“Буын үндестігі мен дыбыс үндестігіне бағынбайтын
жүктеу/скачать 1,71 Mb. Pdf көрінісі
|
| Регрессивті ассимилияция
Регрессивті ассимилияция заңы бойынша алдыңғы дауыссыз кейінгі дауыссызды дауыстыцң қатысы жағынан өзіне сәйкестендіріп, толық тәуелді етіп тұрады. Алайда бұл заңға кейбір қосымшалардың басында кездесетін с, ш қатаңдары көне бермейді. Үнді дауыссыздар да дауыстылар секілді басқа дауыссыздарға күштілік жасайды да, оларға ықпал етіп тұрады Үнділерден қазақ тілінде з және ждыбыстары ғана сөзді аяқтай алады. Оның өзінде ж санаулы ғана түбір морфеманың құрамында ұшырайды, ал з дыбысы әлдеқайда актив. Бұл жіктік, тәуелдік жалғауларында да кездеседі. Алдыңғы морфема з, ж дыбыстарына бітіп, кейінгі морфема с, ш және з, ж дыбыстарынан басталса ілгерінді, кейінді ықпалдың нәтижесінде бірспыра дыбыс алмасулары болады.
Қатаң дауыссыздардың бәрі де сөзді аяқтап тұра алады.Олардың ішінде регрессивті ассимилияция кезінде алмасуға икемділері к, қ, п, с.
|