COVID-19 жаңа коронавирустық инфекциясының таралу жағдайында медицина қызметкерлерінің психикалық денсаулығының бұзылуының алдын алу
«Мental health» (психикалық денсаулық) терминін ДДҰ 1979 жылы енгізді және «адам өзінің қабілеттерін іске асыратын, кәдімгі өмірлік стресске қарсы тұра алатын, өнімді жұмыс істейтін және өз қоғамдастығына үлес қосатын әл-ауқат жағдайы» ретінде қарастырылады 96
Бүгінгі таңда әлемдегі халықтың 20-25% -ы психикалық және мінез-құлықтық ауытқулардан зардап шегеді, ал өмір бойы әрбір үшінші-төртінші адамның психикалық денсаулығы бұзылады. Психикалық денсаулық пен психикалық бұзылулардың детерминанттары жеке қасиеттерді (өз ойларын, сезімдерін, мінез-құлқын, айналасындағылармен қарым-қатынасты басқару қабілеті), сондай-ақ әлеуметтік, мәдени, саяси және экологиялық факторларды, оның ішінде өмір сүру деңгейін, әлеуметтік қорғауды, жұмыс жағдайларын және айналасындағыларды қолдауды қамтиды.
ДДҰ деректері бойынша, табысы төмен және орташа елдерде психикалық ауытқулары бар пациенттердің 76-85% ешқандай ем алмайды, табыс деңгейі жоғары елдерде мұндай жағдайда пациенттердің саны 35-50% құрайды.
Психикалық денсаулық саласында қазіргі қоғамда тоқырау және үрейлену проблемалары неғұрлым өзекті болып отыр. Ресейде депрессиялық және алаңдатушылық бұзылыстар жеткіліксіз диагностикаланады, себебі пациенттер көбіне мамандарға жүгінуге бейім емес. Осының салдарынан медициналық статистиканың деректері халықтың жан басына шаққандағы денсаулық жағдайын толық көрсетпейді, бұл негізінен стигматизация проблемасынан туындаған (Ю.Е. Шматова, 2019).
Шындықты объективті көрсету үшін қоғамдық психикалық денсаулыққа мониторинг жүргізу, алаңдаушылық-депрессиялық бұзылуларды ерте анықтауға кешенді пәнаралық тәсілді әзірлеу, халықтың еңбек әлеуетін сақтау мақсатында психикалық денсаулықты нығайту және қорғау бағдарламаларын іске асыру қажет (Ю.Е. Шматова, 2019). COVID-19 кез келген басқа пандемия сияқты медицина қызметкерлерінің дене және психикалық денсаулығына теңдессіз қауіп төндіреді.
Chatterjee S. S. et al. (2020) зерттеуі бойынша, COVID-19 пандемиясы кезінде жұмыс істеген және альтруистік көңіл-күй мен жоғары мақсатқа ұмтылыс танытқан дәрігерлер, дегенмен психикалық аурулардың, атап айтқанда депрессия мен алаңдаушылықтың таралуын байқады. Бұл медициналық қызметкерлердің еңбегін оңтайлы ұйымдастыру және жаңа коронавирустық инфекцияның таралуы жағдайында медициналық қызмет көрсетуді ұтымды жоспарлау бағдарламаларын әзірлеу үшін көп орталықтық зерттеулер жүргізу қажеттілігін туғызады.
COVID-19 пандемиясы кезеңінде қызметкерлердің психикалық денсаулығының бұзылуының алдын алу шараларының ішінде олардың еңбек нарығымен және инфекциялық қауіпсіздікпен өзара қарым-қатынастарының маңызы зор. COVID-19-ға байланысты психикалық денсаулық проблемаларының мониторингі бұрын болған психикалық бұзылулары және когнитивтік немесе зияткерлік бұзылулары бар адамдар үшін де, сондай-ақ бұрын болған психикалық немесе когнитивтік бұзылулары жоқ адамдар үшін де, атап айтқанда, алаңдаушылық пен депосты қоса алғанда, барлық типтегі психологиялық проблемалардың жоғары қауіп-қатер тобын білдіретін денсаулық сақтау қызметкерлері үшін де өзекті.
COVID-19 таралу жағдайында медициналық қызметкерлерде психикасының бұзылуының тиімді алдын алу үшін. психикалық денсаулық сақтау қызметтерін жалпы денсаулық сақтау қызметтерімен және қоғамдық қауымдастықтармен біріктіру, сондай-ақ психикалық денсаулық қызметтерін қаржылай қолдау қажет. COVID-19 пандемиясы кезеңінде физикалық және психикалық денсаулықтың мониторингі жүйесін енгізу болашақта оңтайлы психиатриялық көмекті қалыптастыруға көмектесуі мүмкін.
Достарыңызбен бөлісу: |