Бухгалтерлік есеп



Pdf көрінісі
бет175/243
Дата22.02.2022
өлшемі2,74 Mb.
#26137
1   ...   171   172   173   174   175   176   177   178   ...   243
Мысал  келтіреміз:  кәсіпорын  өзінің  бас  кәсіпорынынан 
қайтарымсыз  түрде  2005  жылы  шілденің  26  жұлдызындағы  бас 
кәсіпорынның  шешімі,  қабылдау-өткізу  актісі  мен  №  124  жүкқұ-
жатына сәйкес, 2000000 теңге құнымен машиналар мен жабдықтар 
алды. Бұл жағдайда бухгалтерлік жазу төмендегіше болады:
 Дт                             Кт                             Сома                  Ескерту


199
 2413          —         6280           =           2000000     3 типті операция
А (+)                       П (+)
г)  Негізгі  құралдарды  қайта  бағалау.  Экономиканың  заңдарына 
сәйкес,  инфляция нәтижесінде мүліктің қымбаттауы болып тұрады. 
Сондықтан,  оқтын-оқтын  (мемлекеттік  статистикалық  комитеттің 
нұсқауларына  сәйкес)  негізгі  құралдардың  қайта  бағалануы  жүр-
гізіледі. 
 Бұл жағдайда олардың құнының арту көзі № 5320 пассивті шотта 
бейнеленетін  негізгі  құралдардың  қайта  бағалануынан  қосымша 
төленбеген  капитал  болады.  Шаруашылық  операцияның  жазуы 
төмендегіше болады:
      Дт                          Кт                                           Құжаттар
2411—2417                5320                            Есептер, бағалау актісі
Жазудың  дұрыстығын  тексереміз:  кредиттік  жағында  пассивті 
шот орналасқан.
3  типті  «Активті-активті»  операциясына  сәйкес,  бір  жағынан 
кәсіпорын активтерінің құны артады, бір мезгілде екінші жағынан 
негізгі  құралдарды  бағалаудан  болған  қосымша  төленбеген  ка-
питал  көбейеді.  Демек,  шаруашылық  операцияның  жазуы  дұрыс 
жасалған.
Мысал  келтіреміз:  Республика  Үкіметінің  ңұсқауымен  жүргі-
зілген  негізгі  құралдарды  қайта  бағалау  нәтижесінде  2005  жылы 
қаңтардың  21  жұлдызында  жасалған  қайта  бағалаудың  материал-
дарына  сәйкес,  үйдің  құны  560000  теңгеге  артты.  Бұл  жағдайда 
бухгалтерлік жазу төмендегіше болады:
  
 Дт                        Кт                    Сома                          Ескерту
 2412       —        5320         =       560000                3 типті операция
 А (+)                  П (+)
Сонымен, біз ұзақ мерзімді активтер көбеюінің (келуінің) әртүрлі 
жағдайлардағы мәселелерін қарадық.
Енді  дебиторлық  берешектердің  кему  (жабылу)  жағдайларын 


200
қараймыз.
  Ұзақ мерзімді дебиторлық берешектердің кемуі (жабылуы)
Аталмыш жағдайларда олар кредит бойынша өтеді. Бұл жерде біз 
дебиторлық қарыздың қайда шығыс етілуіне (бағытталуына) назар 
аударуымыз керек.
а)  Сатып  алушылар  мен  тапсырыс  берушілердің  қарыздарын 
жабу.  Бұл  шаруашылық  операциялар  №1040  «Ағымдағы  банктік 
шоттардағы теңгемен ақша қаражаттары» активті, №4410 «Алынған 
ұзақ  мерзімді  аванстар»  пассивті  шотында  бейнеленеді.  Проводка 
төмендегіше болады: 
     Дт                     Кт                                 Құжаттар
   1040
   4410                  2110       Төлем тапсырмалары, салыстыру актісі,
                                                 жүкқұжаттар, келісім шарттар
Жазудың дұрыстығын тексереміз: дебеттік жағында активті және 
пассивті шоттар орналасқан. Активті шот (№ 1040) жайғасқан кезде 
1 типті «Активті-активті» операция орын алады, яғни  баланстың 
активінде тек қана өзгерістер болады (бір жағынан ақша қаражаттары 
көбейеді, ал екінші жағынан сол сомаға сатып алушылардың деби-
торлық қарыздары кемиді).
Пассивті  шот  (№  4410)  жайғасқан  кезде  баланстың  активі  мен 
пассиві  кемитін  4  типті  «Пассивті-активті»  операция  орын  алады 
(бір жағынан алынған аванстар бойынша қарыздар кемиді, ал екінші 
жағынан бір мезгілде сол сомаға сатып алушылардың дебиторлық 
қарыздары жабылады). Бұл жағдай жазудың дұрыстығын білдіреді.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   171   172   173   174   175   176   177   178   ...   243




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет