104
§17. Матуриди мектебінің
ерекшеліктері мен тарихи рөлі.
Сопылық танымдық мектебі
Матуриди мектебінің ерекшелігі неде?
Ис лам да құ қық тық мек тептер төртеу болса, сенімге қатысты екі
мектеп бар: Ма ту ри дия жә не Аш ға рия.
Ма ту ри ди мек те бі нің не гі зін имам
Әбу Ман сұр әлМа ту ри ди
қа ла ды.
Имам Ма ту ри ди
(то лық аты – Әбу Ман сұр ибн Мұ хам мед ибн Мах мұд әл-
Ха на фи ас-Са мар қан ди әл-Ма ту ри ди) түр кі лер ара сын да ке ңі нен та ра ған
Ма ту ри ди ақи да мек те бі нің не гі зін қа ла ған. Ол 862 жы лы Са мар қанд қа-
ла сы ның ма ңын да ғы Ма ту рид қыс та ғын да туы лып, 944 жы лы Са мар-
қанд та дү ниеден оз ған. Есімі Ма ту рид қыс та ғы мен атал ған түр кі ғұ ла ма-
сы ның ис лам әле мін де «Тау хид» жә не « Тауи лат әл-Құ ран» де ген ең бек те рі
та ны мал.
Имам ис лам да тұң ғыш се нім не гіз де рін жүйе леп, ғы лым ға ай нал-
дыр ды. Ма ту ри ди – та ным ға же ту дің фи ло со фия лық жә не діни жол-
да рын ме то до ло гиялық тұр ғы дан не гіз де ген ға лым. Ол ең бек те рін де
аян, ха бар жә не ақыл үшеуі нің тұ тас ты ғын дә ріп тейді, яғни құдайлық
таным мен адамдық таным қырларының бірлігін негіздейді. Осы лай ша
ақи да (се нім) мә се ле ле рін та нып, тү сі ну дің қа зақ мұ сыл ман ды ғын да ғы
ді ни та ным не гіз де рін анық та ған (ІХ ғ.) Ма ту ри ди мек те бі қа лып тас қан.
Достарыңызбен бөлісу: 
