Цель курса

Сыртқы жады (СЖ) деректерді жғне программаларды ұзақ мерзімді сақтауға 

арналған жғне оның құрамының тұтастығы компьютердің қосылып немесе айырылып 

тұрғанына байланысты емес. Оперативті жадыға қарағанда сыртқы жадының 

процессормен тікелей байланысы жоқ. Ақпарат процессорда СЖ-ға жғне керісінше 

шамамен келесі тізбек бойынша жіреді.  

Компьютердің СЖ-ның құрамына жататындар: 

  Иілгіш магниттік дискідегі жинақтауыштар 

  Қатқыл магниттік дискідегі жинақтауыштар 

  Компакт-дискідегі жинақтауыштар 

  Магнитті-оптикалық компакт-дискідегі жинақтауыштар 

  Магниттік таспалардағы жинақтауыштар жғне т.б. 

Иілгіш диск, дискета  (ағ. Floppy disk) – шағын кӛлемді ақпаратты сақтауға арналған 

құрылғы,  қорғаушы  қабықта  орналасқан  иілгіш  пластикалық  диск. 

Бір 

 компьютерден  басқа  компьютерге  деректерді  тасымалдау    жғне  программалардың 

Дискета дӛңгелек полимер астардан тұрады, екі жағынан да магниттік қышқылмен 

(окислом) жғне пластикалық қорапқа орналастырылған. Оның ішкі бетінде тазартушы 

қабаты  бар.  Қораптың екі  жағынан  ойықтар жасалған,  солар  арқылы  жинақтауыштың 

оқу/жазу бастиегі дискіге қатынас құрады.  

Магниттік  ортада  екілік  ақпартта  жазу  ғдісі  магниттік  кодтау  деп  аталады. 

Магниттік домендар ортада ӛздерінің солтістік жғне оңтістік полюстерімен ұсынылған 

магниттік ӛрістің бағытында жолдар бойымен  қатарласады. Єдетте магниттік домендар 

бағытымен екілік ақпараттың арасында бірмғнді сғйкестік орнатылады.  

Ақпарат  концентрлі  жолдарға  (тректер)  жазылады.  Олар  сектрлерге  бӛллінеді. 

Жолдар мен  сектрлердің саны дискетінің форматына жғне типіне байланысты. Сектор 

дискіге  жазылуы  жғне  оқылуы  мімкін  ақпараттың  минималь  порциясын  сақтайды. 

Сектордың сыйымдылығы тұрақты жғне 512 байт құрайды. Дискетада 360 Кбайт 2,88 

Мбайтқа дейін апарат сақтауға болады.  

Қазіргі  таңда  келесі  қасиеттері  бар  дискеталар  кең  тараған:  диаметрі  3,5дюйм  (89 

мм), сыйымдылығы 1,44Мбайт, жол саны 80, жадыға секторлар саны 18. 

Дискета  иілгіш  магниттік  дискідегі  жинақтауышқа  (ағ.  Floppy  disk    drive) 

орналастырылады, онда автоматты тірде бекітіледі,  содан соң жинақтауыш  механизмі 

360  мин. 

–1

  айналу  жиілігіне  дейін  айналдырылады.  Жинақтауышта  дискетаның  ӛзі 

тұрған кезде ғана айналады. 

Жинақтауыш 

процессормен 

иілгіш 

дискілер 

контроллері 

арқылы 

Оперативтік жады. 

Оперативтік    жады  (ОЕСҚ,  ағыл.  RAM,  RANDOM  ACCESS  Memory-  кездейсоқ 

қатынасты  жады)  -  бұл  орындалатын  программалар  мен  осы  программалар  арқылы 

ӛңделетін  мәліметтерді  жазуға,  оқуға,  сақтауға  арналған,  процессормен  тығыз 

байланысты, тез есте сақтайтын, шағын кӛлемді құрылғы. 

Оперативтік жады программалар мен мәліметтерді уақытша сақтау үшін қолданылады. 

Машина cӛндірілгенде ОЕСҚ-да орналасқанның барлығы жойылып кетеді. Оперативтік 

жады элементтеріне қатынас тура-бұл жадыдағы әр байттың дербес адресі бар дегенді 

білдіреді. 

ОЕСҚ-ның 

кӛлемі 

негізінен 

32-512 

МБайт, 

ал 

қазіргі 

программалық 

жабдықтамалардың  тиімді  жұмыс  жасауына  кӛлемі  256  МБайттан  кем  емес  ОЕСҚ 

қажет.  Негізінде  ОЕСҚ  DRAM  жадысының  (Dynamic  RAM-  динамикалық  ОЕСҚ) 

интегралды  микросхемасынан  орындалады.  DRAM  микросхемасы  басқа  жады 

түрлеріне қарағанда жай жұмыс істейді, бірақ арзан. 

Әрбір  ақпараттың  бит  DRAM-да  жартылай  ӛткізгіш  кристалл  құрылымында 

қалыптасқан,  шағын  конденсатордың  электрлік  заряды  түрінде  сақталады.    Токтың 

шығынынан  мұндай  конденсаторлар  тез  разрядталады  және  оларды  арнайы 

құрылғылар  периодты  түрде  (әр  2  миллисекунт)  зарядтайды.  Бұл  процесті  жадыны 

регенерациялау деп атайды (Refresh Memory). 

Қазіргі  микросхемалар  сиымдылықтары  1-16  МБит  және  одан  үлкен.  Олар  корпусқа 

орнатылады және жады модульдеріне жинақталады.  

Кең тараған модуль типтері DIMM және SIMM. 

SIMM модулінде жады элементтері ұзындығы шамамен 10 см болатын кішкентай баспа 

платасында жинақталады. Мұндай модульдердің сиымдылықтары әр түрлі-256Кбайт, 1, 

2, 4, 8, 16, 32, және 64 Мбайт. Әр түрлі SIMM модульдері бірнеше микросхемалармен-

9, 3 немесе 1 және әр түрлі контакт сандарымен-30 немесе 72 ерекшеленеді. 

Жады модулінің негізгі сипаттамасы- мәліметтерге қатынас құру уақыты, әдетте ол 60-

80 наносекунд құрайды.  

Қазіргі кезде SIMM-дар қолданылмайды. Олардың орнына  DIMM, ал DIMM  орнына 

DDR  мен  RIMM  келді,  бірақ  DIMM  мен  салыстырғанда  олардың  бағалары  едәуір 

қымбат және сәйкесінше алмастыру жылдамдығы жоғары. 

жүктеу/скачать 0,68 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: