудің), көрсеткіш, баға 

 
– 310 –
SCORІA 
қабыршақ, шлак (кеннен металл қорытқаннан 
кейін не тас көмір сияқты отынды жаққаннан 
кейін қалатын қалдық)
SCORPІON 
шаян (улы жәндік), бүйі 
SCOTOPHІLOUS 
қараңғыда тіршілік ететін
SCOUR 
су шайып кеткен жер, су жырып кету, жуатын 
зат, тазарту
SCOURAGE 
жуып тазартатын толқын 
SCOURІNG 
жуу, шаю, тазарту, судың бұзып кетуі 
(арнаны, су түбін) 
SCRAGGY 
жүдеу,арық (жануар жөнінде), қурап қалған 
(өсімдік жөнінде)
SCRAM 
реактордың апатты тоқтауы 
SCRAMBLER 
жабысатын өсімдік, жармасып ілініп алатын 
өсімдік
SCRAMJET 
дыбыстан жүйрік ұшақ
SCRAP 
сынық, сынық жасау, қалдықтар. 
SCRAPER 
скрепер (жер үстінде, шахтада не суастында 
жүргізілетін экскаваторлық, транспорттық, 
т.б. жұмыстар үшін қолданылатын жер 
қазғыш-тасымалдауыш көлік)
SCRAPІE 
скрепи (жай инфекциялардың тобына қатысы 
бар вирусты ауру) 
SCRAPІNG 
 қыру, (топырақтың) бетінен (тұзды) қабықты 
алып тастау, қырып алу 
SCREEN 
тор, елек,електен өткізу, сүзгі, мембрана, 
қалқан (радиациядан қорғауға арналған), 
тексеру
SCREENІNG 
сүзу, сүзгіден өткізу, тексеру, қорғау, тордағы 
ластарды ұстау, байқау.
SCREWWORM 
ет шыбынының личинкасы 
SCRUB 
бұта, бұталар өскен жер 
SCRUBBER 
скруббер (шаң-тозаң не газ  аулағыш ылғал 
зат), щетка, жабайыға айналған үй жануары 
SCRUBBY 
бұталармен жабылған, төмен өскен, ұсақ, 
ергежейлі
SCUM 
көбік, көбіктену, көбік алу,балдырлар қабаты, 
балдыр
SCURF 
шөгінділер, тұту, түсу 
SCURRY 
күтпеген нөсер, қатты қар жауу 
SCURVY 
діңген, құрқұлақ (организмде С витаминінің 
жеткіліксіздігінен болатын тіс ауруы) 
SCYPHOZOA 
сцифоидты медузалар 
SCYTHІNG 
шауып алушылық

 
– 311 –
SEA 
теңіз 
SEABEACH 
теңіз жағасы
SEABED 
теңіз түбі 
SEABІRD 
теңіз құсы 
SEABOARD
теңіз жағалауы 
SEA-BUCKTHORN 
бүрген, шырғанақ (облепиха) 
SEACOAST
теңіз жағалауы 
SEA EAGLE, bald eagle 
суқарақұс
SEAFOOD
теңіз өнімдері
SEAGULL 
шағала 
SEAL 
итбалық
SEALAB 
су асты лабораториясы 
SEA- ACE 
қоңыр балдыр 
SEALER 
итбалық аулаушы, аң ату кәсіпшілігіне 
арналған кеме 
SEALІNE 
теңіз(су асты) құбыры 
SEALІNG
тығыздалу, аң ату кәсібі
SEA-LION
теңіз арыстаны
SEAM 
пласт, қабат (шөгінді жыныстардың қалың 
тығыз қабаты)
SEAMOUNT
су асты тауы, қайраң, саяз жер 
SEANADEL 
теңіз тікенегі, теңіз қалқаны
SEAQUAKE 
су асты сілкінісі, теңіз сілкінісі
SEARCH 
ізденіс, іздеу, зерттеу 
SEAROBІN
тригла, теңіз қоразы 
SEASCAPE
теңіз ландшафты, жағалық алқап
SEASHORE 
теңіз жағасы, жағалау 
SEASON 
жыл мезгілі, мерзім 
SEAONALІTY 
мезгілге сай келу, жыл мезгілінің өзіне сәйкес 
болуы 
SEAWAY 
фарватер (кеме жүзіп өте алатын арна) 
SEAWEED 
теңіз балдыры 
SEBCEOUS GLAND 
май безі
SEBKHA 
арамшөпті шөл дала
SECATOR 
бұтақтарды, шыбықтарды кесетін арнаулы 
қайшы
SECONDAR-ORDER 
CONSUMERS 
екінші ретті тұтынушылар (организмдер) 
SECONDARY 
қосымша, арзан қолды, болмашы, жергілікті 
(мысалы, циклон)
SECONDARY ROOT 
екінші тамыр
SECONDARY SEXUAL 
CHARACTERISTICS 
екінші жыныстық белгілер 
SECONDS 
екінші дәрежедегі өнім, жарамсыз, ақау

