2. Ӛрт параметрлері
Өрт параметрлері дегеніміз физикалық
құбылыс ретінде
ӛрттің даму процесі мен жағдайын сипаттайтын ӛлшем.
Ӛрт параметрлеріне тӛмендегілер жатады:
Өрт ұзақтығы (τ
өрт
, мин) – жану процесінің басталуынан
оның толық аяқталуына дейінгі уақыт.
Өрт температурасы (Т
өрт
, К)
– ішкі ӛрттердің ӛрт температурасы дегеніміз бӛлмедегі газ
ортасының орташа кӛлемдік температурасы;
– ашық ӛрттердің ӛрт температурасы дегеніміз жалын
температурасы;
Өрттің сызықтық таралу жылдамдығы υ
с.т.
(м·с
-1
) –
дегеніміз уақыт бірлігінде жанудың таралуы. Ол
бірнеше
факторларға тәуелді: жанғыш зат түрі мен жағдайы, бӛлменің
жоспарлануы және т.б.
• Газдардың
ӛрті
жоғары
сызықтық
таралу
жылдамдығына ие, себебі
олар ауамен алдын ала
араласқан жануға және жану процесінің жалғасуына
дайын. Жану процесі басталғаннан кейін жылу тек
жанғыш қоспаның тұтану
температурасына дейін
қызуына ғана жұмсалады.
• Сұйықтықтар үшін ӛрттің таралуының сызықтық
жылдамдығы олардың
бастапқы температураларына
тәуелді.
Жанғыш
сұйықтық
жарқ
ету
температурасына дейін қызған жағдайда ӛрт ӛте
жылдам таралады.
• Едәуір тӛмен таралу жылдамдығына қатты заттардың
ӛрті ие. Олардың жануына газдар мен сұйықтықтарға
қараған кӛп жылу жұмсалады. Ӛрттің сызықтық таралу
жылдамдығы жоғарыда келтірілген барлық факторларға
тәуелді, сонымен қатар ол
жанғыш заттың кеңістіктегі
орналасу жағдайына да тәуелді.
• Мысалы, вертикал және горизантал бағыттағы ӛрттердің
таралу жылдамдықтары бір-бірінен 5-6 есе
ерекшеленеді. Вертикал жағдайда жоғарыдан тӛмен
қарай бағытталғанда 10 есе айырмашылық болады.
Сызықтық жылдамдық горизонтал бағытта есептеулерде
кеңінен қолданылады.
