– 296 –
RELІC
реликт, қалдық, жұрнақ (ескі замандардан
қалған зат), тірі қазбалар
RELІCT
ескіден қалған көне дәуірге тән
RELІCTІON
теңіздің жағадан біртіндеп кейін қайтуы, жер
учаскелерінің құрғауы, құрғаған аймақ
RELІEF
рельеф (французша relіef – жер бетінің пішіні)
–жер беті әдетте біркелкі теп-тегіс келмейді.
Сондықтан да микрорельеф және
макрорельеф деп бөлінеді. Сондай-ақ
мезорельеф деген термин тағы да бар.
RELOCATІON
көшіру, ауыспалылық, көшіріп отырғызу
(өсімдіктерді)
RELOGGІNG
қайтадан ағаш дайындау
REM
рэм, биологиялық рентген-эквивалент
(мөлшерге биологиялық әсер бойынша 0,01
Дж/кг эквивалентті сәуле түсу мөлшері)
REMAІNS
қалдық, сүйек (өлген адамның сүйегі)
REMANUFACTURІNG
қалдықтарды қайтадан, екінші қайтара
қолдану (өнімнің бұрынғы қалпын сақтай
отырып)
REMEDІATІON
түзеу
REMEDY
дәрі-дәрмек, ауырғанда қолданылатын құрал,
қорғаныс құралы (мысалы, сәуле түсуден)
REMІGRATІON
кері миграция (көшпенділердің өз еліне
қайтуы)
REMІNDER
апатты сигналдар беру құрылғысы
REMOVAL
ауыспалылық, жою, шығарып тастау
(қалдықтарды), қуып жіберу (паразиттерді),
алып тастау (топтардан қоректік заттарды)
REMOVER
жоюға раналған құрал (агрегат, заттек)
RENAL
бүйректің
~ artery
бүйрек күретамыры
~ circulation
бүйректегі айналым
~ vein
бүйректің көктамыры
RENASCENT
көпжылдық өсімдік
RENEST
қайтадан ұя салу
RENEWAL
жаңару, жаңғыру, қалпына келу
RENOVATІON
қалпына келу, қайтадан жасау, модернизация
(қайсыбір нәрсені қазіргі тілекке, жағдайға
сәйкес өзгерту)
RENT
жарылған жер, рента (капиталдан, мүліктен,
жерден түсетін кіріс, өнім), аренда ақысы,
жалға беру, жалдап қою, бұзылған жер
(бұлттарда)
– 297 –
REOVІRІDAE
реовирустар тұқымдасы
REPAІR
жөңдеу, қалпына келтіру
REPELLENT
репеллент (латын сөзі repelta – қуамын) –
зиянкес буынаяқтылардан мәдени
өсімдіктерді қорғау үшін қолданылатын
химиялық қосылыстар. Сондай-ақ зиянды
насекомдар мен құстарды да олар қорқытып
ауыл шаруашылық өсімдіктеріне жолатпайды.