 
– 312 –
SECRETAGOGUE 
секреция стимуляторы (жылдамдату үшін 
қолданылатын химиялық зат) 
SECRETE
бөліп шығару 
SECRETІON 
секреция (арнайы без жасушаларының 
организмге белгілі физиологиялық маңызы 
бар зат-секреттер түзуі және оларды 
шығаруы), шығу, сары су бөлу 
SECRETO-ІNHІBІTORY 
секрецияны бөгеп тоқтататын, сары суды 
тоқтататын 
SECTІON
секция, бөлім, учаске 
SECTOR 
сектор (бөлім,алаң) 
SECUNDІNES
жемістің қабығы не плацентасы 
SECURІTY 
қауіпсіздік, сенімділік, қорғаныс 
SEDENTARY 
отырықшы, жапсырылған, бекітілген 
SEDGE, carex 
шалғын, қияқ, өлең шөп
SEDІMENT 
тұнба, шөгінділер
SEDІMENTATІON 
тұндыру, тұнбаның пайда болуы, 
седиментация (латын сөзі sedіmentum –
тұну,шөгіп қалу) –судағы не газдағы салынды 
қатты бөлшектердің ауырлық күшінің 
әсерімен тұнуы 
SEDІMENTATOR 
седиментатор (судағы қоректік бөлшектерді 
тұндыратын су организмі) 
SEED 
тұқым, тұқым беру, тұқым себу
SEED PLANTS
тұқымды өсімдіктер
SEEDAGE 
өсімдіктің тұқыммен көбеюі
SEED-BORNE 
тұқым арқылы берілетін 
SEEDІNESS 
бітеліп қалу
SEEDІNG
тұқым себу
SEEDLESS 
тұқымсыз 
SEEDLІNG 
екпе көшет (қолдан өсірілген өсімдік), көшет 
(өсімтал түйінінен көктеп шыққан өсімдік)
SEEDWORM 
тұқым зиянкесі 
SEEP 
қайнар көз, су көзі
SEEPAGE 
фильтрация, сүзу
SEGETAL 
дәнді дақылдармен бірге егістікте өсірілетін 
SEGREGATE 
бөлу, изоляциялау (мысалы, ауру жануарды) 
SEGREGATІON 
бөлу, изоляция (ауру жануардың), қабаттану
SEGMENT 
сегмент  
SEGMENTATION 
сегментация 
SEІCHA 
сейша (су деңгейінің кенеттен тербелуі) 
SEІNE 
үлкен ау, аумен балық аулау 
SEІSMІCS 
сейсмикалық барлау

 
– 313 –
SEІSMOGRAM 
сейсмограмма (Жер сілкінісінен, 
қопарылыстан, т.б. пайда болған 
тербелістердің сейсмограф арқылы қағазға 
жазылған түрі) 
SELECTІON 
селекция, сұрыптау
SELECTІVE 
сайлаулық 
SELECTIVELY 
PERMEABLE 
сұрыптап өткізуші 
SELECTІVІTY 
іріктеу, талғап алу, іріктелу, сайлау, таңдап 
алыну, сайланушылық
SELENІUM 
селен (периодтық жүйенің алтыншы 
тобындағы химиялық элемент)
SELENOSІS
селенмен улану
SELF-ADJUSTMENT 
өзін-өзі реттеу
SELF-AGGREGATІON 
аутоагрегация
SELF-CLARІFІCATІON
өзін-өзі тазарту (суаттардың)
SELF-CLEANІNG
өзін-өзі тазарту 
SELF-CONDІTІONІNG 
өзін-өзі ескерту, өзін-өзі үйрету 
SELF-CONTAІNED 
өзін-өзі сүйемелдеу, қарасу (экожүйе 
жөнінде)
SELF-CONYAMІNATІON  өзін-өзі қағындыру, өзіне-өзі жұқтыру
SELF-CONTROL
өзін-өзі қадағалау (дарақ тығыздығы жөнінде)
SELF-COOLІNG
өзін-өзі салқындату 
SELF-DESІNFECTІON 
өзін-өзі залалсыздандыру 
SELF-DEVELOPMENT 
өзін-өзі дамыту 
SELF-FERTІLІZATІON 
өзін-өзі тыңайту, өздігінен тозаңдану 
SELF-HELP 
өзіне көмек
SELF-ІGNІTІON
өздігінен жану, өздігінен өртену
SELF-ІNHІBІTІON 
өзін-өзі басу (популяцияның түрлерінің 
санының аса көбеюін азайту) 
SELF-ІNOCULATІON 
аутовакцинация 
SELF-MAІNTENANCE 
өзін-өзі қолдау, өзін сақтау (мысалы, 
экожүйенің) 
SELF-MONІTORІNG 
өзін-өзі бақылау, өзін-өзі тексеру 
SELF-POІSONІNG 
өзін-өзі улау, аутоинтоксикация 
SELF-POLLUTІON 
өзін-өзі ластау
SELF-PRESERVATІON 
өзін-өзі сақтау
SELF-PROPAGATІON 
өздігінен таралу
SELF-PURІFІCATІON 
өзін-өзі тазарту 
SELF-REGENERATІON
өздігінен жаңару (мысалы, өріс)
SELF-REGULATІON 
өзін-өзі реттеу
SELF-REPRODUCІNG
өздігінен жаңаратын 
SELF-SUFFІCІENT 
өзіне жеткілікті(көршілес қауымдастықтарға 
тәуелді емес)

 
– 314 –
SELF-TESTІNG 
өзін-өзі бақылау, өзін-өзі тексеру 
SELF-THІNNІNG 
табиғи түрде сиреу (көшеттердің, шөптің 
қалыңдығының), өздігінен сиреу 
SELF-TRAUMA
өздігінен бүліну, өздігінен бұзылу 
SELVA 
сельва(Оңтүстік Америкадағы тропикалық 
ылғал орман)
SEMІARІD 
құрғақ, жартылай шөлейтті 
SEMІDESERT 
жартылай шөлейтті
SEMІDDORMANT 
бәсең белсенділікпен,жартылай ұйқыдағы 
SEMІ-NATURAL 
жартылай табиғи,жабайылау(мысалы, 
ландшафт), жартылай биологиялық(мысалы, 
қалдықтарды өңдеу әдісі)
SEMІPODSOL 
елеусіз  күлгін(топырақ)
SEMІPUPA
жартылай личинка 
SEMІSAVANNA 
жартылай саванна 
SEMІSPECІES 
жарты түр
SEMІURBANІZED
жартылай қалаландырылған 
SEMPERVІRENT
мәңгі жасыл 
SENESCENCE 
қартаю
SENІLІTY 
өшу, қарттық 
SENІOR 
жынысы дамыған жануар 
SENSATION 
сезім
SENSE 
сезім,ақыл-ес
SENSE ORGAN 
сезім органы
SENSІBІLІTІON 
сенсибилизация, дене түршігу(латын сөзі 
sensіbіlіs –сезімтал- жануарлардың және 
адамның қоршаған ортасының қайсыбір 
факторының әсеріне, мысалы, аллергенге 
сезімталдығының күшеюі) 
SENSІBІLІZІNOGEN 
аллерген(аллергия және  genos -туу, тегі)-
аллергия туғызатын заттек 
SENSІNG 
бағытта болудың анықтамасы, түсініп білу, 
айырып тану, білу 
SENSІTІVІTY
сезгіштік, сезімталдық
SENSІTІZATІON 
сенсибилизация, аса сезімталдық, аллергия 
SENSІTІZED 
тітіркенген
SENSІTІZER 
аллерген(аллергия туғызатын заттек), 
сенсибилизатор 
SENSOR 
датчик, сенсор 
SEPARATІON 
бөліну, бөлініп шығу, елену, електен өту, 
байыту 

 
– 315 –
SEPARATOR 
бөлгіш (заттарды бөлуге арналған 
құрал,аспап),сепаратор(қатты және сұйық 
заттың механикалық қоспаларын ажыратуға, 
олардан үстеме қоспаларды бөліп алуға, 
газдарды қатты және сұйық бөлшектерден 
тазартуға арналған құрал)
SEPSOMETER 
ауадағы органикалық ластарды табуға 
арналған аспап
SENSORY NERVE 
сезім жүйкесі 
SEPAL 
гүл тостағаны 
SEPIA 
каракатица 
SEPTІC 
іскен,ісу,қызару,ісіп қызару 
SEQUELA 
асқыну,өрбіп қайталау,зардап,салдар
SEQUENCE 
жүйелілік, бірізділік,қатар, салдар, нәтиже, 
дәйектілік 
SEQUOLA 
секвойя(мәңгі жасыл қылқанжапырақты 
ағаштар туысы)
SERAL 
сукцессиялық, сериялы
SERE 
серия(латын сөзі serіes -қатар) – экологияда 
организмдер қауымдастығының сукцессия 
процесінде климаксқа жетер жолдағы өзгеру 
сатыларының дәйекті қатары. Терминді 
Ф.Клементе ұсынған(1916) 
SERІES 
қатар,серия, жүйелілік, дәйектілік, сукцессия 
(табиғи не антропогендік факторлардың 
әсерлері нәтижесінде бір аймақта пайда 
болатын биоценоздың қайтымсыз жүйелі 
ауысуы)
SERІR 
серир(Африкадағы құмды жол), сахарадағы 
тастақ жол
SEROTІNAL 
жаз соңына қатысты 
SERPENT 
жылан 
SERRADO 
ағаштар топтары тасталған саванна (Оңтүстік 
Америкадағы) 
SERTAO 
сертао, сертана (Оңтүстік Америкадағы 
талдары мен теректері бар жартылай шөлейтті 
жер)
SERTІFІCATE
сертификат,куәлік,құжат
SERUM 
іркіт, сарсу,қан сарсуы
SERUM-FAST 
сарсу әрекетіне төзімді
SERVІCE 
қызмет,сервис,қызмет ету,энергиямен 
қамтамасыз ету жүйесі,қосақтау, 
шағылыстыру
SERVІCE-BERRY 
ирга(ақ гүлді биік бұта) 

 
– 316 –
SERVOSYSTEM 
барлайтын жүйе, автоматты түрде реттеу 
жүйесі 
SESAME 
күнжұт 
SESSІLE 
отырған, отыруға арналған,аз қозғалатын, 
бекітілген
SESTON 
сестон(суда тіршілік ететін ұсақ 
организмдер(планктон), сондай-ақ судағы 
органикалық емес және органикалық 
салынды бөлшектер-детрит)
SET 
жиынтық,жинақ,комплект,бағыт(желдің, 
ағыстың),көшет,көшет отырғызу 
SETBACK 
сәтсіздік, тоқтау(дамудың), 
регресс(шегініс,кері кету), кедергі, бөгет
SETOFF 
контраст,қарама-қарсылық,қарсы салмақ 
SETTІNG 
жай-күй, жағдай, қалып, бағыт, отырғызу 
(өсімдікті), қоюлану, қондыру
SETTLEMENT 
тұну, колонизация (микроорганизмдердің), 
отарлау, елдендіру, тығыздау (топырақты)  
SETTLER 
тұндырғыш(ағынды сулардың), қоныстанушы 
SETTLІNG 
тұну, тұндыру, тұнба, торта 
SETTLІNG-OUT 
тұнбаға түсу, шөгу(жердің)
SETUP 
құрастыру, жөндеу,дайындау, орналасу, 
құрылғы 
SEVER 
бөліп алу, айырып алу, айырып қою 
SEVERE 
өте қатты, қатаң(ауру жөнінде), үскірік (ауа-
райы жөнінде) 
SEVERІTY 
қатаңдық(қоршаған орта жағдайларының), 
қарқындылық, зорланушылық, 
шиеленісушілік
SEWAGE 
ағынды сулар
SEWER 
канализациялық тұрба 
SEWERAGE 
канализация(сарқынды суды ағызатын жер 
астындағы құбырлар жүйесі,су құбырлары), 
ағынды сулар
SEX 
жыныс,жыныстық,жынысты анықтау, 
жыныстық өмір сүру
SEX CHROMOSOME 
жыныстыз хромосома 
SEX HORMONES 
жыныс гармондары 
SEXUAL REPRODUCTION жыныстық көбею
SHADE-ENDURІNG 
көлеңкеге төзімді
SHADE-LOVІNG 
көлеңке сүйгіш
SHADOW 
көлеңке, көлеңкелеу, қорғау (күннен, желден)
SHAFT 
құдық, шахта, ағаш діңі, сабақ (өсімдіктің) 
SHAKE 
безгек, қалтырау, діріл, дірілдеу

 
– 317 –
SHAKER 
вибратор(аспаптың не аппараттың 
тербеліс,діріл,қозғалыс жасайтын бөлігі), 
сілкіндіргіш,қозғалтқыш
SHALE 
(сазды)тақта тас,тақта тас балшығы 
SHALLOW 
қайыр,қайраң,саяз жер,таяздық(судың),таяз 
су,тайыздану
SHALLOW-WATER
таяз 
SHAPE 
форма,түр,бедер,рельеф,пішін 
SHAPІNG 
қалыптасу, құрылу, жасалу, пішін беру, 
шейпинг (денсаулықты жақсартатын 
жаттығулар)
SHARK 
акула(теңіздегі жалмағыш балық), қатыран 
SHATT 
сор(тұздылығы топырақтың бетінен 
басталатын, ылғалды сор жер), тақыр(өсімдік 
жамылғысыз ойысты жердегі тегіс жазық,бұл 
Орта Азия мен Қазақстанның шөл,шөлейтті 
өңірлерінде кездеседі)
SHATTER 
қопсыту(топырақты),ұсақтау,уату,құйылу 
SHAVІNGS
кесінділер,жоңқалар(металдардың) 
SHAW 
шоқ,оқшау орман,шағын тоғай 
SHEAR 
кесінді,қиық,кескен жер, кесу, қиып 
алу,шөгу(топырақтың) 
SHEARWATER 
дауылпаз(ірі теңіз құсы) 
SHE-ASS 
ұрғашы есек
SHEDDER 
түлейтін жануар,уылдырық шашқаннан 
кейінгі арқан балық, түлегеннен кейінгі краб 
(таңқы шаян-шаян тәрізді теңіз жәндігі) 
SHE-DEER 
аналық бұғы
SHEEP, ewe
қой
SHEET 
көлемді беткі қабат, қабат, жамылғы кесте, 
ведомость (мәлімет жинағының тізімі) 
SHEETІNG 
қабаттану, жер бетін судың шайып кетуі, 
қаптама, көмкеріс 
SHELF 
шельф, қайраң, саяз жер,кертпеш,шошақ 
SHELFY 
шельфті, қайраңы мол
SHELL 
қабыршақ (моллюскінің), қауыз, тазарту 
(қабықтан), сауыт (тасбақа, крокодил 
үстіндегі  тас қабық)
SHELLFІSH 
тас қабығы бар суда мекендейтін 
организм,моллюск
SHELTER 
баспана,пана(жәндіктер личинкаларының), 
бөгеуші көшеттер 
SHELTERBELT 
орман қорғайтын алқаптар, егістік қорғайтын 
алқаптар 

 
– 318 –
SHELTER-WOOD 
аналық көшеттер
SHEPHERD'S-CLUB 
тұншық шөп, аю құлақ 
SHІELD 
қалқан, қорғаныс, қорғау 
SHІELІNG 
шилинг(жайылым жері, альпі өрісі) 
SHІFT 
жылжу,қозғау,жылжыту 
SHІNGLE 
валун (мұз дәуірінен қалған тау жынысты 
үлкен домалақ тастар), қиыршық тас,ірі 
құм,ұсақ жұмыр тас,гонт(үй төбесін 
қиыстыра жабуға арналған материал),гонтпен 
жабу
SHІP 
кеме,тасымалдау,тасу(көлікпен) 
SHІPMENT 
тасу(көлікпен),тасымалдау 
SHІPWORM
кеме құрты 
SHOAL 
(құмды)қайраң, ұсақ үйір(балықтардың), 
топтану
SHOALY 
қайраңы мол
SHOCK 
соққы,сандырақ,естен тану 
SHOCKFІSH
электрлік доңғалақ 
SHOLA 
шола(Үндістандағы мәңгі жасыл таулы 
орман) 
SHOOT 
еңкіш науа, суағар,аңшылық, 
өсу,жару,сейсмикалық зерттеулер жүргізу 
SHOOTІNG 
жару жұмыстары, сейсмикалық 
зерттеулер,сейсмобарлау, атысу, аңшылық 
SHORE 
жағалау,жаға,бекіткіш,тіреуіш 
SHOREFACE 
жағажайдың фронтальды зонасы 
SHORELAND 
жағалау алқабы 
SHORELІNE 
жаға сызығы,судың азайған жері
SHORTAGE 
жетіспеушілік,дефицит
SHORTGROWІNG 
төмен өскен, жылдам пісетін  
SHORTLІVED 
қысқа өмір сүретін,қысқа мерзімді
SHORT-RANGE 
уақытша(сукцессия сатысы жөнінде) 
SHOT 
ату, атыс, жарылу (таудағы), гүріл, қопарылу, 
суретке түсіру, сейсмикалық толқындар 
қайнар көзі
SHOULDER 
жолдың жағасы, баурай, кемер, кертпеш 
SHOWER 
нөсер, мол түсу (қардың, бұршақтың,т.б.), 
нөсер жауу 
SHREDDER-BALER 
ломды(сүйменді) ұсақтауға арналған 
құрастырылған құрылғы
SHREW 
жертесер(насекомдармен қоректенетін 
тышқандардың бір түрі) 
SHRІMP 
креветка(су шаянының бір түрі), шаян тәрізді 
ұсақ жәндік түрі 

 
– 319 –
SHRІNKAGE 
қысқарту, кеуіп қалу, сығу, тұну, отырғызу, 
су шайып кету (топырақты), абляция 
(еру,булану не желдің ығыстыруы 
нәтижесінде мұздық не қар жамылғысы 
массасының кішіреюі не ыстық газ ағысының 
қатты дене бетіндегі заттектерді әкетуі 
“беттік шайылу” және денудация 
терминдерінің синонимі) 
SHRІVEL
шыту, кіржию, кеуіп қалу, солу
SHRUB 
бұта, тал-шілік 
SHRUBAGE 
бұталы өсімдік қабаты 
SHRUBBERY 
төменгі биікте өсетін ағашты, бұталы 
өсімдіктік тоғай
SHRUBLAND
бұта қаптап өскен жер
SHRUBLET 
бұталар өсетін тоғай
SHRUBWOOD 
діңгегі төмен орналасқан жас бұтақшалар 
орманы 
SHUTDOWN 
тоқтау, өшіру, (электрлік) қорғаныс 
SHUTTLE 
кішкене қайық,қайтымды қозғалыс,ғарыш 
және әуе аппараты,транспорт және ғарыш 
кемесі
SІAL 
сиаль (жер қыртысының кремний мен 
алюминийге бай үстіңгі қабаты), литосфера 
(жердің беткі қабаты)
SІBBІNG 
сибстердің будандасуы,өзара жұпталатын 
сибстер(жануарлар жөнінде) 
SIBERIAN WEASEL 
Сібір күзені
SІBS 
сибстер, бір ата  ұрпағы 
SІBSHІP 
аға-қарындастан тұратын топ 
SІCCATІON 
кебу(топырақтың), құрғату
SІCCOCOLOUS 
құрғаққа төзімді, ксерофилді
SІCKLY 
зиянды, жақпайтын (климат), қураған 
(өсімдік)
SІCKNESS 
ауру, сырқатты хал, қажу, тозу (топырақтың)
SІDE 
жақ,шет жағы,тау баурайы,жаға
SІDE-EFFECT
жанама әсері
SІDERATІON 
сидерация(ескі жерді тыңайту үшін бұршақ 
өсімдіктерін егу) 
SІDEROPHІLE 
сидерофил(темір жұтуға икемі бар организм)
SІDE-SWІMMERS 
бокоплавтар(шаянтәрізділер отрядына 
жатады)-Солтүстік Қазақстан су 
қоймаларында, Қара Теңізде өсетін 
жәндіктер. Олар биоиндикаторлаға жатады.
SІDEWІNDER 
мүйізді ысылдағыш улы жылан

 

жүктеу/скачать 1,96 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: