Ч а с т ь V i молодой ученый
Young scientist Kazakhstan
жүктеу/скачать 6,09 Mb. Pdf көрінісі
|
| 417
Young scientist Kazakhstan оларға өнім нарығының басым үлесін иемденуге және бәсекеле- стерді ығыстыруға мүмкіндік береді. Бесіншіден, өнім өндіруге кедергі келтіретін жасанды тосқауыл бастапқы шикізат кен орындарын монополиялық ие- лену болуы мүмкін, мысалы, алюминий өндіруге арналған бок- ситтер, алмаз шахталары және т. б. Мемлекет қатаң монополияға қарсы саясат жүргізетін мо- нополияларды анықтау. Қазақстан өндіріс пен капиталды шоғырландыру мен орталықтандыру негізінде пайда болған ірі бизнестің нарықтық тетіктің қалыпты жұмыс істеуін бұ- затын монополияға айналуына жол бермеуге ұмтылады. Мем- лекет корпорациялардың бірігу процестерін бақылайды және олардың әрқайсысы заңды және рұқсат етілген деп таныл- майды. Монополияға қарсы заңнама бірінші кезекте осындай монополияларға қарсы бағытталған. Қазақстан Республикасында (ҚР) Бәсекелестікті қорғау са- ласындағы негізгі акт ҚР Кәсіпкерлік Кодексі болып табылады. Бәсекелестікті қорғауға және монополистік қызметті шектеуге байланысты жекелеген қатынастар да актілермен, заңмен және Кодекспен реттеледі [4]. ҚР Ұлттық экономика министрлігінің табиғи монополи- яларды реттеу және бәсекелестікті қорғау комитеті және оған бағынысты аумақтық департаменттер бәсекелестікті қорғау, мо- нополистік қызметті шектеу және мемлекеттік монополия сала- сына жатқызылған қызметті бақылау мен реттеу саласындағы орталық атқарушы органды құрайды. Жеке және заңды тұлғалар, сондай-ақ олардың қызметкер- лері әкімшілік-құқықтық жауапкершілікке тартылуы мүмкін. Жеке тұлғалар үшін — бір жылды, ал заңды тұлғалар үшін бес жылды құрайтын ескіру мерзімінің өтуі үшін адамды әкімшілік жауаптылықтан босату үшін негіздер көзделген [5]. Комитет қатысатын негізгі сот істері нарық субъектілерінің өзінің үстем немесе монополиялық жағдайын теріс пайда- лануына; жосықсыз бәсекелестікке әкеп соққан әрекеттерді (әрекеттерді, мәмілелерді) жүзеге асыруға; үстем немесе мо- нополиялық жағдайға ие субъектілердің Комитетке ақпарат бермегені үшін жауаптылыққа тартуға; нарық субъектілерін мемлекеттік тізілімге енгізуді заңсыз деп тануға байланысты бұзушылықтарды тергеп-тексеруге қатысты. Әкімшілік жауапкершілікке тартылған неғұрлым ірі нарық субъектілері — «Шымкент әуежайы» АҚ, «Алматы қаласының көлік холдингі» ЖШС; «Павлодар Әуежайы» АҚ; «Қарашығанақ Петролиум Оперейтинг Б. В». Қазақстандық филиалы; «Арсе- лорМиттал Теміртау» АҚ және басқалары [6]. Бәсекелестікке қарсы саясатты дамытудың және ҚР моно- полияға қарсы заңнамасын жетілдірудің негізгі бағыттары «100 нақты қадам» Ұлт жоспарында тұжырымдалған, онда 53-қадам Комитет жұмысының тұжырымдамасын өзгертуге және оны экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымының (ЭЫДҰ) стандарттарына сәйкес келтіруге арналған. Қазіргі уақытта табиғи монополияға жатқызылған ретте- летін қызмет салаларын едәуір қысқарту күтілуде. ҚР Әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодексіне монополияға қарсы ден қою қажеттілігі кезінде әрекетсіздікке жол бергені үшін жер- гілікті және мемлекеттік атқарушы органдардың лауазымды тұлғаларына жауапкершілік жүктеу бөлігінде өзгерістер енгізу күтілуде. Комитеттің жақын арада монополияға қарсы компла- енстің үлгілік сыртқы актісін әзірлеуі күтілуде. Әдебиет: 1. Познер Р. Теория монополии // Экономический анализ права / Пер. с англ. под ред. В. Л. Тамбовцева. — СПб.: Экономиче- ская школа, 2004. Т. 1. С. 367–382. 2. Фатхутдинов Р. А. Управление конкурентоспособностью организации: Учеб. пособие. — М.: Эксмо, 2004. 3. Дана K. Как работает антимонопольное ведомство в Казахстане, и зачем оно нужно? [Электронный ресурс]// informburo. kz — мультимедийный информационно-аналитический портал. 28 мая 2018 г. URL: https://informburo.kz/amp/cards/kak- rabotaet-antimonopolnoe-vedomstvo-v-kazahstane-i-zachem-ono-nuzhno.html 4. Кулекеев Ж. А., Султанбеков Г. К. Микроэкономика. — Алматы: ГП «Казахстанинформ», 2001. — 236 с. 5. Қазақстан Республикасындағы әкімшілік сот төрелігінің конституциялық-құқықтық негіздері. URL: https://articlekz.com/ article/14861 (қол жеткізу күні: 24.11.2018). 6. Полномочия Евразийской экономической комиссии в сфере защиты конкуренции. Бюллетень о развитии конкуренции. Март 2018. URL: http://ac.gov.ru/files/publication/a/16485.pdf. жүктеу/скачать 6,09 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|