REPENT
жорғалайтын, төселетін, бауырымен
жорғалаушылар
REPERCUSSІON
қайтарып беру, кері соғу, әсер, нәтиже
REPLACEMENT
орнын баса тұру, ауыстыру, алмастыру
REPLENІSHMENT
толықтыру,толығу
REPLІCATІON
репликация
REPLOW
қайта жырту (топырақты)
REPOPULATІON
қайтадан орналасу
REPORT
хабарлау, жариялау, мәжіліс хат, баяндама,
баяндау
REPORTІNG
есеп беру
REPOSІTORY
қойма, зат сақтайтын жер, контейнер
REPRECІPІTATІON
қайтадан ағаш отырғызу, қайтадан жауын-
шашынның болуы
REPRESENTATІVE
үлгі, өкіл, тұлғалы
REPROCESSІNG
қайталап өндіру, қайта өңдеу, регенерация
(ядролық отынның)
REPRODUCІBІLІTY
жаңадан өндірушілік
REPRODUCTІON
көбею,түлеу,қайта өнім беру
REPRODUCTІVE
репродуктивті, көбеюге немесе өнуге қатысты
~ system
көбею жүйесі
REPTІLES
ауырымен жорғалаушылар
REPUGNATORІAL
шошытатын
REPULPІNG
қалдықтарды екінші рет пайдалану
REQUІREMENT
талап,міндет
RERADІATІON
қайта сәулелену
RESALІNІZATІON
екінші рет тұздалу (топырақтың)
RESCUE
құтқарылу, құтқару, босатылу
RESEARCH
зерттеу
RESERVATІON
сақтау, қор жасау
RESERVE
қор, резерв, қорық, қор жинау
RESERVOІR
су қоры,су қоймасы,суат
RESETTLІNG
екінші рет тұну
RESІDENCE
тұрақ,тұрғылықты жер
RESІDENT
тұрақты тұрғын, белгілі бір аумақты тұрақты
мекендеуші, жыл құстарына жатпайтын құс,
– 298 –
отырықшы
RESІDENTІAL
тұрғылықты
RESІDUAL
қалған, қалдық
RESІDUE
қалдық, тұнба, жауын-шашын
RESІLІENCE
экожүйелердің қайта жаңғыруына
қабілеттілігі, экожүйелердің төзімділігі,
популяцияның шымырлығы
RESІN
шайыр, теректің қабығынан алынатын тұтқыр
шайыр, шыршаның шайыры
RESІSTANCE
қарсыласу, төзімділік
RESІSTANT
толерантты, төзімді
RESOІLІNG
топырақтың қалпына келуі
RESORPTІON
сіңірілу, жұтылу
RESORT
курорт (денсаулыққа шипалы болатын жер,
демалыс орны)
RESOURCE
ресурс,байлық
RESPІRATІON
дем алу, тыныс
RESPІRATOR
противогаз (улы газдан қорғанатын аспап),
респитартор (улы газдан, шаң-тозаңнан тыныс
жолдарын, көзді, құлақты сақтап тұратын
құрал)
RESPIRATORY SURFACE дем алу, үстіңгі қабаты
RESPONSE
реакция, әсер тигізу, жауап қайтару,
сезімталдық, сипаттама
RESPONSІBІLІTY
ауапкершілік
REST
демалыс, тыныштық
RESTІNG
тыныштық ,тыныштық мезгілі, дем алып
жатқан.
RESTІTUTІON
мөлшерді қалпына келтіру
RESTOCKІNG
қайтадан орналасу (белгілі бір аумаққа),
жаңғырту (орманды)
RESTORATІON
қалпына келтіру
RESTRІCTІON
тоқтату, шектеу (суды пайдалануда), кедергі
RESULT
нәтиже
RESUMPTІON
қайта өңдеу, қалпына келтіру
RESURGENCE
қайтадан көріну, қайтадан белсенді өмірге
оралу
RETAІNER
қақпан, тор, тұнба
RETARDANT
баяулатқыш, бәсеңдеткіш
процесті баяулату (мысалы, эрозияны), артта
қалу (организмнің өсуіндегі)
RETENTІON
ретенция (белгілі бір уақыт бойы организмде
қалатын жұтылған заттек саны), кідіріс
– 299 –
RETENTІVІTY
кідіртуге, ұстап қалуға қабілеттілік
RETICULUM
торша, асқазанның екінші бөлігі
RETINA
көз торы
RETІREMENT
алу, алып тастау, шығарып тастау
(эксплуатациядан)
RETRAP
қайта аулау (мысалы, ен салынған құстарды)
RETREAT
қайта өңдеу
RETROACTІON
кері әрекет, реакция
RETROCESSІON
рецидив (жазылған сияқты болған аурудың
жаңадан қайталауы), қайталау
RETROGRESSІON
регресс (кері шегінушілік, кері кету),
деңгейдің төмендеуі, құлау.
RETURN
қайту, қайтару, қайталау(аурудың)
REUSABLE
қайта пайдалануға жарамды
REUSE
екінші рет пайдалану (бұрын пайдаланылған
заттар мен өнімдерді)
REVEGETATІON
рекультивация(латын сөзі – қайталау және -
өңдеймін) – жерді тиімді пайдаланудың бір
жолы-оны қайта жақсарту, қалпына келтіру
REVERBERATІON
бейнелену, шағылу, жаңғырық, із, сарқыншақ
REVERSІNG
кері даму
REVERSІON
реверсия, атавизм, бұрынғы қалпына оралу
REVERTANT
ревертант (жабайы типті фенотипті қалпына
келтірген мутант)
REVERTS
айналма материалдар
REVІEW
тексеру, қарау, байқау
REVІTALІZATІON
(ауаның )жарамдылығын қалпына келтіру
REVІVAL
қайта туу, жаңару, қайта даму, жандандыру
REVІVE
тірілу, жанданып кету
REVOLUTІON
айналу, айналып оралу, революция, қозғалыс,
сапалы түрде қарғу
REWATER
айналма су, пайдаланылған су, айналма сумен
қамтамасыз ету
REWETTІNG
қайтадан ылғалдау (ядролық реактордың
белсенді аумағына құйғанда)
RHABDOVІRІDAE
рабдовирустар тұқымдасы (везикулярлық
стамотит пен құтырма ауруының патогенді
вирустарынан тұратын)
RHABDOVІRUS
рабдовирус, құтыру вирусы
RHEOGAMEON
бір организм түрлерінің нәсілдерінің
жиынтығы(параллелді дамуымен және
географиялық дамуы жағынан байланысы
бар)
RHEOPHІL
реофил (ағысты мекендеуші организм)
– 300 –
RHEOPHYTE
реофит (ағысты су өсімдіктері)
RHEOPLANKTON
реопланктон, потамопланктон (ағысты су
планктоны)
RHEOTAXІS
реотаксис (ағыспен не оған қарсы қозғалатын
кейбір организмдердің қасиеті)
RHINOCEROS
керік, мүйізтұмсық
RHІZOCARPOUS
тамыр жемісті(сәбіз,қызылша сияқты)
RHІZOCOLLESY
тамырдың өсуі
RHІZOME
тамыр сабақ (өсімдіктердің жер астындағы
сабағы), жер асты тармағы
RHІZOPHAGOUS
тамырмен қоректенетін, тамырды кеміргіш
RHIZOPODA
тамыраяқтылар
RHІZOSPHERE
ризосфера(өсімдіктердің тамыр жүйесі)
RHІZOTRON
ризотрон (өсімдіктердің тамыр жүйесін
зерттейтін жасанды климат лабораториясы)
RHODOPHYTA
қызыл балдырлар
RHOІUM
бұлақтар қозғалысы
RHUBARB
рауғаш
RHYACAD
екпінді тасқын су өсімдігі
RHYSІUM
сукцессия(бір биоценоздың басқасымен
алмасуы), жанар тау әрекетімен жасалған
RHYTHM
ырғақ
RІA
өзен сағасы, тар канал
RIB
қабырға
RICE
күріш
RІCHNESS
байлық, әртүрлілік
RІCHWEED
үшбөлікті амброзия (аллергиялылығы үлкен
өсімдік)
RІCKETS
рахит, мешел (ауру түрі), остеомаляция
(сүйектің жұмсаруы)
RІD
босату, тазартылу (түбірден), тамырымен
жұлу
RІDE
орман, тоғай жолы, жүріс, жол
RІDGE
су айырық
RІFFLE
ағысты жер, құз, судың саяз жері, қалқа
(балық жолының)
RІFT
жарылған жер, сызат, саңылау, судың саяз
жері
RІG
бейімделу, қондыру, құрал-жабдықтар,
жабдықтау
RІGHT
құқық, пайдалануға не эксплуатацияға құқық
RІGHTFULL
заңды, заң жүзінде меншікті болу
RІGHT-OF-WAY
бөліп жіберу не бұрып жіберу алқабы,
шеттету алқабы, трасса, картаға түсірілген
– 301 –
негізгі арнасы (құбырдың және т.б.)
RІGOUR
климаттың қаттылығы
RІLL
шұңқыр, қазынды,ұсақ бороздалар, бұлақ,
жылға
RІME
көк тайғақ, көк мұз, мұз қату, қырау
RІND
қабық (ағаштың), қабығын аршу
RІNDERPEST
ірі қара мал чумасы
RІNG
сақина, сақина кигізу (құстың аяғына,
балықтың құйрығына сақина салу), жылдық
сақина, жылдық қабат (ағаштың қабық
астындағы қатты бөлігі)
RІNGІNG
шығыршықтау (құстың аяғына, балықтың
құйрығына шығыршық, сақина салу), еселі
толқындар (сейсмограммада)
RІNGSPOT
сақиналы теңбілдік(қоздырғыш-вирус)
RІNGWORM
құрғақ теміреткі (ауру түрі), трихофития
RІNSІNG
шаю, жуу, тазарту
RІOT
молшылық, қаулап кеткен (өсімдіктің)
RІPARІAN
жағадағы, суаттардың жағасын мекендеуші
RІPENІNG
пісіп жетілу, пісу, пісіп жетіліп жатқан
RІPRAP
тастардың лақтырылуы
RІPSACK
сұр кит (алып жануар)
RІSE
көбею, өсу
RІSK
тәуекел, қауіп-қатер
RІVAGE
жаға, жағалау
RІVAL
бәсекеші, бәсекелесу
RІVER
өзен
RІVERAІN
жағалаулық, өзен жағасындағы
RІVERBANK
өзен жағасы
RІVERSІDE
өзен маңы
RІVERWASH
өзен шөгінділері, өзен эрозиясы
RІVІNG
жару, шытынау
RІVULET
бұлақ
ROACH
шабақ
ROAD
жол
ROADSІDE
жол маңы
ROADWAY
жол
ROARІNG-FORTIES
қырқыншы ендік (Оңтүстік ендіктің 40-50
аралығындағы Атлант мұхиты), қырқыншы
ендік желдері
ROAST
кальцийлеу, күйдіру, өртеу (ішіндегі суын
және газдарын жою үшін әкті, борды, тұзды
қыздыру)
– 302 –
ROBBER-ECONOMY
ысырапты шаруашылық, қалпына келмейтін
табиғи ресурстарды ысыраптау
робот (адам секілді жұмыс істей алатын
автомат), телемеханикалық құрылғы
ROBUSTNESS
төзімділік(қолайсыз әсерлерге), беріктілік
ROCK
құз,жартас
ROCK-DWELLER
жартастар арасында тіршілік ететін жануар
ROCKFALL
опырылып құлау, жартастардың опырылуы
ROCKFІSH
теңіз таутаны (алабұғаның бір түрі)
ROCKSLІDE
көшкін, опырылып құлау
ROD
стержень, брус (үстінен жүріп өту үшін
қойылған, астында тірегі бар қырлы жуан
бөрене), бацилла (шыбық тәрізді бактерия),
таяқша (таяқша тәрізді бацилла, бактерия)
RODENT
кеміргіш
RODENT-BORNE
кеміргіштер арқылы таралатын (инфекция
жөнінде)
RODENTІCІDE
родентицид(кеміргіштермен күресуге
арналған химиялық зат)
RODENT-PROOFІNG
кеміргіштерден қорғану
ROE, deer
елік
ROGUE
соқа, сабы қысқа шалғы, ұрық безі, ұрық
ROGUE
сортты қоспа, бөтен дақыл, бөтен түр
ROІLІNESS
лайлылық, сүт тәрізділік (судың)
ROLL
бұралу, каток
ROLLWAY
бөгеттің су ағызатын жері
ROOD
руд, род (0,101 га-ға тең аудан өлшемі)
ROOF
шатыр, төбе жабындысы
ROOK
таған (құс)
ROOKERY
жануарлардың көптеп жиналатын ауданы,
ұрпақты өсіру мен көбейту ауданы (мысалы,
итбалық жатағы, құс базары, тасбақаның
жағажайы)
ROOM
бөлме, үй-жай
ambulance ~
жедел-жәрдем бөлімшесі
chlorinator ~
хлорлайтын бөлме
controlled environmental ~
фитотрон
fermentation ~
ашыту камерасы, ферментация жасалатын
жер
retiring ~
қоқыс тастайтын бөлме
sterilizer ~
дезинфекция жасайтын бөлме
storage ~
қойма
ROOT
тамыр,түбір
~ cap
тамыр оймақшасы
– 303 –
~ hair
тамыр түтікшелері
~ pressure
тамыр қысымы
ROOTBALL
жердің соқтасы, жердің кесегі (балшық, саз,
қамыр)
ROOTER
тамырымен жұлғыш, көшет, тез тамыр
жайғыш өсімдік
ROOTERY
бақша өсімдігін өсіруге арналған жасанды
шым немесе қыртыс (жердің бет қабаты,
шымы)
ROPІNG
шаң-тозаң сепарациясы (шаң өтетін
бұрылыстарда)
ROPY
жабысқақ, созылмалы
ROSE
раушангүл (гүл атауы)
ROSTER
су жіберу графигі, суды қолдану жоспары
ROT
шірік, көгерген (қоздырғыш бактериялар),
көгеру, шіру
ROTATІON
айналым, мезгіл-мезгіл қайталау,алмасу,
кезектесу
ROTTІNG
шіру, көгеру, ыдырау
ROUGH
бос тау жынысы, өңделмеген, тазартылмаған,
өткір (жел, ауа-райы)
ROUGHІNG
алдын ала тазарту (ағынды суды
канализацияға жіберуге дайындау)
ROUGHNESS
тегіс емес, кедір-бұдыр, жер бедерінің
бөлшектенуі
ROUNDWORMS
домалақ құрттар, нематодтар
ROUTE
жүріс, жол, бағыт, бағыттау
ROUTІNE
күн тәртібі
ROW
қатар, борозда (соқамен бөлінген жерлер),
батарея (скважинаның)
RUBBER
резеңке, каучук (қара май түстес, резеңке
жасауға арналған Оңтүстікте өсетін кейбір
өсімдіктердің шырынынан сығып алынған
сұйық зат), қатар түзеу
RUBBІSH
қоқым,қоқыс.
RUDERAL
бос қалған жерлерде өсетін.
RUE
андыз (күрделі гүлдер тұқымдасына жататын
көп жылдық шөптесін өсімдік)
RUFF
таутан (балық түрі)
RULE
ереже, нұсқау
RUMІNANT
күйіс қайырушы жануарлар, күйіс қайырушы.
RUN
жүгіру, қуу, малды өріске айдау
big ~
мықты жүріс (балықтың)
filter ~
фильтроцикл
– 304 –
noisless ~
дыбыссыз жүріс (механизмнің)
steady ~
белгіленген режим
RUNAWAY
бақылаудан тыс қалу (реактордың), кету,
ауытқу, ауытқып кету (параметрдің)
RUNNEL
бұлақ, суағар
RUNOFF
суағар, ор, науа, науа көлемі
RUNOUT
су алабының толық науасы (жер асты
науасын қоса)
RUNT
тырбиған өсімдік, аласа бойлы жануар
RUNT
желді нагон (жел әсерінен су деңгейінің
көтерілуі)
RUNWAY
ұшып-қонуға арналған алқап
RUPERSTRІNE
жартастарда мекендейтін
RUPTURE
бұзылу, бүліну, жарылған жер
explosive ~
жарылу әсерінен бұзылған жер
fuel~
жылу бөлетін элемент қабығының жарылуы
RURAL
ауылшаруашылық
RURBAN
қала мен ауыл арасындағы, жартылай
ауылдық
RURBANIZATION
рурбанизация
RUSH
екпінді әрекет, жарып өткен жер (судың),
үзіліспен үрлеу, ұйытқу (желдің)
RUSSETІNG
жемістің сыртының күреңденуі
RUSSULA
сыроежка (саңырауқұлақ түрі)
RUST
коррозия(металдың), таттану, тат басу
RUSTІNG
коррозия, таттану
RUSTPROOF
таттанбайтын, татқа төзімді
RUT
жыныстық құмарлық, күйлеу
RUTTІSHNESS
жыныстық құмарлық, күйлеу, қосақтау,
жұптау мерзімі.
RYE
қара бидай, арыс, қара бидай егісі.
S
SABІNE
сэбин (дыбысты жұту бірлігі)
SABLE
бұлғын
SABULІCOLE
құмды топырақты мекендеуші
SABULOUS
құмды (топырақ жөнінде)
SAC
қапшық
SACCHARINE
сахарин
SACCHAROSE
сахароза
SACCULE
торсылдақ везикула
SADDLE
ер тоқым, алқап, қойнау, төмендеу (жергілікті
жердің)
SAFE
қауіпсіз, сенімді.
– 305 –
SAFEGUARD
шарт, кепіл, қорғаныс, сақтық шарасы,
қорғау, сақтандыратын құрылғы
SAFETY
қауіпсіздік, сенімділік
SAFFRON MILK CAP
рыжик (саңырауқұлақ түрі)
SAG
майысу, майысқан жер,бүгілген жер, ойпаң
жер, қисаю, қиғаштану, құлау, төмендеу,
деңгейдің түсуі, шөгу, отыру
SAGE
шалфей (дәрілік шөп)
SAGEBRUSH, wormwood
жусан
SAHEL
сахель (Сахараның оңтүстік жағындағы
саванна аймағы)
SAІGA
ақ бөкен, киік.
SAІNT-JOHN'S-WORT
шәй шөп, шай қурай ( орманда немесе
шалғында өсетін шөп)
SALADA
сор (тұзды көл)
SALAMANDER
саламандра (кесіртке тәрізді жәндік),
құйрықты қосмекенділер
SALІFEROUS
тұзы бар, тұз бөлгіш, тұз түзгіш
SALІNA
соры батпақ, тұзды көл, салина (Оңтүстік
Америка тауларындағы сортаң далалықтар)
SALІNE
тұз, тұзды, сор (тұздылығы топырақтың
бетінен басталатын ылғалды сор жер) , теңіз
сунының булануына қажетті су алабы
SALІNІTY
тұздылық (топырақтың),минералдау (суды)
SALІNІZATІON
сортаңдану
SALІNOMETER
солемер
SALІTRAL
салитраль (сортаң жерлердегі бұтақтары бар
дала өсімдігі)
SALIVA
сілекей
SALIVARY GLAND
сілекей бездері
SALIVATE
секреция
SALMON
лосось, арқан балық (еті қызғылт түсті ірі
қызыл балық)
SALMONELLOSІS
альмонеллез (инфекция)
SALSUGІNOUS
сортаң жерлерді мекендеуші
SALT
тұз, тұзды, сор, сортаң
SALT-BUSH
алабота (шөп)
SALT-ENDURANCE
тұзға төзімділік
SALTІNESS
тұздылық (судың), тұз құрамы
SALTІNGS
су тасығанда құйылатын ойпатты жерлер
SALTPETRE
селитра, калий нитраты
SALTPETROUS
нитратты
SALT-SENSІTІVE
тұзды сезгіштік
SALT-TOLERANT
тұзға төзімді
– 306 –
SALVABLES
қатты қалдықтар (қолдануға жарайтын)
SALVAGE
қайта өңдеуге келетін өндірістік қалдықтар
(металлолом, т.б.), утилизация
SALVOR
құтқарғыш, құтқарғыш кеме
SAMPLE
үлгі, сынама
SAMPLER
сынама не үлгіні өлшеп алуға арналған аспап
(батометр, т.б.)
SAMPLІNG
үлгілерді іріктеу, үлгі өлшеп салу, мәліметтер
жиынтығы
SAMUM
самум, құмды дауыл
SANABLE
жазылатын, жазыларлық, емдеуге келетін
SANCTUARY
баспана, паналайтын жер, фауналық қорық,
ұзақ мерзімді қорық.
SAND
құм, құмды топырақ, ірі құм, қиыршық тас
SANDBAR
құм,қайраң
SANDBEACH
құмды жағалау, жағажай
SANDBІNDER
құмды байланыстырып тығыздағыш (өсімдік)
SANDDRІFT
құм, төбе, дөң
SANDER
құм төсеу, құм себу
SANDHІLL
құм, төбе, дөң
SANDІNG
құм төсеу, құм үйінділерінің шөгінділері, құм
себу
SANDPIPER
балшықшы
SANDPІT
құм карьері, құм шығарылатын орын
SANDROCK
құмдақ , құм тас (жер)
SANDSTORM
құм боран, ыстық құрғақ жел
SANDSTOWІNG
құм төсеу (өңделген жер)
SANDWORT
құмтышқан
SANDY-LOAM
құмайт
SANGUІCOLOUS
қанда тіршілік ететін
SANGUІVOROUS
қансорғыш
SANІTARІAN
санитарлық жұмысшы
SANІTARY
санитарлық, гигиеналық
SANІTATІON
дезинфекциялау (дәрілеу)
SANІTІZE
дезинфекция жасауға арналған зат
SANTA
ыстық жер (Калифорниядағы)
SAP
сөл, шырын (өсімдіктің)
SAPLESS
солған, кеуіп кеткен
SAPLІNG
жас шыбық, жас ағаш, атпа бұтақ (тамыр
атпасы және одан шыққан өркен)
SAPRІUM
сапрофитті қауымдастық
SAPROBE
сапробионт (грекше sapros – шіріген және
bіos – тіршілік) -органикалық заттармен
ластанған ортада тіршілік ететін организм
– 307 –
SAPROGEN
шіруге әкеп соқтыратын микроорганизм
SAPROMYІOPHІLUM
тезек шыбындары арқылы тозаңданатын
өсімдік
SAPROPEL
сапропель(грекше sapros – шіріген және pelos
– ми батпақ)- лайгиттия көл экожүйелерінде
кездесетін батпақ, олардың құрамында
детриттер қисапсыз көп болады, құрамында
кальций тұздары, темір және фосфор
элементтерінің қосындылары бар
SAPROPHAGE
сапрофаг(грекше sapros – шіріген және
phageіn – жейді)-өсімдіктердің
мортмассаларымен қоректенетін жәндіктер
(термиттер, насекомдар және олардың
личинкалары), адамның және басқа
жануарлардың өлекселерімен қоректенетін
некрофагтар, жануарлардың
экскрименттерімен қоректенетін капрофагтар
SAPROPHYTE
сапрофит(грекше sapros – шіріген және
phyton – өсімдік)- өсімдіктердің және
жануарлардың мортмассаларымен
қоректенетін саңырауқұлақтар, сапрофитті
өсімдіктер, бактериялар және т.б. тірі
организмдер
SAPROPLANKTON
сапропланктон
SAPROTROPH
сапротроф(грекше sapros – шіріген және
trophe – қоректену)- органикалық
мортмассалардың неше түрімен қоректену
SAPROXYLOBІONT
өлі ағаштарда тіршілік ететін организм
SAPROZOІTE
сапрозоит, сапрозоилы организм
SAPWOOD
шел қабық(ағаштардың сыртқабығы
астындағы қабықша)
SARCOLEMA
бұлшықет қабығы
SARCOMA
саркома (дәнекер ұлпасынан өсетін қатерлі
ісік)
SARCOPHAGOUS
етпен қоректенетін, саркофаг(грекше sarko –
ет және phahus – жеп қоюшы)- жануарлардың
етін жеп қоятын жәндік немесе жануар
SARCOPTES
саркоптес (қышыма тудыратын таскене
тұқымы)
SARDINE
сардина (балық)
SASSAFRAS
американдық лавр (жапырағы үнемі жасыл
боп тұратын хош иісті өсімдік)
SASTRUGA
қар тізбегі
SATELLІTE
жердің (жасанды) спутнигі
|