Булумбаев Олжас Рахматулаұлы, аға оқытушы, саясаттану магистрі Берілген оқу жұмыс бағдарламасында «Саясаттану, Әлеуметтану» пәні бойынша оқу-әдістемелік материалдар, бақылау түрлері, дәріс тезистері, сабақ
Ұсынылған әдебиеттер тізімі: 4,6,9,25,34,58,63,64,71,72
жүктеу/скачать 1,65 Mb. Pdf көрінісі
|
| Ұсынылған әдебиеттер тізімі: 4,6,9,25,34,58,63,64,71,72.
Тақырып № 19. Саяси билік: мәні мен жүзеге асыру механизмдері. Дәріс тезистері: Саяси биліктің мәні, оны анықтаудағы түрлі әдістер (бихевиористік, телеологиялық, жүйелік, релятивистік). Саяси билік - бұл индивидтің әлеуметтік қатынастары мен мінез-құлқын реттейтін арнайы әлеуметтік институт. Анықтаудағы түрлі әдістер: телеологиялық тұжырымдама - ең ерте кезеңдердің бірі. Ол билік табиғатын құдайдың түсіндіруінен шығады. Оған сәйкес, барлық билік Құдайдан жүреді, ал билікті жүзеге асыратын барлық монархтар - Құдайдың жер бетіндегі оның еркін орындайтын сыйы (Аврелий Августин және т. б.); бихевиористік тұжырымдама - билікті мінез-құлықтың ерекше түрі ретінде түсіндіреді. Бұл биліктің мінез-құлықтық түсінігі. Ол билікті даралайды,нақты тұлғалардың өзара іс-қимылына әкеледі. Адам - "билік сүйгіш жануар"; жүйелік тәсіл биліктің жеке қатынастардан емес, әлеуметтік жүйеден шыққан өнімділігіне негізделеді, билікті оның ұжымдық мақсаттарын іске асыруға бағытталған "жүйенің қабылданған міндеттемелердің элементтерімен орындалуын қамтамасыз ету қабілеті" ретінде қарастырады; релятивистік анықтамалар билікті екі серіктес, агенттер арасындағы қарым-қатынас ретінде қарастырады, бұл ретте олардың біреуі екіншіге айқындаушы әсер етеді. Бұл жағдайда билік субъект белгілі бір құралдардың көмегімен 48 объектіні бақылайтын оның субъектісі мен объектісінің өзара іс- қимылы ретінде көрінеді. Биліктің функциялары: басқарушылық, интеграциялаушы (қоғамдық мүдделердің интеграциясы), мотивациялық, жұмылдыру, бақылау (құқықтық тәртіпті қамтамасыз ету), мәдени. Саяси биліктің объектісі мен субъектісі, қайнар көздері, қорлары. Саяси билік субъектісі күрделі көп сатылы сипатқа ие. Оның алғашқы акторлары индивидтар мен әлеуметтік топтар болып табылады, екінші жағынан - саяси ұйымдар және билік қатынастарында тікелей түрлі топтар, ұйымдар, элиталар мен көшбасшылар болып табылады. Билік объектісі - индивид, әлеуметтік топ класс, қоғам, яғни билікке бағытталған адам. Билік көздері: физикалық күш, престиж, байлық, білім, атқаратын жағдай және ұйымдастыру. Биліктің негізі: экономикалық, әлеуметтік, заңдық, әкімшілік-күштік, мәдени-ақпараттық. Билік ресурстары: мәжбүрлеу, зорлық-зомбылық, сенім, көтермелеу, құқық, дәстүр, қорқыныш, мифтер және т. б. Биліктің деңгейлері - жоғары басқару буындарынан өкілеттіктер беру тәртібіне сәйкес бөлінген орындаушылық қызметтің реттелген, тігінен орналасқан дәрежелері. Билікті жүзеге асырудың түрлері мен әдістері. Саяси және мемлекеттік билік. Билікті табыстау және биліктің бөлінуі. Саяси биліктің легитимділігі және оның көздері. Егеменді Қазақстандағы мемлекеттік билік. Негізгі институттар мен билік тиімділігінің критерийлері. жүктеу/скачать 1,65 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|