Оқытуда компьютерлік
технологияны колдану
Д.СҮТЕМГЕНОВА,
Халы карал ы к сервис жэне менеджмент колледжінін
оқытушысы
Мүғалім жеке көзкарасы бар, соны корғай
білетін жігерлі түлға, зерттеушілік, ойшьиідык
касиеті бар маман, білім ді де б іл ік т і, кө п
окитын, кеп токитын, білімін күнделікті ісіне
шебер колдана білетін, ө зін ің оқуш ысын өз
бетінше білім алуға үйрете алатын болу ке
рек. Бұл әмір талабы. Мұғадімде үйымдасты-
рушылык, кұрылымдык, бейімділік, сарапта-
мачык қабілет болуы шарт. Ол сонымен коса
үлттык күндылықтарды яғни, этнопедагогика,
этнопсихология негіздерін меңгеру кажет.
Ғаіамдасуға байланысты "интернет" жүйесін
ж е т ік м е ң ге р ге н , ә л е м д ік б іл ім ге сай,
мәдениеті жоғары, жеке түлға тәрбиелей ала-
тын үстаз болуы кажет. Осыған карап X X I
ғасырда мүғалімге койылатын талаптар зор
екенін кәреміз.
X X I ғасыр - бұл акпараттык коғам дәуірі,
технолош ялык мәдениет дәуірі, айналадағьт
дүниеге, адамнын
денсаулығына, кәсіби
м ә д ени еттілігіне м ухи ят карай ты н дәуір.
Б үгінгі білім мазмүны мүғалім мен о куш ы
нын арасыңдағы байланысты субъективті дең-
гейде көтерудегі демократиялык бастамалар-
д ы к барлығы мұғалімдер аркылы жүзеге асы-
рыл ады.
М ұғалімнін басты максаты- қоғамнын сүра-
н ы сы н а л а й ы кт ы із г іл ік ( г у м а н и с т ік )
касиеттерді бойына сінірген түлғаны тәрбие-
леу болып табылады. Із гіл ік т ің нұрына бөлен-
ген үлы әл-Фарабидін
т ә р б и е д е н аж ы раған
біл ім а д а м за т қ а қ а с ір е т ә к е л е д і
деп сонау
бірінш і мыңжьищыкта айткан үлағатты сезінін
мәні де осында жатыр.
Бүгінгі тандағы Қазакстанның әлемдік білім
кеністігіне енуге деген мүдделілігі осы сапада
халыкаралык әлеуметтік және эконом икаты к
тұрғыдан озы к деп танылған окыту модель-
дерін өз м үм кінд ігім ізге сай үйлестіре колда
ну үш ін заман талабына лайық отандык білім
беру стратегиясы мен тактикасы н жаңалау-
дың ка ж е ттіл ігін арттырып отыр. Ө йткені
ұлттың бәсекелестік кабілеті, бірінш і кезек-
те, онын білім ділік деңгейімен айкындалады.
Әлемдік білім кеңістігіне толығымен к ір ігу
білім беру ж үй е сін халыкаралык деңгейге
көгеруді талап ететіні сөзсіз. Бұл үздіксіз білім
беру ж үйесінің аса бір манызды буыны болып
саналатын орындарындағы окы ту үдерісін де
түбегейлі жетілдіруді кажет етеді. Себебі ж о-
ғары білім дамуынын негізгі қозғауш ы күш і
болса, білімді де, б іл ікті маман - еліміздін
ертенін, жаркын келешегін кұрушылар.
Кез келген технология білім берудін мак-
сатынан бастап оның тү п кі нәтижесіне дейінгі
аралыктағы оқы туды н әдістемелік жүйесіне
енетін барлык ком понентгің біртүтас ортак
мүддеге бірлесе кызмет етуінін тиянакталған
жолы болып санатады.
Т е хн о л о ги я - гр е к тіл ін е н аударғанда
шеберлік деген ұғымды білдіреді. Бүл сөздін
мағынасы педагогика саласында колданғанда
шеберлікпен онім any, накты нәтижеге жету,
белгілі бір жүйемен окы гу деген үғымдарға ба-
рабар. Педагогикада окы ту технологиясы мен
білім сапасы бір-бірінен ажыратуга болмай-
тын, өзара тәуелді, езара сабактас егіз үғымға
айналды. Себебі о кы ту те хн о л о ги я сы н ы н
тиім ділігі сапачы нәтижелерге әкелетін фак-
торларды үйлесімділікпен басқаруға тікелей
байланысты болса, ал үйл есім ді басқару
жүйелілік арқылы сапаға қол ж е ткізуд ің бас
ты шарты болып саналады. Сондыктан отан-
дык та, әлемдік те ғылымда педагогикалык тех-
нологияларға арналған зерттеулер аясы ке-
нейе түсуде.Компью трлік оқы ту технология-
сына катысты ғылыми ізденістер уақы т өткен
сайын жаңарып, жанғырып, толығып, дамып
келеді. Зерттелген сайын оны н жана өрісте-
р ін ін де кенейе түсуі бүл мәселенің өміршен-
д ігін танытады. Компью терлік оқы ту техно-
логиясына қатысты ғылыми ізденістер уақыт
өткен сайын жанарып, жаңғырып, толығып,
дамып келеді. Зерттелген сайын оны н жана
өрістерінің де кенейе түсуі бұл мәселенің
өміршендігін танытады.
Дамыған елдердегі білім беру жүйесінде
ерекше манызды болып табьиіатын мәселе-
лердің бірі - оқытуды акпараттандыру, яғни
оку үрдісінде акпараттык технологияларды пай
далану болып табылады. Қ а з ір гі танда да
елімізде білім беру жүйесіңде жанаш ылдық
катарына акпаратты к ке н іс т ік т і кү р у еніп,
кө ке й ке с ті мәселе ретінде к ү н тә р тіб ін ен
түспей отырғандығы мәлім. Кай заманда да
өркениеттің дамуы интеллектуаддык шығар-
машылык кабілеттіліктің негізінде жасалын-
ған, әлі де солай болып келеді. Шығармашы-
л ы к адам санасының жасампаздығын және іс-
әрскетінің б и ік белсенділігін көрсетеді. Адам
қабілетінің дәрежесі, оны ң кәсіб и іскерл ік
шеберлігі, бизнес пен кә с іп ке р л іктің нәтиже-
ліл ігі, жаңалык ашуы түлғанын шығармашы-
лы қ ойлауына катысты анықталады.
Қ а зір гі кездегі шапшан ж үр іп жаткан жа-
һандану үрдісі әлемдік бәсекелестікті күш ей-
те түсуде. Т іп ті біркатар дамыған елдерде бүл
идея ұлтгык қағидаға айналған. Сондықтан ха-
лықаралық үйымдар әлем елдерінін бәсекеге
кабілеттілігінің рейтингін аныктауға кірісті.
Елбасы Қ а з а кс т а н н ы ң әлемдегі бәсекеге
кабілетті 50 елдің катарына кір у стратегиясы
атты жолдауында "Білім беру реформасы -
Қазақстанның бәсекеге нактылы кабілеттілігін
камтамасыз етуге м үм кін д ік беретін аса ма
нызды кұралдарының бірі" деп атап көрсетті.
Казіргі танда дәстүрлі оқы ту әдістемесінің
заман талабына сай толык білім беруге, мен-
гертуге кепілдік бермейтіндігін мектеп тәжіри-
бесі көрсетіп отыр. Сондыктан жаңартылған
әдістемелік ж үйенің оқыту пропесінде іске асу
үш ін оны технологияландыру каж етгіл ігі туа-
ды.
Білім беру үрдісін акпараттандыру - жана
акпараттык технологияларды пайдалану арк
ылы дамыта окы ту, дара түлғаны бағыттап
окыту максатгарын жүзеге асыра отырып, оку-
тәрбие үрдісінін барлық деңгейлерінің тиімді-
л ігін жоғарлатуды көздейді. Ғылым мен тех-
нологиялар біздін өмірімізді механизмдерге,
күрылғыларға және аспаптарға толтырды. Бар
ж о ғы бірнеш е онж ы л ды қтар бүры н C D -
плеерлер,спутниктік теледидар
жэне ойын
косымшалары болады дегенге сену ки ы н бол-
ды.Техникалык прогресс керемет жылдамдык-
пен алға жылжылжуда, неғұрлым жетілдірілгсн
және неғұрлым тиімді техника пайда болуда.-
Казакстан мектептері мен о ку орындарынын
міндеті-әлемдік стандарітар деңгейінде білім
беру.
О ку процесінде компью терлік технология
ны қолдану ойды кеңейту^і іске асырып жаңа
әдістің пайда болуына; оны ң ұйымдастыру
түріне әкеледі. Ком пью терлік окы ту бағдар-
ламалары. Олар интерактивті тәртіппен ко м
пьютер аркылы кандай да болсын пәнді окы п-
үйренуді көздейтін бағдарламалар болып та
былады. Бұл бағдарламаларда теориялык ма
териал мен блоктар болады, олар окуш ылар
дын берілген білім көлемін м енгеруінін сапа
сын анықтауға м ү м кін д ік береді.
Окытуда компью терлік технологияны кол-
дану адамның кабілетін кеңейтуге жол аша
ды. Оны колдану окуды ң максаты мен мазмү-
нын өзгертеді яғни окуды н жаңа әдісі мсн
үйымдастыру түрі пайда болады. Кдзіргі кезде
окушыларға білім беру, әр м ұғалім нің б іл ікті
білімі, әдіс тәсіл жэне окы туды н жана техно-
логиясын, әдістемелік жаңалықтарга кұмарлы-
ғын, талап етеді. О қу материалдарын түсіндіру
барысында әр түрлі әдіс-тәсілдерді қолдануға
болады. М үғалім алдында жай ғана карапай-
ым м індет тұр ға н ж о к , ол окуш ы л ард ы н
білімді меңгеруін камтамасыз етумен катар
ғылым ретінде ф изиканын алдында тұрған
негізгі мәселелерді атап, оны зерттеуге үмты-
лыстарын арттыру керек. Сол максатта жаңа
информациялык технологиялар мен интер-
активті әдіспен электрондык оқулы ктар пай-
далануда. А кп а р а тты к білім беру- таны м
д ы к ойлау мен акпаратык ө зінд ік аныктама-
лар білімді автоматты түрде бағалаудың тестік
әдістерін даярлап берді.
Компьютер окытуды накты бір авторлык
бағдарлама бойынша жүзеге асыруга мүм кіндік
береді:
9
140-2
|